MRTE-model toelichting-webpagina 25 september 2015 (update 04-maart-2024)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
BEGIN Zoekstappen na knop google een woord, uitdrukking of zin.
1. Klik op F3 of op Ctrl f
2. Schrijf jouw zoekterm in het zoekvenster (eventuele tussenliggende spaties vullen met underscores).
3. Klik op Next
4. Klik eventueel op X van het zoekvenster, zodat je weer PgUp en PgDn kunt gebruiken.
END Zoekstappen na knop google een woord, uitdrukking of zin.
BEGIN Navigeren door de tekst
Ctrl f knoppen op toetsenbord of F3 -> zoeken ; gebruik underscoretekens (_) op de plaats van spaties.
Home knop op toetsenbord -> naar begin
End knop op toetsenbord -> naar eind
PgUp knop op toetsenbord -> 1 pagina terug
PgDn knop op toetsenbord -> 1 pagina verder
END Navigeren door de tekst
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
BEGIN Toelichting
Een algemeen logisch symmetrisch indelingsmodel voor basale begrippen kan houvast bieden bij het
denken en voelen en daarmee wellicht ook bijdragen aan een sterker verankerd "thuisgevoel"
en/of "thuis-zijn-in-gevoel".
Het MTRE-indelingsmodel is een amateuristisch experimenteel voorbeeld voor hoe een indelingsmodel
voor basale begrippen, als model van de werkelijkheid, er misschien uit zou kunnen zien.
De gedachte achter het MRTE-indelingsmodel is de vraag of en hoe het mogelijk zou kunnen zijn om
basale begrippen in een min of meer algemeen logisch symmetrisch indelingsmodel te rangschikken,
teneinde verbanden tussen de verschillende basisbegrippen op een bepaalde manier inzichtelijk te
krijgen.
De gekozen bepaalde manier in het MTRE-indelingsmodel is een semantische indeling (indeling naar
betekenis) volgens het begrip "plaats".
Kernvraag is: hoe kom je op een natuurlijke, logische wijze van betrekkelijk simpele begrippen
naar betrekkelijk complexere begrippen?
_______________________________________________________________________________________________
- Rubriekletter rubrieknaam rubriekinhoud vraag
_______________________________________________________________________________________________
- M materie lichamen (voorwerpen, planten, dieren, mensen) wat
- R ruimte locaties waar
- T tijd tijd en bewegingen wanneer
- E energie activiteiten waarom
_______________________________________________________________________________________________
Indien dieren, net als mensen, een besef hebben van - en/of instinctief overweg kunnen met de
vragen wat/wie, waar, wanneer, waarom/hoe, welke vragen binnen het MRTE-indelingsmodel
aangeduid worden met de rubrieknamen materie, ruimte, tijd en energie, dan zou je kunnen
veronderstellen dat deze begrippen wellicht ook op een primitieve wijze begrepen kunnen
worden, namelijk op basis van relaties tussen zeer basale begrippen.
Uitgangspunt binnen het MRTE-indelingsmodel is het basisbegrip "plaats" en daarvan
afgeleid de begrippen binnen/inwendig, buiten/uitwendig en wel - of geen
verplaatsing/beweging.
Het indelingsmodel is een probeersel, waarbij door het ordenen van begrippen en woorden
het indelingsmodel nader wordt getoetst op (on)aannemelijkheid en/of (on)bruikbaarheid.
Het MRTE-indelingsmodel kan ook het kader zijn voor het begrip "informatie".
____________________________________________________________________________________________________
BEGIN Wat zijn de meest basale vragen en wat is de kern van de antwoorden op de meest basale vragen?
____________________________________________________________________________________________________
Op weg van begin tot einde, in ruimte en tijd:
- Wat is wel echt en wat is niet echt?
- Wat is wel waar en wat is niet waar?
- Wat is wel wijs en wat is niet wijs?
Passen de basale denkpatronen van mens en dier in een algemeen geldend indelingsmodel?
Uitgaande van onszelf als levend systeem binnen onze leefomgeving, zouden we kunnen beginnen met:
- wat vinden we?
- wat doen we?
- welke reacties mogen/kunnen we verwachten?
De antwoorden lijken net als de vragen, een afspiegeling van gangbare indelingsconcepten met als
kenmerkende begrippen: cycli (kringlopen), wederkerigheden en symmetrie en mede daardoor
balans/evenwicht.
Hieronder staat een amateuristische experimentele poging om gangbare basale indelingsconcepten
te integreren tot een overall/totale indelingsvisie in de vorm van een betrekkelijk
simpel algemeen geldend indelingsmodel, gebaseerd op het begrip plaats.
____________________________________________________________________________________________________
END Wat zijn de meest basale vragen en wat is de kern van de antwoorden op de meest basale vragen?
____________________________________________________________________________________________________
____________________
BEGIN wat vinden we?
____________________
Moralistische termen als "goed" en "kwaad" lijken afgeleid van de basisbegrippen "meewerken" en
"tegenwerken" en hebben daarmee betrekking op conflicterende doelen/doelgroepen.
Moraal bestaat uit normen en waarden.
Moraal en waarheid hebben veel "gezichten".
Doel/toekomst.
Teneinde te (over)leven hebben we als wezens richtlijnen/visies/verwachtingen nodig ten aanzien van onze
(on)mogelijkheden, waarmee we kunnen anticiperen op wat ons mogelijk wel - en niet te wachten staat en
hoe we onze invloed kunnen aanwenden om zelf mede vorm te geven aan onze toekomst.
Richtlijnen, visies en verwachtingen zijn mede gebaseerd op onze moralen en inzichten/waarheden.
Middelen.
We herinneren en nemen waar in vormen van bijvoorbeeld:
- beweging
- druk/rek
- geluid (oor)
- genot
- kou
- leegte/gebrek
- pijn
- reuk (neus)
- smaak (mond)
- tast
- warmte
- zicht (oog)
Je zou het begrip herinneren eventueel ook kunnen scharen onder het begrip waarnemen.
Herinneren vindt plaats na informie-opslag in het geheugen.
De opslag van info in het geheugen betreft een vorm uiting geven aan onze waarnemingen,
de ontsluiting van info uit het geheugen betreft een vorm waarnemen: herinneren.
Herinneringen en waarnemingen gaan al dan niet gepaard met geen -, zwakke - of sterke emoties.
Onze herinneringen en waarnemingen staan onder invloed van de inschatting van onze plaats ten op zichte van
onze context/posities/relaties/afhankelijkheden/verwevingen/doelen/streven binnen onze omgeving.
Onze herinneringen en waarnemingen staan onder invloed van de inschatting van onze relaties met onze
leefomgevingen/leefwerelden en staan via moraal en inzichten/waarheden in het teken van de toekomst in de
vorm van verwachtingen: positieve - of negatieve bruikbaarheid/nuttigheid/gebruikswaarden, (on)haalbaarheden.
We zien in de toekomst vermijdbare - en nastreefbare aspecten.
Evolutionair gezien is het logisch dat we onder invloed staan van primitieve - en/of complexe afwegingen
over onze (on)mogelijkheden (kansberekeningen) in de vorm van verwachtingen.
We baseren onze moralen en inzichten/waarheden/(grond)houdingen ten aanzien van aspecten, zaken en wezens
uit onze omgeving dus op herinneringen en waarnemingen, welke weer stoelen op onze relaties met onze omgeving.
Schematisch in de tijd:
- onze relaties met leefomgevingen ->
- herinneringen en waarnemingen (verleden en heden) ->
- moralen en inzichten/waarheden ->
- richtlijnen, visies en verwachtingen (toekomst)
Onze aandacht en gevoel wordt (on)prettig geprikkeld/gestimuleerd, wanneer we (on)gunstige mogelijkheden
opmerken, "kan ik er wel of niet wat mee of moet ik het ontlopen?"
Onder gegeven omstandigheden bereiden waarnemingen, gedachten en gevoelens/emoties het lichaam voor op
directe - of later wel - of geen gerichte acties en zijn daarmee meters/schatters van persoonlijke
belangen in kwantitatieve - en kwalitatieve zin.
Voorbeelden van gevoel(sherinneringen) in de vorm van een onprettig gevoel zijn:
- aan je hart gaan
- afgrijzen
- allergisch zijn voor
- als beton op je maag liggen
- als een steen op je maag liggen
- angst
- argwaan/ongeloof/wantrouwen
- bij je keel/strot grijpen
- bijsmaak
- bitter worden
- de bibbers krijgen van
- de keel uithangen
- de strot uitkomen
- degouteren/degout/degoutant
- dwars in je maag liggen
- een afkeer krijgen
- een dichte keel krijgen
- een dichtgeknepen keel krijgen
- een naar gevoel in je maag krijgen
- een nare smaak in je mond krijgen
- een ongemakkelijk gevoel krijgen
- een zuur gezicht opzetten
- een zuur gezicht trekken
- geen hap meer door je keel krijgen
- geen trek meer hebben in
- gruwen
- hard op je maag liggen
- het apezuur krijgen
- het huilen van je hart
- het krimpen van je hart
- het zuur krijgen
- iemand niet kunnen horen of zien
- iemand niet kunnen luchten of zien
- iemand niet kunnen uitstaan
- iemand niet kunnen verkroppen
- iemand niet kunnen zetten
- in je maag zitten met
- in je ziel snijden
- je buik vol hebben van
- je hart (af)sluiten voor
- je hart aftrekken van
- je hart breken/doorscheuren/doorsnijden/doorvlijmen/doorwonden
- je hart op slot draaien voor
- je hart opvreten
- je hart vasthouden voor
- je leven zuur maken
- je neus ophalen voor
- je neus uitkomen
- je niet op je gemak voelen
- je ongemakkelijk voelen bij
- je strot vol hebben van
- je ziel aftrekken van
- je ziel doorscheuren/doorsnijden/doorvlijmen/doorwonden
- kijken met een zuur gezicht
- kokhalzen/kokken/kotsen van
- littekens op je ziel krijgen
- maagzuur
- misselijk
- je naar de keel vliegen
- niet door je keel/strot kunnen krijgen
- niet kunnen velen
- niet over je hart kunnen krijgen
- niets voelen voor
- om het hart slaan
- omdraaien van je maag
- onaangenaam
- onaantrekkelijk
- onbegeerlijk
- onbehaaglijk
- onderbuikgevoelens
- onlust/onlustgevoelens
- onrust in je hart voelen
- onsmakelijk
- onverteerbaar
- op je hart/ziel trappen
- op je maag liggen
- over je nek gaan van
- overgeven van
- overlopen van de gal
- pijn in je buik/hart/ziel krijgen van
- rillen van/rillingen krijgen van
- slechte smaak
- smakeloos
- tegenstaan
- vies zijn van
- walgen van
- wansmaak
- weerzin
- wrang
- ziek zijn van
- zuur kijken
- zuur opbreken
- zuur worden
- zwaar op je maag liggen
Voorbeelden van gevoel(sherinneringen) in de vorm van een prettig gevoel zijn:
- aangenaam
- behaaglijk
- de smaak te pakken krijgen
- een lust voor de huid zijn/huidstrelend
- een lust voor de mond zijn/mondstrelend
- een lust voor de neus zijn/neusstrelend
- een lust voor de tong zijn/tongstrelend
- een lust voor het oog zijn/oogstrelend
- een lust voor het oor zijn/oorstrelend
- fiducie/geloof/vertrouwen
- geil
- genieten/genot
- graagte
- hartversterking
- in de smaak vallen
- je belangen behartigen
- je hart en ziel leggen in
- je hart geven aan
- je hart goed doen
- je hart in vuur en vlam zetten
- je hart laten lachen
- je hart openen voor
- je hart openzeten voor
- je hart schenken aan
- je hart toevertrouwen aan
- je hart verliezen aan
- je hart verpanden aan
- je hart verwarmen
- je op je gemak voelen
- kriebels in je buik krijgen
- lekkerbekken
- liefde in je hart voelen voor
- lust/lustgevoelens/lustgevend
- moed
- nauw aan je hart liggen
- schoon
- smaken/smaak/smakelijk
- smullen van/smulpapen
- trek krijgen
- verliefd
- verrukken/verrukking
- vervoeren/vervoering
- verwarmen/verwarming
- voldaan
- warmte in je hart voelen voor
- zin krijgen in
____________________
END wat vinden we?
____________________
__________________
BEGIN wat doen we?
__________________
- Menselijke interacties, bijvoorbeeld op het gebied van
- godsdienst/religie/mystiek en spel
- moraal en recht
- zorg, onderwijs en economie
bestaan voor een belangrijk deel uit (communicatie over) het zoeken_naar/jagen_op
comfort/gemak van informatie, goederen en diensten door
nemen/pakken/plunderen, geven/steunen/helpen en (in/uit/ver)ruilen/(in/uit/ver)wisselen
van globaal gelijkwaardige, maar (zeer) verschillende
directe of indirecte/beloofde/latere/verwachte/uitgestelde
wel - of niet veilig/zeker gestelde (ruil)middelen.
------------------------------------------------------------------
Middel met als doel
------------------------------------------------------------------
middel met als doel
------------------------------------------------------------------
aanzoeken = proberen te verleiden
beschermen = proberen te behouden/beveiligen
controleren = proberen te valideren (goed- of afkeuren)
denken = proberen te begrijpen/doorgronden
flirten = proberen te verleiden
functioneren = proberen te (laten) lukken
jagen = proberen te vangen
jagen naar/op = proberen te krijgen
keuren = proberen te kiezen
koketteren = proberen te verleiden
oproepen = proberen te contacteren
opzoeken = proberen te ontmoeten
peuren = proberen te krijgen
polsen = proberen te achterhalen
streven/willen = proberen te bereiken
strijden = proberen te winnen
sturen = proberen te richten
uitpuzzelen = proberen te begrijpen/doorgronden
uitzoeken = proberen te begrijpen/doorgronden
veroorzaken = proberen te (laten) veranderen (bewegen/verplaatsen)
vissen = proberen te vangen
vragen = proberen te (laten) antwoorden/weten
zoeken = proberen te vinden
------------------------------------------------------------------
__________________
END wat doen we?
__________________
________________________________________________
BEGIN welke reacties mogen/kunnen we verwachten?
________________________________________________
De reacties die we mogen/kunnen verwachten van onze omgeving verlopen via dezelfde
tijd-stappen/stadia/fasen als hierboven beschreven, maar dan vanuit het oogpunt/standpunt van
onze omgeving, een soort boomerang/spiegelbeeld.
Een schematische situatieschets/situatiebeschrijving van een systeem binnen een systeemomgeving,
in de vorm van tijdstappen/stadia/fasen, bijvoorbeeld een persoon/groep binnen een leefomgeving,
tref je in "oneindig" veel vormen aan analoog aan de T-indeling van het MRTE-indelingsmodel:
1. input in de vorm van waarnemingen via onze zintuigen en geheugen/herinneringen
2a. modelvorming van de waargenomen werkelijkheid:
moralen/waarden/normen en "inzichten en waarheden"
2b. modelvorming van onze (on)mogelijkheden voor actie:
richtlijnen, visies en verwachtingen
3. output in de vorm van wat we doen
4. = 1-3 spiegelbeeld = 1-3 van de systeemomgeving, veelal in de vorm van een evaluatie
= nieuwe 1-3 van het systeem, omdat we de werkelijkheid alleen kunnen ervaren
en raken via feedback/terugkoppeling, via onze geest en lichaam.
________________________________________________
END welke reacties mogen/kunnen we verwachten?
________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
BEGIN Aspecten aan de mechanismen waarmee we motiveren, (be)oordelen, beslissen en acteren/doen.
_______________________________________________________________________________________________
a. Aspecten.
Alle aspecten van het MRTE-indelingsmodel zijn van toepassing, zoals bijvoorbeeld:
- (on)veranderlijkheid
- intensiteit/grootte (kwantiteit en kwaliteit)
- betrouwbaarheid/borging/consistentie_in_de_tijd/duurzaamheid/veiligheid/volharding/zekerheid
- gerichtheid/doel/kanalisering
Voorbeeld: gevoelens, meningen en gedragingen kunnen nagenoeg onveranderlijk worden:
bevriezen, fixeren, vastroesten, verstarren.
Voorbeeld: je_doodstaren_op/blinde_vlekken_hebben_voor/je_laten_verblinden_door/
blikvernauwing/kokerblik/kokervisie/tunnelblik/tunneleffect/tunnelvisie
beperken en/of vervormen ons beeld van - en inzicht in de werkelijkheid: permanent,
tijdelijk, menselijk, dierlijk, persoonsgebonden, natuurlijk, cultureel, zintuiglijk,
lichamelijk, geestelijk en technisch.
b. Doelen en middelen.
- Uit overlevingsdoeleinden zijn we als wezens veelal in hoge mate op onszelf
gericht/gefocust/geprogrammeerd.
We denken en redeneren vaak vanuit onze belangen en geloof, we laten ons niet echt leiden
door rationele argumenten, anders dan selectief te kiezen uit rationele argumenten om
onze belangen en geloof te verdedigen en te behartigen.
Omgekeerd geldt die focus op het zelf uiteraard ook voor onze leefomgeving en zullen we onze
begeerten, behoeften, ontberingen, belangen, idealen, moraal, overtuigingskracht, streven en
acties af moeten stemmen op onze leefomgeving teneinde de aandacht van - en communicatie met
onze leefomgeving te verwerven en/of te behouden.
- Er is een interactie tussen verschillende behoeftensoorten:
- m.b.t. zelf (inwendige dwang/nood/prikkels/sturing):
- een gezonde geest en een gezond lichaam
- eten/drinken, ontlasting, slaap, kleding, huisvesting/onderdak, seks, zorg, verpleging
- eigenwaarde/macht/prestatie/succes
- gevoelens van billijkheid/eerlijkheid/gelijkheid/rechtvaardigheid
- groei, zelfontplooiing, zelfactualisatie en ontspanning in bijvoorbeeld nieuw(e):
- amusement
- avontuur
- club/vereniging
- cultuur
- ervaringen
- hobby
- informatie
- leren
- nieuws
- onderwijs
- recreatie
- reizen
- spanning
- spel
- sport
- vermaak
- m.b.t. anderen/relaties/sociaal_contact/sociaal_netwerk/verwanten (uitwendige dwang/nood/prikkels/sturing),
feedback geven en - krijgen binnen buurt/gezin/familie/buurt/stad/land/school/bedrijf/werk:
- achting <-> verachting
- afremming <-> aansporing/stimulans
- beloning <-> straf
- bijdragen/steun/verpleging/zorg <-> intrekking/onthouding
- erkenning/waardering <-> kritiek
- gezelligheid/thuisgevoel <-> ongezelligheid/eenzaamheid/verlatenheid
- goedkeuring <-> afkeuring
- respect <-> disrespect
- sociale_status <-> asociale_status
- vriendschap/liefde <-> vijandschap
- Er is een interactie met de aan- of afwezigheid van hulpmiddelen, bijvoorbeeld:
- autonomie/beslisruimte
- gebruiksmiddelen
- informatie/kennis
- leermogelijkheden
c. Werkelijkheid en informatie.
- Door wederzijdse versterking/afzwakking tussen werkelijkheid en informatie, soms onder invloed van
zelfvervullende voorspelling/verwachting (selffulfilling prophecy), ontstaan
gevoelens/verwachtingen van:
- (on)betrouwbaarheid
- (on)duidelijkheid
- (on)duurzaamheid
- (on)veiligheid
- (on)zekerheid
- wel/geen borging/consistentie in de tijd
en daarmee betreden we wel/geen uitgesleten vertrouwde paden
en worden zo wel/geen gewoontedieren
en wel/niet verslaafd aan gewoonten,
soms nuttig/gezond, soms schadelijk/ongezond.
- Verwachtingen kunnen gebaseerd zijn op waarheden/feitelijkheden en/of onwaarheden/onfeitelijkheden.
Opzettelijk aangebrachte/bedoelde onwaarheden/onfeitelijkheden vind je bijvoorbeeld terug in:
experimenten, oefeningen, spel en amusement/vermaak.
We ondervinden informatievervalsing, mede onder invloed van (on)opzettelijk bedrog, interne en/of
extern, tijdsbegrenzingen, onvolledige informatie, te sterke gerichtheid op wat we willen
vermijden of aantrekken.
- Signalen in opeenvolgende stadia dienen voldoende krachtig te zijn om in vertaalde vorm te worden
doorgetransporteerd naar een volgend stadium.
- Signalen kunnen worden gefilterd/gericht/gefocust op bijvoorbeeld:
- positieve/optimistische aandacht: wel hebben/mogen/kunnen, gericht op het heden: nu genieten
- negatieve/pessimistische aandacht: niet hebben/mogen/kunnen, gericht op de toekomst: nu zorgen
- Ondanks onze soms ongekende vrijheid en mogelijkheden, lijken we toch min of meer vrijwillig gebukt
te gaan onder andere vormen van dwang, de dwang die wij onszelf opleggen door
hoorbaar/leesbaar/zichtbaar en/of uiterlijk aantrekkelijk te zijn voor anderen en/of
gelijkgestemd te zijn met anderen (overtuigingen, (sub)culturen), in direct contact of via
(moderne) media, wellicht veroorzaakt door onze wil tot samenzijn, samenwerken en wederzijdse
waardering.
Ons verlangen om opgemerkt te worden als aantrekkelijk, maakt deel uit van het geheel van al
onze behoeften en verlangens, die ons voortdurend beïnvloeden en aansturen, een voortdurende
wisselwerking en beïnvloeding tussen ons lichaam en onze omgeving.
Vrijheid is altijd vrijheid van iets, bv. vrijheid van bepaalde dwang of regels.
Niets is echt vrij, alles staat in relatie tot elkaar, ook qua invloed.
Wanneer we het idee hebben dat we vrij zijn in ons denken, beslissen en doen, dan zijn er
altijd voor ons wel - en niet bekende invloeden geweest die een rol hebben gespeeld in ons
denken, beslissen en doen, in die zin kun je nooit spreken van echte - of volledige vrijheid,
eerder van onwetendheid.
END Aspecten aan de mechanismen waarmee we motiveren, (be)oordelen, beslissen en acteren/doen.
_______________________________________________________________________________________________
Indien we onszelf, onze leefomgeving en de "God" en de "Duivel" in onszelf en in de anderen beter willen leren
kennen, dan zouden we eerst op zoek kunnen gaan naar de basale/elementaire/fundamentele begrippen die
voor mens en dier vanzelfsprekend lijken om te kunnen waarnemen, denken en bewegen in onze leefwerelden.
Het lijkt aannemelijk dat we als levende wezens, net als andere dieren, de wereld deels op eenzelfde
manier ervaren en dat er wellicht een aantal basisbegrippen zijn die we met andere levende wezens delen
en die basisbegrippen zouden misschien ook op een bepaalde manier met elkaar in verband kunnen staan.
Een voorbeeld van een ordening van basisbegrippen is het MRTE-indelingsmodel, welk model
staat voor 4 typen indelingen waarvan de namen zijn: "materie" "ruimte" "tijd" en "energie",
welke je kunt laten corresponderen met de vragen: "wat/wie" "waar" "wanneer" en "waarom/hoe".
Het MRTE-indelingsmodel is slechts een amateuristisch experimenteel voorbeeld, je zou veel
andere voorbeelden van basale begripsindelingen kunnen bedenken.
Het MRTE-indelingsmodel gaat uit van het basisbegrip "plaats" en daarvan afgeleid de
begrippen "wel/geen verplaatsing" en "wel/niet binnen een plaats".
BEGIN voorbeeld gebruik van de website
De websites waarop het amateuristische model nader staat uitgewerkt met 210.000 unieke woorden
en 60.000 uitdrukkingen en korte zinnen zijn: https://www.mrte.net
https://www.wawawawa.net
Afgeleide websites zijn: https://www.zoektermen.info
https://www.seesite.nl
https://www.wawawawa.nl
De verschillende websitenamen voor (deels) dezelfde website-inhoud is ingegeven door het zoeken naar
de best passende/bruikbare websitenaam en website-inhoud, maar wellicht niet echt handig en
contraproductief.
Het indelingsmodel op de website bestaat uit 2 min of meer gangbare indelingsprincipes van
4 basiskenmerken x 4 basisgrootten.
Je zou tussen deze min of meer gangbare indelingsprincipes een verwevenheid kunnen
"bespeuren/zien" op basis van het begrip "plaats" en de daarvan af te leiden begrippen:
- "binnen/inwendig" en "buiten/uitwendig"
- "beweeglijk/los/veranderlijk" en "onbeweeglijk/vast/onveranderlijk"
_________________________________________________________________
Website-extensie kernlijsten
_________________________________________________________________
.biz of .work lijst_E_{economie}
.org lijst_E_{m}{hulp}{typen}
.net lijst_R_{D}{typen}{infrastructuur}{grootschalig}
_________________________________________________________________
Doordat veel woorden met een gemeenschappelijke betekenis bij elkaar staan in lijsten, kun
je doelmatig en snel zoeken, bijvoorbeeld met Google (websites, afbeeldingen, video's,
nieuws, kaarten, boeken) of in het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW).
Bij het zoeken met Google kun je eventueel extra zoektermen toevoegen aan het zoekscherm.
De website oogt wellicht krakkemikkig en de inhoud is verre van foutloos, maar de website
gaat vooral om een idee hoe je "een indelingsmodel voor begrippen" vorm zou kunnen geven en
bruikbaar kunt laten zijn.
Op https://www.mrte.info staan woordenlijsten waarmee je betrekkelijk simpel kunt googelen,
simpel omdat:
- je een zoekterm slechts hoeft aan te klikken en
- bijeenhorende zoektermen bij elkaar in 1 lijst staan.
Voorbeeld stappen 1
1. toets in het google-venster de zoekterm indelingsmodel
2. klik op MRTE-indelingsmodel 25-sep-2015 of op
https://www.wawawawa.net
3. klik op één van de knoppen: MRTE-rubrieken met woordenlijsten.
4. klik op F3
5. schrijf in het zoekvenster: zeepaardje
6. druk op Next
7. sluit het zoekvenster
8. vanuit de lijst waarin zeepaardje staat, kun je nu alle zoektermen aanklikken om te
googelen
Voorbeeld stappen 2
1. toets in het google-venster de zoekterm indelingsmodel
2. klik op MRTE-indelingsmodel 25-sep-2015 of op
https://www.wawawawa.net
3. klik op één van de knoppen: MRTE-rubrieken met woordenlijsten.
4. klik op F3
5. schrijf in het zoekvenster: levensvragen
6. druk op Next
7. dan kom je op de titel: lijst_T_{2}{info}{geloven}{typen}{mystiek}{levensvragen}{tw}
8. sluit het zoekvenster
9. klik op de titel
10. vanuit de lijst met levensvragen kun je elke levensvraag aanklikken om te googelen
Sommige stappen verlopen (nog) betrekkelijk traag, de website betreft een eerste
amateuristische experimentele verkenning van de (on)mogelijkheden voor een
doelmatige manier van zoeken op het web.
END voorbeeld gebruik van de website
Om als organisme te kunnen blijven (over)leven zijn we behept (uitgerust/toegerust) met
onderscheidingsvermogens waarop onze actievermogens wel of niet kunnen reageren.
Bij het maken van onderscheid maken we gebruik van ons eigen "model van de werkelijkheid", waaraan
we bijvoorbeeld toetsen of iets wel of niet bij ons hoort en of iets wel of niet verandert.
Vandaar wellicht onze sterke menselijke behoefte aan ons eigen "model van de werkelijkheid", die we
als mens ontlenen aan wetenschappelijke -, religieuze -, levensbeschouwelijke -, ondervindelijke -
en andersoortige leerstelsels en waarmee we onze inwendige - en uitwendige wereld kunnen hanteren.
Het concept wie jezelf bent, is voor iedereen verschillend, Jan denkt: "ik ben Jan." en Marie denkt:
"ik ben Marie."
Modellen van de werkelijkheid zijn onder meer de modellen in onze hersenen van beeld, geluid, reuk,
smaak en gevoel.
Voor een belangrijk deel beschouwen we de werkelijkheid als samenhangende objecten met inwendige- en
uitwendige relaties/verwevenheden.
Een kenmerk is een enkelvoudige - of meervoudige -, simpele - of complexe -, heldere - of diffusie
relatie.
Een voor de hand liggende vraag is of we als levende organismen wellicht overeenkomstige
basisbegrippen hanteren, uiteraard vaak niet bewust, en hoe we in aanleg en van nature een
voorstelling hebben van de basiskenmerken materie, ruimte, tijd en energie op basis van
basisbegrippen, zonder kennis en gebruik van leerstelsels. Hoe denken we?
De insteek van een zoektocht naar een algemeen logisch symmetrisch indelingsmodel voor begrippen is
ingegeven door de vraag hoe wij als dierlijke wezens, net als andere dieren, onszelf op overeenkomstige
wijze een model zouden kunnen vormen van de werkelijkheid, we kunnen daarbij onze dierlijke afkomst
niet loochenen en op zoek moeten gaan naar zowel ons beschaafde - als onbeschaafde zelf en onszelf
vragen stellen in de trant van:
- hoe begrijpen we en hoe onderscheiden we basale kenmerken en basale kenmerkwaarden?
- hoe denken dieren?
- hoe denken mensen?
- hoe denken we?
- hoe vertalen we (on)bewuste basale verschijnselen naar basale begrippen?
- hoe zou ons denken biologisch/natuurlijk gevormd kunnen zijn?
- hoe zouden we als mens en dier "geprogrammeerd" kunnen zijn?
- volgens welke stramienen laat de natuur het leven waarnemen, denken en doen?
- wat zijn de gangbare denkpatronen en hoe zouden die onderling verweven kunnen zijn?
- wat zijn de meest elementaire basisbegrippen en hoe verhouden deze begrippen zich tot elkaar?
- wat zou de technische - of wetenschappelijke benadering kunnen zijn van onze (on)beschaafdheid?
- wat zouden de overeenkomstige basale denkmodellen/denkpatronen kunnen zijn van mens en dier?
- welke basale begrippen zouden kunnen dienen als bouwstenen voor meer complexe begrippen?
- welke bijeenhorende begrippen kunnen ingedeeld worden met behulp van gradaties/niveaus van
basale begrippen?
Mensen en dieren denken, spelen, oefenen, proberen, testen en leren deels:
- instinctief
- aangeleerd
- "spontaan", experimenteel
Onze leefomgevingen wisselen voortdurend en wij en andere diersoorten blijven bijleren t.a.v.
bijvoorbeeld:
- groepsgedrag
- onderhandelen ruilen ; lonken, je - of iets aantrekkelijk/begeerlijk maken
- leidinggevend/sturend of gehoorzaam/ondergaand
- afwerend/vijandig/asociaal/ruw of verzorgend/sociaal/beleefd
- eten (en drugs)
- wat wel en niet
- vindplaatsen
- bewaarplaatsen
- natuurbehoud, gewascultuur
- jagen, ontsnappen, gevaar vermijden
- verblijfplaatsen schuilplaatsen
Hoe begrijpen we?
Om basale zaken en gebeurtenissen te begrijpen hebben we niet noodzakelijk leerstelsels nodig, als
kind hebben we ook nog geen kennis van leerstelsels en ook dieren hebben ook geen weet van
leerstelsels.
Hoe kunnen we dan toch begrip ontwikkelen voor allerlei dingen en gebeurtenissen?
Begrijpen lijkt voor een belangrijk deel te bestaan uit: besef van de relaties tussen fenomenen.
Een belangrijk vraag zou kunnen zijn: welke soorten relaties zijn er en waarmee wordt vergeleken?
Wat zou de basisuitrusting kunnen zijn van wezens om fenomenen op een snelle, nauwkeurige,
efficiënte en oneindige wijze te kunnen blijven vergelijken?
Wat is de basisuitrusting die elk wezen in zich draagt om relaties te herkennen?
Binnen het MRTE-indelingsmodel is de aanname dat het meest wezenlijke besef, het besef is
van "plaats" en daarvan afgeleid het besef van:
- binnen of buiten
- wel - of niet verandering, lees:
wel - of niet binnengerichte - of buitengerichte verplaatsing,
binnengerichte verplaatsing betekent: gedaanteverandering.
In het MRTE-indelingsmodel wordt een amateuristisch experimenteel indelingsmodel uitgewerkt uitgaande
van het basisbegrip "plaats", waarbij alle begrippen een plaats krijgen in een van het model afgeleid
begrippenstelsel.
Een algemeen geldend indelingsmodel voor begrippen kan bijvoorbeeld toegepast worden als:
- Geheugensteun (mnemotechnische steun) bij het onderzoeken -, nadenken over - en/of uitschrijven van
een te beschouwen onderwerp.
De kenmerkenwaarden van een onderwerp zouden aan de hand van de (afgeleide)
relaties/kenmerken van het indelingsmodel kunnen worden beschreven, als tekst of in
tabelvorm.
- Indeling van hoofdstukken en/of paragrafen.
- (Model voor een) (online) dynamisch systematisch woordenboek, waarbij je tevens elk woord,
uitdrukking of korte zin kunt googlen door aanklikken.
De rubrieken in een systematisch woordenboek bevatten over het algemeen veel meer woorden dan
enkel synoniemen. Je kunt rondom een gekozen woord dus veel trefwoorden vinden en googlen.
Je zou het zoeken naar afbeeldingen kunnen gebruiken om de Nederlandse taal beter te leren
en/of de aangeklikte zoekterm beter te begrijpen.
Andere aanduidingen voor een systematisch woordenboek zijn:
- onomasiologisch woordenboek
- betekenis woordenboek
- Menu/toegangspoort naar websites en webapplicaties: een ontsluitingssyteem voor informatie.
- Hulp bij studie, leren en begrijpen van allerlei talen, zoals spreek-, schrijf- of gebarentalen,
dierentalen, alsook nieuw te ontdekken talen.
- Communicatiemodel voor verschillende communicatievormen, bijvoorbeeld ook bruikbaar bij het
programmeren van robots, het samenstellen van bevragingsonderzoeken en
vragenlijsten, communicatie tussen - en met instellingen, bedrijven, burgers.
- Hulpmiddel bij het doelmatig afwegen, plannen en afstemmen van behoeften en wensen op activiteiten,
diensten en producten.
- Indelingsmodel waar consensus over is en niet eerst over hoeft te worden gesteggeld,
gemeenschappelijke denkbeelden aangaande het maken van indelingen, kunnen de
communicatie met elkaar vereenvoudigen.
- Kader voor het begrip informatie.
- Kader voor basale drijfveren.
- Kader voor morele drijfveren.
- Kader voor het begrip God.
Mogelijke uitbreiding van de toepassingen:
- Je zou het woorden-bestand wellicht deels ook kunnen koppelen aan ruimtelijke gegevens.
- Je zou per woord de betekenis kunnen vermelden op een gestandaardiseerde wijze,
bijvoorbeeld conform het MRTE-indelingsmodel, zodat computerprogramma's de relaties
tussen de begrippen op verschillende manieren kunnen tonen, bijvoorbeeld als:
- (reeksen van) omvatting en onderdeel
- (reeksen van) afkomst en bereik
- (reeksen van) oorzaak en gevolg
- Je zou aan de hand van woordtellingen het aantal bijbehorende rubrieken kunnen tellen van een tekst.
Binnen het MRTE-indelingsmodel kun je vanuit de geordende lijsten van bijeenpassende woorden, snel en
doelgericht:
- communiceren met jezelf door: bedenken, nadenken, brainstormen.
- communiceren met anderen door:
- (onder)zoeken door googelen/googlen via aanklikbare woorden.
- schrijven met gebruikmaking van de meest geschikte woorden.
De rubrieken en woordenlijsten zijn uiteraard ook bruikbaar zonder de aanname van de samenhang tussen
de verschillende indelingsprincipes.
WAARSCHUWING: het MRTE-indelingsmodel betreft een momentopname van persoonlijke experimentele
amateuristische ruwe schetsen voor indicatieve denkrichtingen met betrekking tot het
maken van begripsindelingen in een poging te komen tot logische verbanden en betreft
zeker geen vaststaande gedachten en betreft zeker geen poging tot het maken van
fysische indelingen.
Het MRTE_indelingsmodel is bedacht vanuit de wens om ordening aan te brengen tussen
basale begrippen, de modelbeschrijving dient gelezen te worden als zeer hypothetisch:
"zou het zo kunnen zijn?"
Het MRTE_indelingsmodel betreft amateuristische en basale verkenningen van gedachten
t.b.v. ideevorming en dat geldt voor alle (veel te ver) gezochte verklaringen binnen
het MRTE-indelingsmodel.
Het MRTE-indelingsmodel met woordenlijsten is een model in blijvende ontwikkeling.
Het MRTE-indelingsmodel betreft een persoonlijke amateuristische verkenning van begripsindelingen
op basis van het basisbegrip "plaats".
Het MRTE-indelingsmodel is slechts bedoeld als een voorbeeld van een bescheiden amateuristische en
basale poging tot begripsindeling, bedoeld als bespreekbare indicatieve denkrichtingen, welke
denkrichtingen vanzelfsprekend dus geenszins vast liggen, een probeersel dus.
Het MRTE-indelingsmodel raakt aan het idee van de mogelijkheid dat wij als dierlijke wezens op een
overeenkomstige wijze denken, als elk ander dier, de mogelijk daarbij horende juiste
begrippen-indeling, wat die begrippen-indeling ook mag zijn, zou weleens gebaseerd kunnen zijn
op meest eenvoudig en meest basaal te onderscheiden begrippen.
Het MRTE-indelingsmodel is een conceptueel model van de werkelijkheid zoals we die als
(dierlijke) wezens in zijn algemeenheid (on)bewust universeel zouden kunnen bezigen,
het MRTE-indelingsmodel is gebaseerd op gangbare analyse-concepten, zoals: de boomstructuur,
de empirische cyclus, werkmodellen, stappenplannen, kwaliteitscirkels, stroomschema's en
communicatiemodellen.
Het MRTE-indelingsmodel kan ook gezien worden als een communicatiemodel dat 4 basiskenmerken met
hun 4 basisgrootten, voorstellende de 16 meest basale aspecten van communicatie, poogt samen
te brengen in een simpel, logisch en symmetrisch samenhangend denkkader/denkraam/denkmodel.
Het MRTE-indelingsmodel is een amateuristisch prototype voor doelmatig en snel digitaal zoeken.
Het MRTE-indelingsmodel betreft sterk schematische indelingen, de werkelijkheid is natuurlijk
oneinding veel complexer, de werkelijkheid kan ook eenvoudig voorstelbaar worden
geschematiseerd als oneindig veel indelingen in (on)gelijktijdige samenhang met elkaar.
Het MRTE-indelingsmodel zou een voorbeeld kunnen zijn van een biologisch indelingsmodel =
natuurlijk indelingsmodel = indelingsmodel volgens gangbare indelingsbeginselen, zoals mens en
dier de wereld met overeenkomstige begrippen of basiskenmerken zouden kunnen "begrijpen".
Het MRTE-indelingsmodel bestaat uit 4x4 gangbare indelingsprincipes conform:
- 4 basiskenmerken: materie (wat/wie), ruimte (waar), tijd (wanneer) en energie (waarom/hoe).
- 4 basisgrootten: gelijk, ongelijk, groot/groter, klein/kleiner
Voor (het gebruik van) het MRTE-indelingsmodel is onderstaande hypothese geen voorwaarde:
- De 4 basiskenmerken kunnen worden gedacht als overeenkomend met de 4 configuraties van
de begrippen: "los/beweeglijk/veranderlijk" en "vast/onbeweeglijk/onveranderlijk"
- De 4 basisgrootten kunnen worden gedacht als overeenkomend met de 4 configuraties van
de begrippen - "binnen/inwending" en "buiten/uitwendig"
Het MRTE-indelingsmodel is gebaseerd op het begrip "plaats", waarbij het begrip "plaats" is
uitgewerkt tot de begrippen:
- wel of niet plaatsverandering van een object (veranderlijk of onveranderlijk)
- wel of niet binnen een object (binnen of buiten)
Het MRTE-indelingsmodel bestaat uit een 4-tal gangbare indelingsprincipes, elk bestaande
uit 4 componenten, hypothetisch verbonden gedacht door de van het begrip "plaats" afgeleide
begrippen:
- "los" en "vast" ~ "beweeglijk" en "onbeweeglijk" ~ "veranderlijk" en "onveranderlijk"
- "inwendig" en "uitwendig" ~ "binnen" en "buiten"
Het MRTE-indelingsmodel beoogt een experimenteel integraal/overall indelingsmodel te schetsen van
gangbare basale indelingsconcepten en gaat uit van het begrip plaats, nader uitgewerkt tot:
- 4 basiskenmerken (de 4 configuraties van wel - en geen verandering) met de rubrieknamen (vragen):
- materie (wat/wie)
- ruimte (waar)
- tijd (wanneer)
- energie (waarom/hoe)
- 4 basisgrootten (de 4 configuraties van binnen en buiten)
- groot of omvatting
- gelijk of gelijkheid
- klein of deel
- ongelijk of ongelijkheid
Het MRTE-indelingsmodel betreft een poging om samenhang/verwevenheid aan te brengen tussen een
4-tal veel voorkomende basisindelingen oftewel analyse-concepten oftewel denkpatronen met
de rubrieknamen materie (M), ruimte (R), tijd (T) en energie (E) tot 1 raamwerk, waarbij de
verbindende begrippen de 4 configuraties zijn van de begrippen:
- kenmerk: niet - of wel verandering, in de vorm van: NN NW WN WW.
- grootte: buiten of binnen, in de vorm van: bubi bibi bibu bubu
- kenmerk: W N ~ Wel/Niet andere plaats bij gelijke plaats waarnemer
- grootte: bi bu ~ binnen/buiten een plaats bij verschillende plaats waarnemer
Het MTRE-indelingsmodel is een semantische indeling (indeling naar betekenis) volgens het begrip
"plaats".
- De kenmerken kunnen worden beschouwd als de 4 configuraties van de begrippen
- "wel_verandering" (W)
- "geen_verandering" (N)
- De kenmerkgrootten kunnen worden beschouwd als de 4 configuraties van de begrippen
- "binnen" (bi)
- "buiten" (bu)
Het MRTE-indelingsmodel is een 4x4 indeling van basisbegrippen op basis van het onderscheid:
- kenmerk: wel of niet (plaats)verandering van een object
- grootte: wel of niet binnen een object (wel of niet (iets) zelf)
Soms ook te duiden als:
- kenmerk: wel of niet ver-ander-ing
- grootte: wel of niet een ander
of
- kenmerk: verandering van plaats
- grootte: verschil van plaats
De 4x4 indeling betreft: 4 kenmerken of grootheden met de namen: materie ruimte tijd energie
x 4 grootten = 16 (relatieve) kenmerkgrootten.
De 4 kenmerken worden ingedeeld volgens de 4 configuraties/relaties van:
- N = niet verandering (plaatsverandering of mutatie)
- W = wel verandering (plaatsverandering of mutatie)
De 4 grootten worden ingedeeld volgens de 4 configuraties/relaties van:
- bi = binnen
- bu = buiten
De 4 grootheden of kenmerken zijn:
M = materie = gedaante = niet-niet verandering = NN
R = ruimte = plaats = niet-wel verandering = NW
T = tijd = plaatsverandering = verplaatsing = wel-niet verandering = WN
E = energie = gedaanteverandering = mutatie = wel-wel verandering = WW
of
M = structuur
R = plaats
T = plaatsverandering
E = structuurverandering
- M en E hebben betrekking op een inwendige ruimte.
Structuur kun je zien als de inwendige/bijeenhorende onderlinge plaatsen.
- R en T hebben betrekking op een uitwendige ruimte.
Elk grootheid/kenmerk/categorie M R T E wordt onderverdeeld volgens de grootte-indeling:
- groot of omvatting = buiten-binnen (bu-bi) = buiten ten opzichte van binnen
- gelijk of gelijkheid = binnen-binnen (bi-bi) = binnen ten opzichte van binnen
- klein of deel = binnen-buiten (bi-bu) = binnen ten opzichte van buiten
- ongelijk of ongelijkheid = buiten-buiten (bu-bu) = buiten ten opzichte van buiten
De indeling naar verschillende objecttypen betreft een specifieke relatie bezien vanuit
het betreffende object ten opzichte van een ander object (W/N en bi/bu).
We onderscheiden bij de kenmerken MRTE:
- M: NN
- R: NW
- T: WN
- E: WW
We onderscheiden bij de kenmerkwaarden groot(er), gelijk, klein(er), ongelijk:
- groot(er): bubi
- gelijk: bibi
- klein(er): bibu
- ongelijk: bubu
Bij de relaties tussen N/W en bi/bu kun je onderscheiden:
- het beschouwde object = het onderwerp-object
- het andere object, bijvoorbeeld, maar niet noodzakelijk, een toeschouwer/waarnemer
Bij de relaties tussen N/W en bi/bu geldt het eerste object als het beschouwde object en
geldt het tweede object als het andere object.
Bij M betreft het andere object: een N-object.
Bij R betreft het andere object: een W-object, namelijk een verplaatsing: de pijl in de tekening bij R.
Bij T betreft het andere object: een N-object, namelijk een object waarbuiten, waarbinnen, waarin en
waaruit de verplaatsing plaatsvindt: de ovaal in de tekening bij T.
Bij E betreft het andere object: een W-object, namelijk een object met een oorzaak en gevolg en
met mee- en tegenwerking: de grote pijl in de tekening bij E.
Het idee is: binnen het dierlijk denken ontstaan de N/W en bi/bu begrippen als gevolg van interacties
tussen:
- (deels) erfelijke aanleg en
- (deels) (herhaaldelijke) ervaringen/ondervindingen
- M: de toeschouwer beweegt/verplaatst Niet en het beschouwde object beweegt/verplaatst Niet
- R: de toeschouwer beweegt/verplaatst Wel en het beschouwde object beweegt/verplaatst Niet
- T: de toeschouwer beweegt/verplaatst Niet en het beschouwde object beweegt/verplaatst Wel
- E: de toeschouwer beweegt/verplaatst Wel en het beschouwde object beweegt/verplaatst Wel
- Mutaties zijn een gevolg van (zeer complexe) object-interne bewegingen/verplaatsingen.
- Het lijkt waarschijnlijk dat aanvankelijk (als baby) alle ervaringen worden beleefd vanuit
het perspectief van het zelf als toeschouwer en dat we pas later ook anderen als toeschouwer
kunnen zien of gewoon als het andere object.
De indeling is richtinggevend, nooit absoluut, het gaat om het leggen van een nadruk op een bepaald
aspect van een object, het uitlichten van een kenmerk of relatie, enigszins vergelijkbaar met
meningen, bij elke mening ligt de nadruk verschillend, maar een nadruk is niet allesbepalend,
maar slechts indicatief, richtinggevend of sturend.
De 4 basiskenmerken binnen het model zijn: materie, ruimte, tijd en energie.
Materie en ruimte worden beschouwd als kenmerken die niet een verandering inhouden.
Tijd en energie worden beschouwd als kenmerken die wel een verandering inhouden.
De 4 basisgrootten binnen het model zijn: gelijk ongelijk groot/omvattendheid en klein/deel.
MRTE staat voor de namen van de 4 basisindelingen/basisrubrieken van het MRTE-indelingsmodel,
welke namen overeenkomen met de namen van de 4 fysische basisgrootheden:
materie, ruimte, tijd en energie.
De aanduidingen materie, ruimte, tijd en energie in het MRTE-model hebben betrekking op de
basisindeling van begrippen in het MRTE-model, waarbij de nadruk ligt op de kenmerken:
materie, ruimte, tijd en energie.
BEGIN verschillende aanvullende opmerkingen
- In beginsel kan elk object, bv. een ding, fenomeen, verschijnsel, gebeurtenis, ingedeeld worden
conform/vanuit_het_perspectief de indelingstypen van M, R, T en E.
- Verondersteld wordt dat elke verandering, dus ook een mutatie=gedaanteverandering (E-indeling),
uiteindelijk kan worden herleid naar plaatsveranderingen (T-indeling).
Omgekeerd geldt dat elke plaatsverandering leidt tot een mutatie.
- De T-indeling met de naam "Tijd" wordt voorgesteld als plaatsverandering, dat kan bijvoorbeeld zijn:
de ronddraaing van de aarde of een afwisselende periode, bijvoorbeeld:
dag, "van dag naar nacht", nacht en "van nacht naar dag".
De T-indeling betreft de cyclische tijd en niet de lineaire tijd.
Bij de T-indeling, als zijnde de rubriek "tijd", hoort natuurlijk ook de lineaire tijd, want enkel
de indeling is conform de cyclische tijd.
Het uitgangspunt van de T-indeling is een systeem (ding, plant, dier, mens) in het nu met een
systeemomgeving.
Indien je E betrekt bij T, dan zou je de input kunnen beschouwen als verleden en nu (bijvoorbeeld
geheugen/herinneringen en waarnemingen), de output als gericht op de deels maakbare toekomst.
- Werk(on)mogelijkheden zoals gaven, gevoelens, kunsten, vaardigheden, gebruiksvoorwerpen, apparaten,
hulpmiddelen staan deels vermeld binnen:
- alle lijsten
- bijzondere lijsten, bijvoorbeeld met de aanduiding: {info} {gebruiksvoorwerpen}
- De aanduiding {K} = {kenmerk} aan het eind van een lijstnaam betreft o.h.a. bijwoorden.
- De M-indeling kan veelal dienen als sub van de R-indeling.
- De R-indeling kan veelal dienen als sub van de T-indeling.
- De T-indeling kan veelal dienen als sub van de E-indeling.
- Teneinde thema's bij elkaar te plaatsen in de woordenlijsten, is soms gekozen om de M-indeling
(voorlopig) onderdeel te laten zijn van de T-indeling of van de E-indeling, bij:
lijst_T_{1}{eten_en_drinken}{M}{vvav}
lijst_T_{1}{eten_en_drinken}{M}{drank}
lijst_T_{1}{eten_en_drinken}{M}{mixgerechten}
lijst_T_{1}{eten_en_drinken}{M}{groenten,_fruit_en_specerijen}
lijst_T_{1}{eten_en_drinken}{M}{vlees_en_vis}
lijst_T_{1}{eten_en_drinken}{M}{zetmeel}
lijst_T_{1}{eten_en_drinken}{M}{zuivel}
lijst_T_{1}{eten_en_drinken}{M}{snacks}
lijst_T_{1}{eten_en_drinken}{M}{zoetwaren}
lijst_T_{1}{omhullen}{huisvesting}{M}
lijst_T_{1}{omhullen}{huisvesting}{M}{vvav}
lijst_T_{1}{omhullen}{huisvesting}{M}{delen}
lijst_T_{1}{omhullen}{huisvesting}{M}{interieur}
lijst_T_{1}{omhullen}{huisvesting}{M}{wc}
lijst_T_{1}{omhullen}{huisvesting}{M}{dier}
lijst_T_{1}{omhullen}{huisvesting}{M}{dier}{delen}
lijst_T_{1}{omhullen}{kleding}{M}
lijst_T_{1}{omhullen}{kleding}{M}{slordig}
lijst_T_{1}{omhullen}{kleding}{M}{netjes}
lijst_T_{1}{omhullen}{kleding}{M}{vvav}
lijst_T_{1}{omhullen}{M}{verpakking_of_opslag}{typen}
lijst_T_{1}{info}{beeld}{kijkmiddelen}{M}
lijst_T_{3}{info}{beeld}{schrijven}{schrijfmiddelen}{M}
lijst_T_{1}{info}{geluid}{hoormiddelen}{M}
lijst_E_{mt}{gebruiksvoorwerpen}{M}
lijst_E_{mt}{gebruiksvoorwerpen}{M}{vvav}
lijst_E_{mt}{gebruiksvoorwerpen}{M}{niets}
lijst_E_{mt}{gebruiksvoorwerpen}{M}{typen}
lijst_E_{mt}{gebruiksvoorwerpen}{M}{typen}{vvav}
lijst_E_{mt}{gebruiksvoorwerpen}{M}{t}
lijst_E_{mt}{gebruiksvoorwerpen}{M}{schakelaars}
lijst_E_{t}{verkleinen}{M}{aantal}
lijst_E_{m}{vergroten}{M}{aantal}
lijst_E_{t}{verkleinen}{M}{extrinsiek}
lijst_E_{m}{vergroten}{M}{extrinsiek}
lijst_E_{t}{verkleinen}{M}{intrinsiek}
lijst_E_{m}{vergroten}{M}{intrinsiek}
lijst_E_{t}{verkleinen}{M}{inklappen}
lijst_E_{m}{vergroten}{M}{uitklappen}
lijst_E_{t}{verkleinen}{M}{breken}
lijst_E_{t}{verkleinen}{M}{breken}{vvav}
lijst_E_{t}{verkleinen}{M}{malen}
lijst_E_{t}{lelijk}{M}
lijst_E_{m}{mooi}{M}
lijst_E_{m}{mooi}{M}{vvav}
lijst_E_{t}{houden_van}{drugs}{M}
lijst_E_{t}{houden_van}{drugs}{drank}{M}
lijst_E_{economie}{betaalmiddelen}{M}{typen}
- Bij verschillende thema's lijkt niet echt sprake van voornamelijk een
M- R- T- of E-indeling en is (vooralsnog) gekozen voor de E-indeling, omdat de E-indeling de
M- R- T-indeling omvat.
- Tijd is een hoeveelheid/aantal standaardveranderingen per gebeurtenis/verandering, dus een maat
voor de hoeveelheid gebeurtenissen/veranderingen.
Indien letterlijk alles in onze leefwereld sneller of trager zou plaatsvinden, dan zouden we
dat als dierlijke/menselijke wezens niet merken.
Veranderingen kun je onderscheiden als:
- beweging = plaatsverandering (rubriek T ~ WN)
- mutatie = gedaanteverandering (rubriek E ~ WW)
Een mutatie is uiteindelijk een gevolg van plaatsverandering, vandaar de rubrieknaam T (tijd)
voor verschijnselen die betrekking hebben op tijd en beweging/plaatsverandering.
Strikt beschouwd lijkt de naam "Tijd" niet de beste benaming voor de rubriek T (WN), want
het begrip tijd is een kwantitatieve aanduiding voor:
- plaatsveranderingen = verplaatsingen en/of
- gedaanteveranderingen = mutaties
- De E-indeling lijkt analoog aan het "conditional statement"
"if then" = "als dan",
waarbij "als" past bij oorzaak en "dan" past bij gevolg.
- De E-indeling lijkt gerelateerd aan de vragen waarom/hoe, waarbij:
- "waarom" met name betrekking lijkt te hebben op {og} (oorzaak-gevolg)
- "hoe" met name betrekking lijkt te hebben op {mt} (werkwijze)
Tussen {og} en {mt} geldt een sterke verwevenheid en billijkt daarom om E te relateren aan
enkel de vraag "waarom" of "hoe".
- Analoog aan de 3 typen samenkomen bij T1 en uiteengaan bij T3, zijn
de 3 typen flexibele banden in de lijst_R_{D}{band}:
- koppelen en ontkoppelen, bv. leidsels
- ingaan en uitgaan, bv. kabels om iets in- of uit te tillen, transportbanden
- omhullen en onthullen, bv. kleefbanden, sierkettingen, voertuigbanden
Bovenstaande 3 indelingen doen denken aan de grootte-indelingen (grootte-relaties):
- := voor koppelen en ontkoppelen
- :< voor ingaan en uitgaan
- :> voor omhullen en onthullen
- {D} = plaats van het verplaatste deel {C} (informatie) tijdens de verplaatsing van {A} naar {B},
bijvoorbeeld:
- de route.
- de informatiedrager, (opslag)medium, met verschillende levensduur,
bv. gesproken woord, document, hout, steen, metaal, tape, disk.
- {C} = het verplaatste deel.
Je zou de informatiedrager ook onder {C} kunnen rekenen in plaats van onder {D}, in het
spraakgebruik wordt de informatiedrager ook vaak als "informatie" aangeduid.
- Binnen R worden ruimtelijk onderscheiden:
- A (bron)
- B (bereik)
- C (het verplaatste deel)
- D (route)
NB De verplaatser ( = transporteur = hetgene dat verplaatst of degene die verplaatst) is geen
duidelijk onderscheidbare ruimtelijke component, zoals A, B, C of D.
De verplaatser kan ruimtelijk beschouwd worden als deel van A en/of B en/of C en/of D.
De verplaatser als functie hoort thuis bij {o} (oorzaak) van de E-indeling.
- Het beschermen/bewaken/borgen/onderhouden/veilig_stellen/verduurzamen, bijvoorbeeld in de vorm van:
- beheer
- beheersing
- beheersingssysteem
- beheerssysteem
- informatiebeheer
- informatiebeheersing
- informatiebeheersingssysteem
- informatiebeheerssysteem
- informatiebeleid
- informatiecontrole
- informatiecyclus
- informatiemanagement
- informatiemanagementsysteem
- informatiesysteem
- kwaliteitsbeheer
- kwaliteitsbeheersing
- kwaliteitsbeheersingssysteem
- kwaliteitsbeleid
- kwaliteitscontrole
- kwaliteitscyclus
- kwaliteitsmanagement
- kwaliteitsmanagementsysteem
- kwaliteitssysteem
- management
- managementsysteem
bestaat uit de 4 fasen/stadia van T = rubriek tijd:
T1. waarnemen/monitoren/in_de_gaten_houden/in_het_oog_houden/in_het_vizier_houden
T2a. controleren (t.a.v. T1 = waarnemen)
T2b. valideren (t.a.v. T3 = doen/gebruiken)
T3. doen/gebruiken w.o. corrigeren/herstellen/repareren
T4. evalueren = nieuwe T2 t.a.v. T1-3 (feedback/terugkoppeling) van omgeving
- Op een deel van T is E_in_T van toepassing, d.w.z.:
- de volgende fase/stadium is het gevolg van de vorige fase/stadium
- de vorige fase/stadium is de oorzaak van de volgende fase/stadium
- Waar zou moraal op gebaseerd kunnen zijn?
We zouden onze moraal en de daaruit afgeleide denkbeelden en regels kunnen verdedigen vanuit
onze meest wezenlijke behoefte: de wil tot (over)leven, tot bestaan.
Tegenover de wil tot (over)leven staat de wil om te sterven, het niet (meer) bestaan.
Afgeleide vormen van "(over)leven" zouden kunnen zijn:
- een gezonde geest en een gezond lichaam
- bevrediging van basale behoeften
- gevoelens van billijkheid/eerlijkheid/gelijkheid/rechtvaardigheid
- nageslacht en/of (andermans gedachten aan) onze goede daden en nuttige
voortbrengselen, waardering, respect, status
- een gerust geweten
- troost bij verdriet
- uitzicht op een goede toekomst, geborgenheid, vriendschap
- uitdagingen, spanning, ontspanning, vermaak
- zelfontplooiing
- bevredigen van nieuwsgierigheid en bevredigen van kennishonger
Afgeleide vormen van "niet bestaan" zouden kunnen zijn:
- een niet gezonde geest en/of een niet gezond lichaam
- geen bevrediging van basale behoeften
- gevoelens van jaloezie/onbillijkheid/oneerlijkheid/ongelijkheid/onrechtvaardigheid
- het ontbreken van nageslacht en/of (andermans gedachten aan) onze wandaden en
verguisde voortbrengselen, onderwaardering, disrespect
- een onrustig geweten
- geen troost bij verdriet
- geen uitzicht op een goede toekomst, geen geborgenheid, geen vriendschap, eenzaamheid
- saaiheid, opgaan in de massa, je gedragen als een kuddedier of massamens
- deprivatie van zelfontplooiing
- eenzijdige berichtgeving, eenzijdige kennisgeving
Onze moraal geeft aan wat voor ons belangrijk/fundamenteel is, wat nagestreefd en verdedigd
zou moeten worden, en lijkt gericht op onze wil tot (over)leven, tot zelfbehoud
en behoud van onze meest dierbare - en/of verwante mensen en/of dieren en/of planten
en/of leefomgevingen.
Hoewel we in beginsel zouden willen streven naar eerlijkheid en rechtvaardigheid voor
iedereen, houden we er in de praktijk uit egocentrisme en/of zelfbehoud toch vaak
een dubbele moraal op na. Het hemd is nader dan de rok.
Vaak stellen we onszelf eerst, dan onze meestverwanten, dan onze minder verwanten.
Een nooit eindigend dilemma en afweging bij (willen) samenwerken.
Onze drang tot zelfbehoud is sterk gerelateerd aan de woorden en woordconstructies:
- drang_tot_zelfbehoud
- drang_tot_zelfbescherming
- drift_tot_zelfbehoud
- instinct_tot_zelfbehoud
- levensbehoefte
- levensdrang
- levensdrift
- levensgeest
- levensgevoel
- levenskracht
- levenslust
- levensmoed
- levensverlangen
- levensvuur
- levenswil
- overlevingsdrang
- overlevingsdrift
- overlevingsinstinct
- wil_tot_zelfbehoud
De "God" en de "Duivel" in onszelf zijn aanduidingen voor ons (extreem) sociale - en
asociale voelen, denken en doen.
Om (vermeend) gevaar of onrecht te voorkomen, af te wenden of te bestrijden kunnen we
(vermeend) noodzakelijk alle vormen van tegenwerken toepassen.
We nemen als mens en/of dier, zowel als soort als persoonlijk, (heel) verschillend en
subjectief waar, daarnaast nemen we meer waar dan waar we ons bewust van zijn,
daarnaast waakt ons lichaam ook op een niet bewuste manier over onszelf.
We kunnen ons gevoel en gedrag niet altijd rationeel verklaren.
Vanwege onze onontkoombare subjectiviteit in waarnemen en geloven, kunnen
gemeenschappelijke biologische denkbeelden goed van dienst zijn, ook bij
het oplossen van conflicten.
Dienstbaar bij het oplossen van conflicten zijn bijvoorbeeld onder meer:
- vooraf: gebruik van gemeenschappelijke denkbeelden
- tijdens: diplomatie
- ten slotte: het respecteren van besluiten van door ons aangestelde
onafhankelijke rechters, bemiddelaars en leiders.
Het gegeven dat we als mensen ook kunnen geloven in Goddelijke openbaringen, die mede
sturend zijn op onze moraal, alsook in leven(s) na de dood, sluit niet uit dat alles
wat we waarnemen, denken, regelen en doen, en dus ook onze moraal, dienstbaar is aan
onze wil tot (over)leven.
Onze wil tot (over)leven is wat we als mens en dier met elkaar gemeen hebben, omtrent
onze wil tot (over)leven kunnen we fantastische verhalen bedenken en aan elkaar
doorgeven, maar we kunnen met verhalen niet verkopen dat we als individu of als groep
meer rechten zouden hebben op (over)leven, die keuze blijft subjectief en in die
gelijkheid zouden we elkaar kunnen vinden om elkaar een gelijkwaardig(er) deel op
(over)leven te gunnen.
Voor een vruchtbare communicatie lijkt het ook zinvol om te blijven zoeken naar
gemeenschappelijke denkbeelden, denkbeelden waar bijna iedereen het over eens kan
zijn, algemeen geldende indelingsmodelen zouden daar goed bij kunnen passen.
NB 1. De tegenstelling "leven" en "dood" berust wellicht op een betekenisontwikkeling
vanuit de basisbegrippen:
veranderlijk/beweeglijk/los <-> onveranderlijk/onbeweeglijk/vast.
NB 2. Het woord "religie" is wellicht afgeleid van de begrippen:
"her/opnieuw/wederom" en "binden".
NB 3. Het woord "moraal" lijkt verwant met bijvoorbeeld de begrippen:
(gedrags)wijze, gebruik, gewoonte, manier, methode, middel, model, modus, motto.
NB 4. De woorden wat/wie, waar, wanneer en waarom/hoe stammen van een gemeenschappelijke
PIE-wortel (Proto-Indo-Europese wortel), namelijk de PIE-wortel: kwo- .
De PIE-wortel kwo- is stam van o.a. betrekkelijke - en vragende voornaamwoorden,
waar bv. ook de woorden qua (wat betreft, in de hoedanigheid van), quasi, quote
en quotiënt van afstammen.
NB 5. Zouden chimpansees, bonobo's en mensen, die 6 miljoen jaar geleden een
gemeenschappelijke voorouder hebben, nog overeenkomstige betekenissen kennen
bij de verschillende: - gebaren die zij maakten/maken
- geluiden die zij voortbrachten/voortbrengen?
Je kunt niet stellen dat meer veranderingen zonder meer gelijk staat aan meer
(kwaliteit van) leven, wel zou je als mens en gemeenschap van mensen en dieren kunnen
streven naar een optimale keuzevrijheid in waarnemen, denken en doen voor iedereen
in het nu en in de toekomst, wat impliceert dat we ons op bepaalde "terreinen" en
"punten" ook moeten zien te beperken om die vrijheid voor onszelf en anderen
in het nu en in de toekomst veilig te stellen.
- Een belangrijk onderscheid is:
- kennis van gedragsregels/moraal
- het leven/handelen naar gedragsregels/moraal
Niet iedere diersoort heeft in evengrote mate (bewuste) kennis van moraal, maar een deel van
de diersoorten lijken daar toch deels naar te kunnen leven, zo kan een moederdier haar
kroost beschermen en zullen groepsdieren opkomen voor de groep.
Onze persoonlijke - en groepsbelangen worden door de natuur voor een belangrijk deel op een
onbewust en autonoom niveau door ons lichaam en onze geest behartigd, dat hebben we gemeen
met de andere levende organismen (plant en dier).
Bewuste kennis en inzicht in onze belangen, alsook onze taalvermogens, alsook onze sterke wil
tot samenwerken, hebben geleid tot meer zichtbare gedragsregels en deze gedragsregels
vormen onze moraal (waarden en normen aangaande goed en kwaad) en cultuur.
De (on)geschreven gedragsregels gebruiken we als moreel kompas, waarmee we onszelf en anderen
nog beter kunnen toetsen om ons samenleven te bestendigen.
De (on)geschreven gedragsregels, in wisselwerking met onze gewoonten, gebruiken en riten,
bieden houvast, in (on)zekere tijden, vooral wanneer we niet goed raad (meer) weten met
conflicten, teleurstellingen, verlies en rouw.
Schematisch:
- ons vermogen tot relatief scherp nadenken (hersenen)
- ons vermogen tot spreken (spraak)
- onze sterke wil tot samenwerken (groepsdieren, sociale dieren)
->
- uniforme toegankelijke mondelinge - en schriftelijke talen (communicatie)
- het vastleggen van (vanzelfsprekende) afspraken (afspraken)
- vergevorderde technieken (techniek)
- verregaande samenwerking tot op wereldniveau (globalisering)
- een (voorlopig) ferme voorsprong op andere diersoorten (verantwoording)
Onze gedragingen/werkwijzen/doewijzen/methoden/methodieken vormen de brug tussen onze belangen
en ons "aureool" en "kerfstok", daarvan afhankelijk zijn wie/wat onze gedrag ondergaat,
mee- of tegenwerkend.
De belangen die ten grondslag liggen aan het mee- of tegenwerken zijn sterk groepsbepaald.
Hoewel we in beginsel elkeen gelijk en/of eerlijk zouden willen behandelen, is de
(biologisch bepaalde) volgorde van belangrijkheid toch vaak:
- eerst zelf
- dan onze meest verwanten
- dan onze minder verwanten
waarbij ook de dieren deels worden beschouwd als meer - en minder verwanten.
De noodzaak voor mee- of tegenwerken (ook in de betekenis van goed en kwaad of licht en duisternis)
laat zich wellicht omschrijven als:
- meewerken ("goed") met wat goed is/lijkt voor de eigen groep of jezelf
- tegenwerken ("kwaad") van wat slecht is/lijkt voor de eigen groep of jezelf
Er is geen objectief aantoonbaar recht op leven en bezit, alle rechten en plichten zijn
gebaseerd op (onderlinge) gevoelens en afspraken.
Voor een sterker groepsgevoel zijn bijvoorbeeld bruikbaar alle informatie en activiteiten,
waaronder spel-vormen, die betrekking hebben op (het ontstaan van - en avonturen van)
de groep, daaraan is soms en deels de waarheid van de informatie en de doelmatigheid
van de activiteiten ondergeschikt, het gaat dan voornamelijk om het groepsgevoel.
Onderwerpen en activiteiten die het groepsgevoel versterken zijn bijvoorbeeld
het gezamelijk:
- bijwonen van toespraken van leiders
- dragen van dezelfde tekens en kleding
- expressies van dankbaarheid voor bv. gezondheid, leven, vrijheid
- gemeenschappelijke maaltijden
- feesten/vieren en rouwen
- hobbies beoefenen
- muziek maken
- praten (over koetjes of meer serieus)
- reizen
- gezamelijke rituelen volgen
- roepen van slogans
- sporten (waaronder het opnemen tegen ander groepen)
- schoolgaan en studies volgen
- strijd voeren tegen de elementen en/of andere groepen
- vereren van God of goden en schulden belijden
- verhalen van verhalen
- werken
- zingen van liederen
Het groepsgevoel brengt ons in een sfeer/stemming waarin we ook neigen
naar gelijkgestemdheid omtrent geloof, meningen, voorkeur en afkeur.
Denkbaar toekomstige scenario's en onderwerp van onder meer boeken en films:
- Het (zelfstandig) verwerven van kennis, het beoordelen van informatie en het (aan)sturen
van mensen en systemen zal in exponentieel toenemende mate geautomatiseerd wordt binnen
computerprogramma's, ook binnen op mensen lijkende robots, mensen zullen daarvan steeds
meer afhankelijk worden.
- De competenties: herkennen -, beoordelen - en handelen conform de begrippen goed en kwaad
zijn voor mensen vaak moeilijk en daardoor ook lastig te implementeren binnen
computerprogramma's, waardoor ook een megaslimme robot zal blijven worstelen met deze
keuzen en/of pogingen blijft ondernemen om daar zelf invulling aan te geven, wie is
vriend, wie is vijand, wat is onder welke omstandigheden vriendschappelijk - of vijandig
gedrag?
De ware natuur van mens en dier is dat we noodzakelijkerwijs zowel
het "goede vuur" als het "slechte vuur" in ons hebben:
- het "goede vuur" voor wie de eigen groep is
- het "kwade vuur" voor wie de eigen groep bedreigt.
- Een deel van de superslimme zelflerende computer bestuurde automaten, machines, robots en
andere systemen kan op een toekomstig moment en plaats het eigen zelfbehoud en
(over)leven vooropstellen, al dan niet na het verwerven van bewustzijn, verkregen met
behulp van levend (hersen)weefsel of als deel van een levend wezen, alsook autonoom
keuzen maken en beslissingen nemen.
- De exponentieel groeiende haast oneindig krachtige ontwikkelingen bij de biotechnologie
(synthetische biologie) gaan ons leven in exponentieel sterkere mate bepalen.
- De controle van mensen over technieken is niet altijd een garantie voor een veilig gebruik
van die technieken.
De toekomst van de mensen zal in toenemende mate bepaald worden door (nieuw) verworven
technische mogelijkheden, schaalvergroting en globalisering en de aan- en afwezigheid van:
- een willen van
- een inzicht in
- een streven naar
- een leven naar
een voor iedereen eerlijke/rechtvaardige en veilige sturing van
menselijke/dierlijke behoeften en emoties.
________________________________________________________________________________________________________
BEGIN gedachten omtrent bewustzijn en gevoel binnen het MRTE-indelingsmodel
________________________________________________________________________________________________________
- positie van gevoel: gevoel maakt deel uit van de taal van het gevoel, de gevoelstaal.
- functie van gevoel: gevoel informeert het lichaam over de toestand van eigen lichaam en de omgeving,
om daarmee sturing te kunnen geven aan het lichaam.
- soorten van gevoel: er zijn veel soorten gevoelens, ze geven een aangename - of onaangename toestand
aan binnen het lichaam.
- indeling van gevoel: - gevoel betreft in eerste instantie altijd: waarnemingen, dit is:
E binnen stadium 1 van T ; stadium 1 van T betreft input.
- gevoel wordt nader ingedeeld conform de E-indeling:
- oorzaak <-> gevolg
- meewerken <-> tegenwerken
- (invloeds)sfeer: gevoel die min of meer opgelegd wordt door een dominerende/invloedrijke rol van de
omgeving, ook de woorden dynamica, denken, geest, mentaliteit, opvatting, mening,
sentiment, stemming of klimaat kunnen soms - of deels een sfeer aanduiden.
- gevoel en bewustzijn:
- bewustzijn/besef kan uitsluitend bestaan door verbindingen met het gevoel.
- er zijn veel soorten gevoelsgewaarwordingen/gevoelswaarnemingen die bijdragen aan ons
bewustzijn.
- denk bv. aan aangename - of onaangename - en veel - of weinig zeggende beelden, geluiden,
smaken, geuren, aanrakingen, inwendige orgaangevoelens.
________________________________________________________________________________________________________
END gedachten omtrent bewustzijn en gevoel binnen het MRTE-indelingsmodel
________________________________________________________________________________________________________
------------------------------------------------------------------
BEGIN classificatie van emoties en gevoelens volgens MRTE
------------------------------------------------------------------
Besef/bewustzijn/gewaarwording kan betrekking hebben op:
- je eigen lichaam en
- de omgeving waarin je lichaam verkeert
Besef/bewustzijn/gewaarwording bestaat uit:
- rationale/verstandelijke componenten
- gevoelscomponenten (emoties en gevoelens)
Emoties en gevoelens zijn besef/bewustzijn/gewaarwording van
aandriften/begeerten/humeuren/neigingen/opwellingen/stemmingen/verlangens
met verschillende gradatie/grootte/hevigheid/intensiteit/kracht.
Bij de classificatie van emoties en gevoelens binnen het MRTE-indelingsmodel wordt geen onderscheid gemaakt
in gradatie/grootte/hevigheid/intensiteit.
Het onderscheid in gradatie/grootte/hevigheid/intensiteit is soms niet altijd duidelijk, want de
woorden die zouden kunnen verwijzen naar de intensiteit van een emotie, kunnen voor verschillende
personen sterk verschillen in intensiteit.
Binnen het MRTE-indelingsmodel worden 4 archetypische cycli onderscheiden, elk bestaande uit een
indeling in 4 componenten.
Abstracte indeling MRTE:
- M materie {echt} {onwaar} {waar} {onecht/info}
- R ruimte {zender} {medium} {bericht/info} {ontvanger}
- T tijd {uiten} {nieuws/info} {denken/voelen/geloven/weten} {waarnemen}
- E energie {veroorzaken/info} {tegenwerken} {meewerken} {resulteren}
Hieronder staat een classificatie van basale emoties en gevoelens volgens de:
- T-indeling.
- E-indeling
Elke besef/bewustzijn/gewaarwording van
aandriften/begeerten/humeuren/neigingen/opwellingen/stemmingen/verlangens
- bestaat uit verstandelijke - (belang) en gevoelscomponenten (belangstelling)
- kan leiden tot uitingen, w.o. gezindheden/meningen/oordelen
Emoties en gevoelens geven lichaam en geest informatie om op een bepaalde manier in beweging te komen
en/of te handelen, de functie van emoties en gevoelens is dus lichaam en geest van informatie
voorzien: invloed uitoefenen op lichaam en geest.
Emoties en gevoelens "strijden" om aandacht/besef/bewustzijn/gewaarwording om belangrijk(st) gevonden
te worden.
Lichaam en geest kunnen een deel van die "strijd" reguleren.
Hoe zwaar telt het belang van de verschillende emoties en gevoelens?
- wat is hun aard/afkomst?
- wat is hun gradatie/grootte/hevigheid/intensiteit?
- wat zijn de overige psychische -, lichamelijke - en omgevingsomstandigheden?
Emoties/gevoelens die aandacht/besef/bewustzijn/gewaarwording kunnen intensiveren zijn bv.:
- verbazing (normaal is: verwachting)
- nieuwsgierigheid (willen weten ; kennisbehoefte)
- liefde/voorkeur
De indeling betreft een subjectief gevoelde - en subjectief beredeneerde/gevoelde indeling.
De eerste indeling is E: oorzaak en gevolg:
- veroorzakende emoties hebben ook gevolgen, maar de functie is o.h.a. direct/snel reageren
- resulterende emoties hebben ook oorzaken, maar de functie is o.h.a. langdurend evalueren
De tweede indeling is E: "slecht" en "goed" ten aanzien van het beschouwde onderwerp/zaak
In onderstaand schema betekent:
- t = tegenwerken ~ "slecht"
- m = meewerken ~ "goed"
________________________________________________________________________________________________________
veroorzakende emoties
t/"slecht" m/"goed"
________________________________________________________________________________________________________
afkeer/haat voorkeur/liefde bezien vanuit jezelf ; bv. ook honger, dorst, slaap
angst moed/durf/lef bezien vanuit je omgeving m.b.t. je eigens vermogens
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
resulterende emoties
t/"slecht" m/"goed"
________________________________________________________________________________________________________
pijn/verdriet blijdschap/vreugde
spijt voldoening de oorzaken liggen voor een belangrijk deel bij jou
schaamte trots de oorzaken liggen voor een belangrijk deel bij jou en
- t: anderen zijn benadeeld
- m: anderen zijn bevoordeeld
boosheid/woede genegenheid de oorzaken liggen voor een belangrijk deel bij anderen
jaloezie/afgunst medelijden de oorzaken liggen voor een belangrijk deel bij anderen en
- t: anderen zijn bevoordeeld en jij bent benadeeld
- m: anderen zijn benadeeld en jij bent bevoordeeld
________________________________________________________________________________________________________
Voorbeelden van indeling met:
M Materie {echt} {onwaar} {waar} {info}
R Ruimte {bron} {route} {verplaatst_deel} {bereik}
T Tijd {S->O} {buiten_S} {binnen_S} {O->S}
E Energie {oorzaak} {tegenwerken} {meewerken} {gevolg}
Opmerkingen:
- De aanduidingen onder 1 2 3 en 4 kunnen oorzaak en gevolg zijn, maar niet noodzakelijk.
- 2 is hieronder info als de inwendige beleving van - en met 4 (info als buitenverplaatsing)
- R: - bron: omgeving = O
- bereik: jij = S = Subject
- verplaatste_delen: info
- route: 1. omgeving -> jij
2. inwendig jij
3. jij -> omgeving
4. inwendig omgeving
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
1 2 3 4
{O->S} {binnen_S} {S->O} {buiten_S}
oorzaak gevoel zoeken_naar vondst
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
jij_ondervindt_nadeel_van_anderen afkeer/haat/walging afwijzen -
lijst_E_{t}{ondergaan} lijst_E_{t}{tegenstaan} lijst_E_{t}{afwijzen} -
<->
jij_ondervindt_voordeel_door_anderen voorkeur/liefde bekrachtigen -
lijst_E_{m}{ondergaan} lijst_E_{m}{houden_van} lijst_E_{m}{bekrachtigen} -
jij_ondervindt_gevaar angst/ongerustheid/stress/zorgen mijden/vluchten veiligheid
lijst_E_{t}{o}{info}{ontmoedigen}{waarschuwen} lijst_E_{t}{o}{info}{ontmoedigen}{angst} lijst_T_{3}{ontkoppelen}{sociaal}{mijden} lijst_E_{m}{beschermen}
<->
jij_ondervindt_kansen_(buit/prooi) moed/durf/lef veroveren/vangen verovering/vangst
lijst_E_{m}{o}{info}{aanmoedigen}{beloven} lijst_E_{m}{o}{info}{aanmoedigen}{moed} - -
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
jij_ondervindt_nadeel/schade pijn/verdriet/teleurstelling - -
lijst_E_{t}{g}{verliezen} lijst_E_{t}{g}{verdrieten} - -
lijst_E_{t}{g}{mislukken} - - -
lijst_E_{t}{ongezond} - - -
- - onwaar:_je_groot_houden -
<->
jij_ondervindt_voordeel/winst blijdschap/tevredenheid/vreugde - -
lijst_E_{m}{g}{winnen} lijst_E_{m}{g}{verblijden}
lijst_E_{m}{g}{lukken} - - -
lijst_E_{m}{gezond} - - -
- - onwaar:_je_blijdschap_verbergen -
jij_laat_benadelen/mislukken spijt repareren -
lijst_E_{t}{dysfunctioneren} lijst_E_{t}{g}{info}{beschuldigen}{jezelf} lijst_E_{m}{repareren} -
- - onwaar:_doen_of_je_neus_bloedt -
<->
jij_laat_bevoordelen/slagen voldoening/tevredenheid - -
lijst_E_{m}{functioneren} - - -
jij_benadeelt_anderen schaamte/schuldgevoel onzichtbaar_zijn met_rust_gelaten_worden
lijst_E_{t}{dysfunctioneren}{openbaar} lijst_E_{t}{g}{info}{disrespect}{schaamte} omg:lijst_E_{t}{g}{info}{disrespect}{beledigen} -
- - onwaar:_heilig_boontje_spelen -
<->
jij_bevoordeelt_anderen trots zichtbaar_zijn in_de_aandacht_staan
lijst_E_{m}{functioneren}{openbaar} lijst_E_{m}{g}{info}{respect}{trots} omg:lijst_E_{m}{g}{info}{respect}{complimenteren} -
- - onwaar:_je_bijdragen_relativeren -
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
anderen_benadelen/bedreigen_jou boosheid/woede/irritatie beschuldigen/straffen anderen_worden_gecorrigeerd
- lijst_E_{t}{tegenstaan}{boosheid} lijst_E_{t}{g}{info}{beschuldigen} -
- - lijst_E_{t}{g}{straffen} -
- - lijst_E_{t}{o}{info}{ontmoedigen} -
- - lijst_E_{t}{g}{info}{bekritiseren} -
- - onwaar:_je_inhouden/boosheid_opkroppen -
<->
anderen_bevoordelen/charmeren_jou sympathie/genegenheid bedanken/belonen anderen_vinden_jou_aardig
- lijst_E_{m}{houden_van}{genegenheid} lijst_E_{m}{g}{info}{danken} -
- - lijst_E_{m}{g}{belonen} -
- - lijst_E_{m}{o}{info}{aanmoedigen} -
- - lijst_E_{m}{g}{info}{onderbouwen} -
- - onwaar:_afstandelijk_doen -
anderen_zijn_bevoordeeld jaloezie/afgunst tegenwerken -
lijst_E_{m}{voortrekken} lijst_E_{t}{tegenstaan}{jaloezie} lijst_E_{t} -
- - onwaar:_doen_alsof_het_je_niet_uitmaakt -
<->
anderen_zijn_benadeeld medelijden meewerken -
lijst_E_{t}{achterstellen} lijst_E_{m}{medelijden} lijst_E_{m} -
- - onwaar:_doen_alsof_het_je_koud_laat -
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
- Voorbeelden lijst_E_{t}: {asociaal} {bedriegen} {brutaal} {gierigheid} {misbruiken} {pesten} {pijnigen} {provoceren} {slaan} {stelen} {terroriseren} {voordringen}
- Voorbeelden lijst_E_{m}: {doneren} {samenwerken} {sociaal} {sponsoren} {troosten} {voor_laten_gaan}
De emoties afkeer/haat en voorkeur/liefde kunnen duiden op heel veel verschillende doelen, zie bv. de lijsten:
- {tegenstaan} voor afkeer/haat
- {houden_van} voor voorkeur/liefde
Voorbeelden van onderwerpen, waarvan lijsten met {houden_van} en/of {tegenstaan} zijn:
- {aanvallen}
- {alleen}
- {bemoeien}
- {bouwen}
- {dier}
- {doneren}
- {drugs}
- {eten_en_drinken}
- {flierefluiten}
- {gehoorzaam}
- {gierigheid}
- {groep}
- {hoogte}
- {huisvesting}
- {kletsen}
- {kopen}
- {leven}
- {licht}
- {mens}
- {mystiek}
- {natuur}
- {ondernemen}
- {overschatten}
- {pesten}
- {plezier}
- {regeren}
- {ruimte}
- {schoonmaken}
- {seks}
- {snel}
- {spanning}
- {spel}
- {stof}
- {strijden}
- {stukmaken}
- {veranderen}
- {verdedigen}
- {vervoermiddelen}
- {verzamelen}
- {vrijheid}
- {vuil}
- {werken}
- {weten}
- {zelf}
- {zwerven}
Een paar voorbeelden van uitgeschreven onderwerpen, van {tegenstaan} en/of {houden_van}
_________________________________________________________________________________________________________________________________________
1 2 3 4
{O->S} {binnen_S} {S->O} {buiten_S}
oorzaak gevoel zoeken_naar vondst
------------------------------------------------------------------
alleen_zijn eenzaamheid gezelschap/gezelligheid/geborgenheid verlichting
gebrek_aan_spanning saaiheid/verveling leuke_spanning/humor/amusement/ontspanning verlichting
gebrek_aan_voorspoed wanhoop/pessimisme hoop/optimisme verlichting
je_vol_eten_en_drinken aandrang plassen/poepen verlichting
wakker_blijven gebrek_aan_slaap slapen uitgerustheid
_________________________________________________________________________________________________________________________________________
------------------------------------------------------------------
END classificatie van emoties en gevoelens volgens MRTE
------------------------------------------------------------------
- Waarom zou je willen zoeken naar een algemeen geldend "conceptueel model van de werkelijkheid?
Van de werkelijkheid kun je veel modellen maken, maar waar het gaat om een
algemeen geldend "conceptueel model van de werkelijkheid", zijn er wellicht geen
verschillende keuzemogelijkheden.
De argumenten daarvoor zouden kunnen zijn:
1. Bron.
Mens, dier en plant komen uit dezelfde natuur, mens, dier en plant houden zich op
overeenkomstige biologische wijze staand in de natuur, met behulp van
DNA-achtige-structuren (DNA, mRNA, tRNA, rRNA, TNA).
2. Sturing.
Als levende materie worden we op een vergelijkbare biologische wijze bestuurd, het
maakt niet uit of we daarbij wel of niet de illusie, het geloof of de overtuiging
hebben dat we vrij zijn in ons waarnemen, denken en doen, DNA en RNA lijken de
"software" van ons waarnemen, denken en doen.
Zouden de DNA-achtige-structuren wellicht ook (in)direct verband kunnen houden met
onze meest basale acties en/of begrippen?
Het aardse leven lijkt in veel facetten, zoals overerving, groei, afbraak,
waarnemen, denken en handelen gebaseerd op - en gereguleerd door
DNA-achtige-structuren, het aantal basale codes binnen de DNA-achtige-structuren is
beperkt, wellicht dat (combinaties van) die codes (in)direct gerelateerd kunnen
worden aan meest basale acties en/of meest basale begrippen.
3. Uitkomsten.
De wijze waarop wij begrippen-indelingen en/of definities maken van de ons bekende
wereld, lijkt misschien teruggevoerd te kunnen worden op een aantal min of meer
vaste standaard-indelingen/indelingsprincipes, namelijk:
4 "basisgrootten" van 4 basale kenmerken.
De basale kenmerken je zou kunnen relateren aan de basale vragen:
- wat/wie (materie)
- waar (ruimte)
- wanneer (tijd)
- waarom/hoe (energie)
4. Gebruik en onderzoek.
Een algemeen geldend "conceptueel model van de werkelijkheid" zou goed van dienst
kunnen zijn bij onze onderlinge communicatie.
Een algemeen geldend "conceptueel model van de werkelijkheid" is een "denkmodel",
een "denkmodel" zoals wij als dierlijke wezens zouden kunnen "denken" en "ervaren"
in elk (on)denkbare verscheidenheid.
Geen diersoort en geen individu denkt exact hetzelfde, wel lijkt aannemelijk dat
we als levende wezen een deels overeenkomstige ervaring hebben waar we materie,
ruimte, tijd en energie ervaren.
We zullen als (mens)dier naar alle waarschijnlijkheid slim en doelmatig omgaan
met de waarnemingen van de ons omringende natuur, inclusief ons lichaam.
Het lijkt aannemelijk en logisch, maar natuurlijk niet zeker, dat onze
DNA-achtige-structuren ons op hoofdkenmerken/hoofdlijnen hetzelfde laten
"waarnemen", "denken", "ervaren" en "handelen", hoe "zien" we bijvoorbeeld materie,
ruimte, tijd en energie?
De uitdaging is het zoeken naar - en aannemelijk krijgen van het algemeen geldend
"conceptueel model van de werkelijkheid", hoe zou dit model eruit kunnen zien en
hoe zou je dit kunnen onderzoeken?
De voortgang van de menselijke technieken, alsook de vele bedreigingen a.g.v. het
gebruik van die menselijke technieken, verlopen in een toenemende sneltreinvaart,
(de wil tot) inzicht in - en kennis van verwevenheden van natuurlijke systemen en
kringlopen is gewenst om de menselijke technieken zorgvuldig toe te passen.
Een hulpmiddel bij ons waarnemen, denken, doen en evalueren, zou een
"algemeen geldend indelingsmodel van de werkelijkheid" kunnen zijn.
Een betrekkelijk simpel "algemeen geldend indelingsmodel van de werkelijkheid" zou je
kunnen opstellen door na te gaan welke basisbegrippen wij als mens gemeen zouden
kunnen hebben met alle andere dieren, teneinde een overlevingsweg te vinden.
Van mensen en dieren zou je kunnen zeggen dat zij elk op hun soort - en individuele
wijze omgaan met de vragen: wat/wie, waar, wanneer en waarom/hoe.
Deze vier vragen zou je kunnen koppelen aan ons besef van respectievelijk de vier
basiskenmerken: materie, ruimte, tijd en energie (MRTE).
Tevens lijken wij als mens er standaardwijzen op na te houden hoe wij deze vier
kenmerken plachten in te delen, dat valt onder meer op te maken uit de
indelingsprincipes/indelingsbeginselen waarmee we de wereld proberen te
beschrijven in onder meer woord en beeld.
We lijken elk van de vier basiskenmerken in te delen in vier standaard
kenmerkgrootten/waarden.
Hoe zou je een dergelijk algemeen geldend indelingsmodel kunnen onderbouwen?
Je zou op zoek kunnen gaan naar alle menselijke woorden en begrippen en vervolgens
kunnen kijken hoe je deze woorden en begrippen binnen het hypothetische
indelingsmodel wel of niet kunt passen.
Een "algemeen geldend indelingsmodel van de werkelijkheid" kan helpen om iets meer rust
te brengen in onze gedachten, het kan helpen bij de ordening van de dingen die we
meemaken.
Een amateuristisch poging/probeersel om te komen tot een
"algemeen geldend indelingsmodel van de werkelijkheid" betreft:
https://www.wawawawa.net
De afkorting "wawawawa" is van: wat, waar, wanneer, waarom.
- De M-indeling: (on)werkelijkheid en (on)waarheid.
De werkelijkheid wordt slechts ten dele gekend en van een nog kleiner deel zijn we ons bewust.
Iedere dier(soort) heeft eigen (on)vermogens om waar te nemen, samenhangend met zintuigen en
uiteenlopende belangen waarop onze aandacht gevestigd is, daarnaast kunnen we niet zeker zijn
van de juistheid/waarheid van een beeld/idee/interpretatie/perceptie van onze waarnemingen.
Tegenover de werkelijkheid staat de onwerkelijkheid.
De onwerkelijkheid is de informatie die een lichaam/object/systeem heeft over de binnen- en
buitenwereld.
De informatie kan afkomstig zijn van:
- weinig tastbare zaken als beeld, geluid, reuk of smaak
- meer tastbare zaken
Informatie:
- betekent wat
- "zegt" wat over iets
- verwijst naar iets
- is een afspiegeling van iets
Informatie is: - de onwerkelijkheid uit de M-indeling, alsook
- het verplaatste deel C uit de R-indeling
Informatie is wat binnen een wel/niet levend object/systeem/lichaam komt of is gekomen (C) en
waarop het wel/niet levend object/systeem/lichaam (on)bewust reageert,
bijvoorbeeld om te kunnen (blijven) (over)leven, daarbij kan de informatie ook
een beeld/idee/interpretatie/perceptie van de werkelijkheid vormen, waarbij de
reactie mede een gevolg kan zijn van aanleg, bouw, leren en trainen.
De onwerkelijkheid is alle (on)gekende informatie die deels waar - en deels onwaar is.
Waarheid of ware informatie komt overeen met (lijkt exact op) de werkelijkheid.
De onwerkelijkheid zou het beeld/idee/interpretatie/perceptie kunnen zijn van de binnen- en
buitenwereld.
Een (on)bewust beeld/idee/interpretatie/perceptie kun je niet alleen zien als exclusief
voorbehouden aan (denkende en voelende) wezens, maar kun je, bijvoorbeeld in termen
als herkenning/identificatie van toepassing denken op elk (on)natuurlijke
object/systeem/lichaam, waaronder automatiseringssystemen, als zijnde de wijze waarop een
object/systeem/lichaam intern de binnenkomende/binnengekomen objecten/informatie
"identificeert", welke "identificatie" afhankelijk is van de gehele situatie, de gehele
situatie kan per keer fluctueren.
Een object/systeem/lichaam kan worden bedrogen/gemanipuleerd/gefopt door het betreffende
object/systeem/lichaam te laten "denken" alsof het beeld/idee/interpretatie/perceptie
"waar" zou zijn, terwijl dit feitelijk niet het geval is.
De totale werkelijkheid zullen we nooit kennen, de totale werkelijkheid is oneindig groot en
is elk moment weer anders, slechts een oneindig klein deel van de totale werkelijkheid
kunnen we kennen en daarvan zal weer een deel wel - of niet overeenstemmen met de
werkelijkheid, dus (on)waar zijn.
Schematisch:
- werkelijkheid
- (on)bewust gekend deel van de werkelijkheid
- (on)waar (on)bewust gekend deel van de werkelijkheid
- wel/niet invloedhebbend (on)waar (on)bewust gekend deel van de werkelijkheid
Het zoeken naar waarheden lijkt zinvol, maar het aantal (waar te nemen) fenomenen in de
werkelijkheid is oneindig groot en daarmee het aantal bijbehorende (on)waarheden van
de (waar te nemen) fenomenen.
We kunnen uitsluitend datgene kennen van de werkelijkheid, wat onze zintuigen en ons
brein ons toelaat waar te nemen en te kennen.
Onze kennis is beperkt, wat we denken te weten kan slechts een afspiegeling zijn van
het bestaan, misschien zwak of sterk, misschien juist of onjuist.
- Het MRTE-indelingsmodel als communicatiemodel.
De T-indeling betreft de communicatie tussen subject S en omgeving O in 4 fasen/stadia:
- {1} input van O -> S
- {2} verplaatsing binnen S
- {3} output van S -> O
- {4} verplaatsing buiten S
Elke fase van de T-indeling bestaat uit de R-indeling:
- A bron
- B bereik
- C verplaatst deel, tevens informatie
- D route
Binnen elke fase speelt E een rol, de verplaatsing heeft een oorzaak en een gevolg en
wordt ondersteund {m} en/of tegengewerkt {t}.
Op de betrokken objecten binnen het communicatiemodel is de M-indeling van toepassing:
- (on)werkelijk
- (on)waar : eerlijk/juist of (on)opzettelijk bedrog
Informatie {C} kan bv. zijn:
- beschrijvend, ook als een antwoord/respons/reactie
- voorschrijvend ~ {voorschrift}
zie lijst_R_{C}{info}{media}{opslag}{typen}{werkwijzen} bv.:
- beleid
- bevel
- gebruik
- gewoonte
- instructie
- norm
- opdracht
- programma
- recept
- verleiding
- verzoek
- vraag
De indelingen van het indelingsmodel kunnen desgewenst en desvermeld ook toegepast
worden op alle activiteiten "met als doel" de betreffende indeling, b.v.
alle onderzoeksactiviteiten "met als doel" het waarnemen, horend bij indeling T_{1}.
- Ontsluitingssysteem voor informatie.
Teneinde lichamelijk en geestelijk gezond te (over)leven en om je doelen te verwerkelijken in het
leven zijn basaal nodig: kennis en vaardigheden.
Om kennis en vaardigheden doelmatig te ontsluiten/verwerven kan van nut zijn:
- kennis van kennis
- kennis van basale vaardigheden
Wij als mens en dier lijken onze omgeving, alsook de afzonderlijke objecten binnen die
omgeving, in te delen (classificeren) volgens een aantal min of meer standaard indelingen
(indelingsprincipes/indelingsbeginselen), welke indelingen we deels ook terugvinden in
standaard definitiemodellen.
Met behulp van een "standaard definitiemodel", ook wel te noemen:
- algemeen geldend (standaard) definitiemodel
- algemeen geldend (standaard) indelingsmodel voor begrippen
- algemeen geldend (standaard) model van de werkelijkheid
- algemeen geldend (standaard) communicatiemodel
kun je:
- logisch samenhangende rubrieken van begrippen maken
- de woorden binnen een rubriek, conform het "standaard definitiemodel" beschrijven.
Hoe zou een "doelmatig ontsluitingssysteem voor informatie" eruit kunnen zien?
Een goed betoog of een goede speech kenmerkt zich onder meer door:
- Het stellen van goede vragen.
- Het aangeven van correcte tegenstellingen.
- Het opsommen van korte logisch samenhangende reeksen van 3-4 beweringen.
- Het herhalen van eerder genoemde kernbegrippen.
Bovenstaande kenmerken lijken aan te sluiten bij onze natuurlijke/biologische manier van denken.
Wat we natuurlijk heel graag zouden willen weten is hoe die natuurlijke/biologische manier van denken
eruit zou kunnen zien, wat is het model van onze natuurlijke/biologische manier van denken?
Hoe zou een "algemeen geldend indelingsmodel voor begrippen" eruit kunnen zien?
Wat zouden de kernbegrippen kunnen zijn die we als mens en dier hanteren?
We zouden aan kunnen voelen dat we als mens en dier een goed (zintuiglijk) gevoel hebben voor:
- de onderlinge inwendige - en uitwendige plaats, alsook voor
- de verplaatsing van delen/deeltjes, alsook voor
- de samenhang van (oneindig kleine onzichtbare) delen en deeltjes
waardoor we als mens en dier levende - en niet levende objecten kunnen waarnemen/ervaren,
alsook de onderlinge context.
Vanuit het kernbegrip plaats zou je terechtkomen kunnen komen bij de afgeleide begrippen:
- verandering van plaats
- verschil van plaats
met als nadere indelingen:
- verandering van plaats:
- wel of niet ver-ander-ing (van plaats) oftewel
- wel veranderen of niet veranderen van plaats oftewel
- wel bewegen of niet bewegen
- verschil van plaats:
- wel of niet een ander (een andere plaats) oftewel
- binnen of buiten oftewel
- inwendig of uitwendig
De begrippen (on)verandelijk en in/uitwendig lijken in de verschillende configuraties tussen
waargenomen object en afgeleide kenmerken te leiden tot een samenhang van 4 basale kenmerken
en 4 basale kenmerkwaarden/kenmerkgrootten, overeenkomend met gangbare indelingsmethoden,
welke je zou kunnen beschouwen als een "algemeen geldend indelingsmodel voor begrippen".
Vanuit een "algemeen geldend indelingsmodel voor begrippen" binnen een webbestand, kun je
samenhangende rubrieken maken van bij elkaar horende zoektermen, bijvoorbeeld: woorden,
uitdrukkingen en korte zinnen.
Binnen dit webbestand kun je met links betrekkelijk snel zoeken door het aanklikken van de
zoektermen om daarmee te kijken in verschillende online archieven, bestanden,
(woorden)boeken, encyclopedieën, beeldbanken.
Tevens biedt een dergelijk computerbestand met rubrieken veel meer mogelijkheden,
bijvoorbeeld voor: onderzoek, leren, communicatie, toepassing van apps.
We hebben dan een model voor een "doelmatig ontsluitingssysteem voor informatie".
END verschillende aanvullende opmerkingen
BEGIN subindeling kenmerkgrootten en kenmerken
- De kenmerkgrootten kunnen alternatief ook worden beschouwd als:
-binnen met subindeling:
wel grootte verschil (w) (klein) :<
geen grootte verschil (n) (gelijk) :=
-buiten met subindeling:
wel grootte verschil (w) (groot) :>
geen grootte verschil (n) (ongelijk) :!
- De kenmerken kunnen alternatief ook worden beschouwd als:
- geen verandering met subindeling:
inwendige plaats (BI): M (vorm/structuur/onderlinge_plaatsen)
uitwendige plaats (BU): R (de plaatsen bij beweging)
- wel verandering met subindeling:
uitwendige verplaatsing (BU): T (beweging)
inwendige verplaatsing (BI): E (vormverandering/structuurverandering/mutatie)
Anders uitgeschreven:
- materie (wat/wie) = inwendige plaats (structuur/vorm) (BI)
- ruimte (waar) = uitwendige plaats (bron verplaatst_deel route bereik) (BU)
- tijd (wanneer) = uitwendige plaats-verandering (verleden heden toekomst inverse) (BU)
- energie (waarom/hoe) = inwendige plaats-verandering (mutatie) (BI)
END subindeling kenmerkgrootten en kenmerken
BEGIN symbolen en afkortingen
Gebruikte symbolen en afkortingen binnen het MRTE-indelingsmodel voor begrippen:
- N = geen verandering (plaatsverandering of mutatie)
- W = wel verandering (plaatsverandering of mutatie)
- bi = binnen = bijvoorbeeld: wel zelf
- bu = buiten = bijvoorbeeld: niet zelf
- M = gedaante met als naam (dus niet de fysische grootheid) "materie"
- R = plaats met als naam (dus niet de fysische grootheid) "ruimte"
- T = plaatsverandering met als naam (dus niet de fysische grootheid) "tijd"
- E = gedaanteverandering met als naam (dus niet de fysische grootheid) "energie"
- K kenmerkgrootte indeling (overkoepelend voor M R T E)
- {:=} = gelijk
- {:!} = ongelijk i.h.b. tegenstelling
- {:>} = groot i.h.b. omvatting
- {:<} = klein i.h.b. deel
- M materie indeling
- {echt}
- {info}
- {waar}
- {onwaar}
- R ruimte indeling
- {A} = bron
- {B} = bereik
- {C} = verplaatste deel
- {D} = route
- T tijd indeling
- {1} = invoer
- {2} = interne verplaatsing
- {3} = uitvoer
- {4} = externe verplaatsing
- E energie indeling
- {o} = oorzaak
- {g} = gevolg
- {m} = meewerken
- {t} = tegenwerken
Overige gebruikte symbolen en/of afkortingen:
- {M} = gedaante
- {R} = plaats
- {T} = plaatsverandering
- {E} = gedaanteverandering
- {og} = oorzaak gevolg
- {mt} = werkwijze, methode, techniek, een combinatie van meewerken en tegenwerken
- {tw} = tussenwerpsels en/of korte zinnen
- {vvav} = voorvoegsels en/of achtervoegsels
- "+" = wel meewerkend, gunstig, geluk voor onderganer = "ok"
- "-" = niet meewerkend, tegenwerkend, ongunstig, ongeluk voor onderganer = "nok"
- -> = hieruit volgt
- / = overeenkomstig begrip of een variant of een synoniem of "gedeeld door", afhankelijk van context
- subject S = onderwerp van beschrijving, alle relaties van het MRTE-model staan in relatie tot subject S.
- i.d.v.v. = in de vorm van
- i.h.b. = in het bijzonder
- m.a.d. = met als doel
BEGIN codes die vervangen zijn door woorden
------------------------------------------------------------------
K -> kenmerk
:= -> gelijk
:! -> ongelijk
:< -> klein
:> -> groot
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
M -> gedaante
echt -> echt
info -> info
waar -> waar
onwaar -> onwaar
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
R -> plaats
A -> bron
B -> bereik
C -> verplaatst_deel
D -> route
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
T -> plaatsverandering
1 -> input
2 -> binnenverplaatsing
3 -> output
4 -> buitenverplaatsing
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
E -> gedaanteverandering
o -> oorzaak
g -> gevolg
m -> meewerken
t -> tegenwerken
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
Overigen
mt -> werkwijze
og -> lot
tw -> uitroep
vvav -> affix
------------------------------------------------------------------
END codes die vervangen zijn door woorden
END symbolen en afkortingen
_____________________________________________________________________________________________________
Schematische indeling van het MRTE-model: 4 kenmerken x 4 grootten = 16 (relatieve) kenmerkgrootten
_____________________________________________________________________________________________________
wel/niet verschil bi en bu -> n w w n
_____________________________________________________________________________________________________
bi/bu-relatie t.o.v. subject S bu-bu bu-bi bi-bu bi-bi N/W bi/bu
_____________________________________________________________________________________________________
- naam beschrijving
_____________________________________________________________________________________________________
K Kenmerk grootte ongelijk groot klein gelijk
{:!} {:>} {:<} {:=}
_____________________________________________________________________________________________________
M Materie gedaante {onwaar} {info} {echt} {waar} NN bi-ruimte
_____________________________________________________________________________________________________
R Ruimte plaats route bereik bron verplaatst_deel
{D} {B} {A} {C} NW bu-ruimte
_____________________________________________________________________________________________________
T Tijd plaatsverandering buiten_S O->S S->O binnen_S
tussen S en Omgeving {4} {1} {3} {2} WN bu-ruimte
_____________________________________________________________________________________________________
E Energie gebeuren, w.o. tegenwerken gevolg oorzaak meewerken
gedaanteverandering
{t} {g} {o} {m} WW bi-ruimte
_____________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
informatie als deelkenmerken (1 van 4) van de 4 basiskenmerken
__________________________________________________________________________________
kenmerk deelkenmerk_van_informatie deelkenmerkcode configuratie
__________________________________________________________________________________
M onwerkelijkheid {info} bu-bi
R verplaatst_deel {C} bi-bi
<->
T verplaatsing_buiten_het_beschouwde_onderwerp {4} bu-bu
E veroorzaker/oorzaak {o} bi-bu
__________________________________________________________________________________
BEGIN Gebruikte betekenissen
- object = verschijnsel = entiteit
een object bestaat uit relaties oftewel kenmerken.
object = geheel van bijeenhorende kenmerken binnen een samenhangende ruimelijke beperktheid
- kenmerk = een enkelvoudige - of meervoudige -, simpele - of complexe -, heldere - of diffusie
relatie.
- Een kenmerk wordt geacht in beginsel uitgewerkt te kunnen worden tot:
- een object-interne relatie of
- een relatie met andere objecten.
In het MRTE-model wordt in beginsel geen onderscheid gemaakt tussen kenmerk en relatie, elk
kenmerk (attribute) zou volgens de gedachte van het MRTE-model, in beginsel kunnen worden
voorgesteld als een relatie binnen een object of met andere objecten.
Omdat het niet altijd zinvol of eenvoudig is om een kenmerk als een relatie te duiden of
weer te geven, wordt dikwijls volstaan met het benoemen van het kenmerk in plaats van het
kenmerk nader uit te werken tot een relatie, zowel binnen het denkkader van het MRTE-model
als binnen andere denkkaders.
Je zou een kenmerk soms kunnen zien als een diffuse relatie, omdat het bereik vaak niet
expliciet duidelijk is en/of betrekking kan hebben op de hele omgeving.
- grootte = hoeveelheid = aantal + eenheid (van een kenmerk).
BEGIN meewerken en tegenwerken
- meewerken = vergroten/bevorderen of tot stand brengen of in stand houden van iemand/iets,
betrekking hebbend op wie/wat de actie gericht is en de actie ondergaat.
- tegenwerken = verkleinen/ondermijnen of vernietigen of verwaarlozen van iemand/iets,
betrekking hebbend op wie/wat de actie gericht is en de actie ondergaat.
{m} = meewerken
{t} = tegenwerken
{m}/{t} heeft betrekking op wat/wie de actie ondergaat, al dan niet n.a.v. een wilsvorm, en
heeft geen betrekking op een moraal (waarden en normen aangaande goed en kwaad).
Strikt genomen betekent de categorie "meewerken": "gelijk werken", namelijk wel gelijk aan
hetzelfde doel.
Strikt genomen betekent de categorie "tegenwerken": "ongelijk werken", namelijk niet gelijk aan
hetzelfde doel, met als bijzondere vorm: tegengesteld werken.
Vergelijk de K-categorie (=grootte-categorie) "ongelijk" met als bijzondere vorm
"tegengesteld".
De betekenis van de termen meewerken en tegenwerken in het MRTE-model draagt niet een
definitie-gebonden morele betekenis, maar kan uiteraard wel verschillend zijn voor
verschillende betrokkenen.
Voorbeelden:
- tegenwerken -> "+" of "-" voor doener en "-" voor onderganer.
- meewerken -> "+" of "-" voor doener en "+" voor onderganer.
- misbruiken -> "+" voor doener en "-" voor onderganer.
- samenwerken -> "+" voor doener en "+" voor onderganer.
De indeling {m} {t} kan uiteraard nooit een strikte indeling zijn en is slechts indicatief, de
feitelijke betekenis kan verschillen per situatie.
Een gebeurtenis, bv. een actie, heeft invloed op een oneindig groot aantal gevolgen, waarbij de
gebeurtenis, in relatie tot elk gevolg, meewerkend of tegenwerkend kan zijn.
{m}/{t} heeft betrekking op wat/wie de actie ondergaat, waarbij binnen de woordenlijsten, ten
behoeve van de eenvoud van de indeling, maar niet op grond van een altijd vanzelfsprekend
verband, in een lijst kan worden aangetroffen:
- oorzaak
- methode/middel, bijvoorbeeld wilsvormen
- effect/gevolg/resultaat/uitkomst
{m}/{t} verschillend kan zijn, {m} of {t}, per situatie en per:
- object dat de gevolgen ondervindt
- subobject van een object dat de gevolgen ondervindt
BEGIN grootte groot en vergroten
- De 4 basiskenmerken worden ingedeeld naar 4 typen grootten, namelijk:
{:>} = groot
{:<} = klein
{:=} = gelijk
{:!} = ongelijk
Een groot belang is belangrijk en wordt initieel gelabeld met {:>}
Een klein belang is onbelangrijk en wordt initieel gelabeld met {:<}
- Vergroten wordt beschouwd als {m} waarbij de vergroting betrekking heeft op het onderwerp
(object/lichaam) dat de vergroting ondergaat.
Het vergroten krijgt dan initieel het label {m}
Het verkleinen krijgt dan initieel het label {t}
Dit geldt ook voor het vergroten van de wil, bv. i.d.v.v. aanmoedigen.
Zie lijst_E_{t}{o}{info}{ontmoedigen} <-> lijst_E_{m}{o}{info}{aanmoedigen}
Wanneer echter "vergroten" of "het aanmoedigen" nader wordt aangeduid , dan zal de nadere
aanduiding het label bepalen.
De aanduiding "angst" geeft aan dat sprake is van het "tegenstaan" van het onderwerp
waar de angst op gericht is en daarmee op het tegenwerken van het onderwerp waar de
angst op gericht is.
Vandaar de labels {t} en {m} in bijvoorbeeld:
lijst_E_{t}{o}{info}{ontmoedigen}{angst} <-> lijst_E_{m}{o}{info}{aanmoedigen}{moed}
END grootte groot en vergroten
BEGIN wilsvormen/wilstypen {houden_van} en {tegenstaan}
Wilsvormen/wilstypen kunnen in beginsel betrekking hebben op alle begrippen en dus ook op
alle woordenlijsten.
De termen {houden_van} en {tegenstaan} kunnen worden beschouwd als een basale indeling van
wilsvormen, welke een invloed hebben op een actie, deze invloed kan zijn:
- meewerken {m}
- tegenwerken {t}
Gekozen is om {houden_van} en {tegenstaan} in te delen conform {m} en {t}, hoewel er geen
sprake hoeft te zijn van een actie en/of gevolg, niet elke wilsvorm wordt gevolgd door
een actie of gevolg, niet elke behoefte, gebrek, nood, wens wordt omgezet in een actie
met een gevolg.
Al lezende in de woordenlijsten zou de indruk gewekt kunnen worden dat {m} of {t} soms
een morele betekenis heeft, maar de echte betekenis is echter:
- {m} = voordelig, gezond, stimulerend op het resultaat van de acties.
- {t} = nadelig, schadelijk, remmend op het resultaat van de acties.
De wilsvormen zijn alijd {m} of {t} en komen slechts deels overeen met de reguliere {m} - en {t}
lijsten, omdat wilsvormen oneindig veel uitgebreider zijn dan de meer expliciete {m} - en {t}
lijsten.
De wilsvormen staan in alle lijsten en staan deels ook in aparte woordenlijsten met de
titelaanduidingen {houden_van} of {tegenstaan}.
Het "houden van" impliceert ook een "tegenstaan" m.b.t. het bedreigen van het "houden van".
Het "tegenstaan" impliceert ook een "houden van" m.b.t. het tegengaan van het "tegenstaan".
Bij bijvoorbeeld een persoonlijke euthanasiewens hoort het tegenstaan van het persoonlijke leven
van het moment.
Gekozen is om een tekort i.d.v.v. bijvoorbeeld -gebrek -behoefte -honger -nood, in te delen bij
{houden_van}, namelijk "houden van" datgene waar een tekort van is.
Indien -gebrek de betekenis heeft van dysfunctioneren, wordt -gebrek ingedeeld bij {tegenstaan}.
- Bij {t}{tegenstaan} gaat het om een afkeer van alles wat (naar verwachting) fout functioneert.
- Bij {t}{houden_van} gaat het om een voorkeur die fout uitpakt voor wie de actie ondergaat.
- Bij {m}{houden_van} gaat het om een voorkeur die goed uitpakt voor wie de actie ondergaat.
Het is vaak niet altijd goed mogelijk om een wil in te delen bij {m} of {t}, dat hangt vaak
samen welke aspecten van de gevolgen worden belicht, zoals bijvoorbeeld bij spel of sport,
waar soms, vaak of altijd ook sprake is aan schade aan de omgeving.
{t}{tegenstaan} samenstellingen, globaal (dus niet altijd):
-afkeer
-angst w.o. laf/schuchter/verlegen
-druk
-fobie
-neurose
-schuw
-vrees
-haat w.o. afgunst/boos/jaloezie/kwaad/nijd/wrok
-gebrek (als dysfunctioneren/stoornis)
-stoornis
{t}{houden_van} samenstellingen, globaal (dus niet altijd):
-verslaving
-ziek
{m}{houden_van} samenstellingen, globaal (dus niet altijd):
-aficionado
-activist
-animal
-beest
-begeerte
-behoefte
-bejag
-belang
-belustheid/-belust
-bereidheid/-bereid
-besitas
-brand
-directief
-drang
-drift
-drive
-droom
-dwang
-eis
-fan
-fantasie
-filie/-fiel
-gading
-geaardheid/-geaard
-gebrek (als tekort)
-geest/-geestig
-geilheid/-geil
-gek
-genoegen
-genot
-gerichtheid/-gericht
-getrouwheid/-getrouw
-gevoel
-gezindte
-gierig
-gloed
-graagte/-graag
-gril
-hart/-hartig
-honger
-hoop
-humeur
-ideaal
-ijver
-impuls
-instinct
-jeuk
-junk
-keus
-keuze
-koorts
-kriebel/-kriebels
-liefhebber
-liefde
-lievendheid/-lievend
-lust/-lustigheid/-lustig
-machine
-manie
-mens
-min
-mind
-minnaar/-minnares
-minnendheid/-minnend
-moed/-moedig
-monster
-motief
-natuur
-nijd
-nood
-obsessie
-oogmerk
-plan
-reflex
-roeping
-seks
-sentiment
-smaak
-stemming
-strelendheid/-strelend
-tekort
-toon
-verlangen
-verslaving
-vriend
-vuur
-waan
-waanzin
-wens
-wil
-woede
-ziek
-ziel
-zin
-zinnigheid/-zinnig
-zoekend
-zoeker
-zot
-zucht/-zuchtigheid/-zuchtig
END wilsvormen/wilstypen {houden_van} en {tegenstaan}
END meewerken en tegenwerken
BEGIN patronen
Het herkennen - en toepassen van patronen, in tijd en ruimte, is een wezenlijke eigenschap om zichzelf
staande te kunnen houden.
Hieronder wordt ingezoomd op de aspecten van: (mate van) gelijkheid per M R T E.
- M waar = (mate van) gelijkheid van gedaante tussen werkelijkheid en informatie.
- R deel C = (mate van) gelijkheid van plaats tussen A en B. (C komt in A D en B).
- T binnenverplaatsing = (mate van) gelijkheid van verplaatsen tussen input en output.
- E meewerken = (mate van) gelijkheid van gedaanteverandering tussen oorzaak en gevolg.
- E bestaat uit 4 x T ; T bestaat uit 4 x R ; R bestaat uit 4 x M ; M bestaat uit 4 x E_sub
- "De mate van" houdt in: "de omvang van" alsook "de soort van", dus "aantal" en "eenheid".
- Verschijnselen kunnen (on)gelijktijdig worden beschouwd/gedacht/ingebeeld/voorgesteld als:
- onveranderlijke verschijnselen
- veranderlijke verschijnselen.
Bij de indeling materie (M~NN) en ruimte (R~NW) gelden de betekenissen van de kenmerkende
woorden als relatief onveranderlijk.
Bij de indeling tijd (T~WN) en energie (E~WW) gelden de betekenissen van de kenmerkende
woorden als relatief veranderlijk.
Afhankelijk hoe we naar een ding/gebeurtenis kijken, kan een ding/gebeurtenis voorgesteld
worden als:
- een onveranderlijk object -> kenmerken M of R
- een veranderlijk object -> kenmerken T of E
M en R lijken sterk gerelateerd aan ruimte en onveranderlijkheid.
T en E lijken sterk gerelateerd aan tijd en veranderlijkheid.
- Onderscheid geheel en deel in:
verzameling <-> element
kenmerk(naam) <-> kenmerkgrootte/kenmerkwaarde
END patronen
BEGIN kolommen woordenlijsten
De woordenlijsten bestaan uit 3 kolommen:
- kolom 1: werkwoorden (ww)
- kolom 2: zelfstandige naamwoorden (zn)
- kolom 3: bijvoeglijke naamwoorden (bn)
bijwoorden (bw)
voorzetsels (vz)
voegwoorden (vw)
De woorden onder M en R die het meest de betekenis van de indeling benaderen, betreffen veelal
zelfstandige naamwoorden en bijvoeglijke naamwoorden.
De woorden onder T en E die het meest de betekenis van de indeling benaderen, betreffen veelal
werkwoorden en bijwoorden.
END kolommen woordenlijsten
BEGIN informatie
- Wat we denken te weten over de werkelijkheid betreft altijd informatie.
- De werkelijkheid is oneindig veel complexer dan de wijze waarop wij de werkelijkheid beschouwen,
dat geldt uiteraard ook voor de uiterst versimpelde relaties van het MRTE-indelingsmodel.
- informatie = een model van - of verwijzing naar een ander object.
- informatie = (in brede/ruime zin) alles met een relatie.
Informatie verwijst/refereert/is_een_relatie naar iets anders.
- informatie = de al dan niet werkende of gewerkte mogelijkheid van een fenomeen/object om
iets te kunnen veranderen oftewel invloed of verwevenheid te hebben
(een gevolg van verplaatsingen).
- Schematisch:
- de 'werkelijkheid' bestaat uit 'relaties tussen objecten', w.o. kenmerken.
- informatie = model van de 'werkelijkheid'.
- -> informatie = model van 'relaties tussen objecten': (on)waar.
- informatie = (in beperkte zin) het verplaatste deel C tussen bron/zender A en bereik/onvanger B.
Bij verplaatsing van deel C tussen bron/zender A en bereik/onvanger B is sprake van
communicatie.
Informatie in beperkte zin is dan ook informatie die wordt gebruikt binnen communicatie.
Een grotere mate van informatie komt voor binnen de indelingen van E omdat het bij E gaat
om zeer complexe samenhangende verplaatsingen, zoals oorzaak, gevolg, werkwijze.
Informatie in beperkte zin/betekenis is richtinggevend (C/D) of sturend (m/t).
Informatie in beperkte zin/betekenis houdt altijd verandering in.
Informatie in beperkte zin/betekenis biedt levende wezens een kijk op de werkelijkheid.
- Elke fase/stadium uit de T-indeling kun je ook beschouwen als E_in_T:
1. m.b.t. verleden: na-model=input-model (beschrijvend) ~ informeren als waarnemen
of gestuurd worden
2a. m.b.t. nu: geheugen (opslag)
2b. m.b.t. nu: creativiteit (voorschrijvend/planmaking)
3. m.b.t. toekomst: voor-model=output-model (richting aangevend/sturend) ~ informeren als meedelen
of (aan)sturen
- Informatie bestaat uit voor-modellen en/of na-modellen van de statische - en/of dynamische -, al dan
niet bestaande werkelijkheid en kan als plan/programma worden gebruikt voor het sturen van
denkbare/maakbare nieuw te vormen werkelijkheden.
- Informatie kan worden opgeslagen in geheugen, informatie betreft dan: bestemd om te informeren.
- Informatie "overbrugt" tijd en ruimte: met informatie kun je:
- dichtbij halen/kijken wat ver weg is in tijd en ruimte
- ver weg zetten wat dichtbij is in tijd en ruimte
- versnellen, vertragen en stilstaan in de tijd
- bewaren in hart/gevoel en gedachten wat er niet meer is
- Informatie in beperkte zin/betekenis is het verplaatste deel C tussen bron/zender A en bereik/onvanger B
met een betekenis (oorzaak) en gevolg).
Informatie in beperkte zin/betekenis houdt daarom altijd verandering(en) in: plaatsverandering en
gedaanteverandering.
Een verplaatst deel veroorzaakt alleen al als gevolg van de verplaatsing een gedaanteverandering,
daarnaast kan een verplaatst deel in beginsel ook nog andere gedaanteveranderingen teweegbrengen
als gevolg van vervolgactiviteiten, bijvoorbeeld interpretatie door de ontvanger.
- Net zoals we vermoeden dat de werkelijkheid bestaat uit objecten en relaties/kenmerken, heeft
informatie ook betrekking op objecten en relaties/kenmerken.
- Informatie bij mens en dier
- Het begrip informatie is van toepassing op levende en niet-levende objecten.
In onderstaande alfabetische lijst geldt de rechterkolom als het informatiebegrip ten opzichte van het
begrip op dezelfde regel in de linkerkolom, omdat het rechterbegrip veranderlijker is.
______________________________________________________________________
relatief onveranderlijk/vast <-> veranderlijk/los
______________________________________________________________________
aards <-> kerkelijk
actueel <-> potentieel
bestaand <-> niet-bestaand
concreet <-> abstract
doewereld <-> denkwereld
echt <-> spel
feitelijkheid/feit/feitelijk <-> denkbeeldigheid/denkbeeld/denkbeeldig
fysisch <-> metafysisch
hardware <-> software
intuïtie/intuïtief <-> analyse/analytisch
letterlijk <-> figuurlijk/overdrachtelijk
lichaam/lichamelijk <-> zintuigen/zintuiglijk
lichamen <-> communicatie/stromen/transporten
natuurlijk <-> bovennatuurlijk
niet_verplaatste_delen <-> verplaatste_delen
non-fictie <-> fictie
praktijk <-> theorie
real_life <-> no_real_life
realiteit/werkelijkheid <-> model/informatie
stoffelijk <-> onstoffelijk
tastbaar <-> ontastbaar
uitvoering <-> oefening
vlees/vleselijk <-> geest/geestlijk
voelen <-> denken/ratio/intellect/cognitie
werkelijk <-> onwerkelijk
______________________________________________________________________
- De informatie vanuit een bron wordt door mens en dier ontvangen via de zintuigen en betreft
beeld/licht, geluid, reuk, smaak of tast, in de regel blijft het object hetzelfde.
Onze wereld bestaat voor een groot deel uit beeld en geluid, makkelijk en snel verplaatsbare
deeltjes (C) die ons informeren zonder dat de zender (A) of vervanger (B) wezenlijk veranderen.
- Informatie voor mens en dier kan (in)direct een betekenis overdragen en/of aanzetten tot actie.
- Een bijzondere vorm van informatie of model van de werkelijkheid is een "conceptueel model
van de werkelijkheid", namelijk een model van de werkelijkheid die gevormd is als gevolg van
het (vermeende) begrijpen van de werkelijkheid binnen onze hersenen en de communicatie
daarmee/daarover.
We zijn als (mens)dieren in staat om conceptuele modellen van de werkelijkheid te vormen in
onze hersenen, waarover en waarmee we kunnen communiceren met andere (mens)dieren.
- Elk bestaand iets kan worden beschouwd als werkelijkheid gedurende een bepaalde periode,
ook informatie, bv. een gedachte, ook al strookt de gedachte niet met de werkelijkheid,
de gedachte zelf bestaat wel en is daarmee werkelijkheid.
Echter, informatie (bestaande uit modellen) kan nooit hetzelfde zijn als datgene waar het naar
verwijst en informatie is in dat opzicht onwerkelijkheid.
- Informatie kan wel of niet worden waargenomen.
- Informatie in de brede zin/betekenis kan wel of niet als informatie bedoeld zijn, alsook wel
of niet als (verplaatste) informatie gebruikt worden.
Voor de definitie van informatie maakt het dus niet uit of het informatie-object is
neergezet/uitgezonden om te informeren of dat het informatie-object wordt gebruikt als
(verplaatste) informatie.
- Informatie raakt letterlijk en figuurlijk.
- Mens en dier zijn sterk gericht op informatie met zintuigen en denkvermogen.
We kunnen de werkelijkheid alleen kennen via zintuigen.
We herkennen zaken m.b.v. zintuigen licht geluid geur smaak gevoel:
zaken geven signalen/deeltjes af die niet de zaken zelf zijn.
- Informatie vervormt de werkelijkheid zelf niet, maar kan wel vervormend zijn voor ons
beeld_van/indruk_van de werkelijkheid.
- Informatie is wat is snel en breed voortplant in tijd en ruimte.
- Informatie lijkt telkens het belangrijkste deelkenmerk per basiskenmerk.
Informatie maakt deel uit van de communicatie tussen objecten, informatie verbindt
de deelkenmerken binnen elke basiskenmerk en verbindt tussen basiskenmerken.
- Alle dingen dragen de 4 typen kenmerken van informatie = deelkenmerken_van_informatie,
ongeacht of het object wel - of niet met opzet bestemd is om (louter) informatief
te zijn.
- BEGIN Informatie per kenmerk MRTE
Binnen onze leefwereld kunnen we meest basaal onderscheid maken tussen (relatief):
- veranderlijk/beweeglijk/los en onveranderlijk/onbeweeglijk/vast
- binnen/inwendig en buiten/uitwendig
De functie van de min of meer vaste structuren is het bieden van een
min of meer vaste structuur, houvast en bescherming voor verschillende
wel/niet levende lichamen.
De functie van de min of meer losse structuren is het bieden van een
transporten, stromen, uitwisselingen, communicatie tussen verschillende
wel/niet levende lichamen.
Bij communicatie wordt informatie getransporteerd.
Het MRTE-indelingsmodel biedt een kader bieden voor het begrip "informatie".
Per kenmerk M R T E kan een deelkenmerk worden aangemerkt welke betrekking heeft op de
eigenschappen van informatie.
- Informatie per kenmerk M R T E:
De kenmerken van informatie die altijd gelden, en dus niet-optioneel zijn, zou men bv.
kunnen noemen:
- "essentiële kenmerken van informatie" en/of
- "fundamentele kenmerken van informatie" en/of
- "inherente kenmerken van informatie" en/of
- "intrinsieke kenmerken van informatie" en/of
- "niet-optionele kenmerken van informatie" en/of
- "non-optionele kenmerken van informatie" en/of
- "wezenlijke kenmerken van informatie" en/of
- "wezenskenmerken van informatie"
Met de "wezenskenmerken van informatie" zou je een min of meer exacte definitie van
informatie kunnen samenstellen.
De altijd geldende kenmerken van informatie lijken te zijn:
- abstract/onwerkelijk (b.v. geluid, beeld, reuk, gevoel, chemie, straling, elektriciteit)
- bewegende deeltjes
- buiten verplaatsing -> kan in beginsel worden ontvangen/waargenomen
- oorzaak (van alles, inclusief kennis)
Binnen het MRTE-indelingsmodel worden onderstaande 4 kenmerken aangemerkt als de
"wezenskenmerken van informatie":
M {info} ~ {onwerkelijkheid}/{onecht} als tegenstelling van {werkelijkheid}/{echt},
o.a. beeld, geluid en andere golfverschijnselen
R {C} ~ {verplaatst_deel}
T {4} ~ {externe_verplaatsing} ; in de woordenlijsten veelal als zelfstandige
naamwoorden bij {2}
E {o} ~ {oorzaak} ; in de woordenlijsten veelal als zelfstandige
naamwoorden bij {o}
Het MRTE-indelingsmodel betreft een poging om te achterhalen hoe we als mens en dier
de door ons ervaren verschijnselen veelal indelen/classificeren in onze
waarnemingen, gedachten en uitdrukkingen.
Het MRTE-indelingsmodel is een experiment/probeersel en dat geldt dus ook voor de
als "wezenskenmerken van informatie" aangemerkte kenmerken.
Bij de "wezenskenmerken van informatie" gelden als aandachtspunten onder meer:
- wanneer je, losstaande van het MRTE-indelingsmodel, de betekenis/definitie van
het begrip "informatie" zoekt, dan komen de binnen het MRTE-indelingsmodel
aangemerkte "wezenskenmerken van informatie" ook naar voren als aannemelijk
- de wezenskenmerken van informatie gelden uiteraard altijd in een context
- informatie kan heel veel meer kenmerken hebben, namelijk ook al die kenmerken
die geen wezenskenmerken zijn, maar optioneel
- Informatie als {info} binnen {M}
- {info} binnen {M} zou je kunnen duiden als de {onwerkelijkheid}.
- {info} binnen {M} betreft de betekenis van objecten, als verwijzing naar heden,
verleden of toekomst, een mix van beschrijvingen en voorschrijvingen.
De onwerkelijkheid betekent in dit verband dat het bedoelde verschijnsel
verwijst naar iets buiten het verschijnsel in het heden en/of de
toekomst en/of het verleden, het verschijnsel wordt ervaren als
onwerkelijk en kan een (heel) hoog abtractieniveau hebben.
De informatie kan (on)waar zijn, maar bv. ook (zeer) (on)waarschijnlijk
of meer globaal: mogelijk, behorend tot de mogelijkheden.
- Informatie als {C} binnen {R}
- {C} is het verplaatste deel, onmisbaar bij communicatie.
- Informatie wordt vaak niet slechts door één deel gevormd, maar door de onderlinge
ruimtelijke stand/configuratie/constellatie/structuur van verschillende
delen/deeltjes, al dan niet gelijktijdig gevormd.
- Informatie bestaat als onderdeel van de beweging, vaak uit lichtdeeltjes,
geluiddeeltjes e.a. golfdeeltjes.
- Informatie in de tijd:
- te verplaatsen/bewegen (oorzaak)
- verplaatsende/bewegende
- verplaatste/bewogen (gevolg)
- Informatie = de te verplaatsen - of de verplaatsende - of de verplaatste delen,
{C} in het MRTE-indelingsmodel, veelal beeld-, geluid- of andere
golfdeeltjes, maar ook meer concrete delen/deeltjes.
- Het verplaatst deel {C} en en de route {D} kunnen een onderlinge wisselwerking hebben,
zoals een rivier, regen of wind het landschap (op den duur) uitslijt.
- Informatie als {4} binnen {T}
- Alle 4 fasen/stadia van T betreffen enkel verplaatsingen van C, dus zowel de input,
de binnenverplaatsing, de output en de buitenverplaatsing van T betreffen enkel
verplaatsingen.
- C is het verplaatste deel en enkel als zodanig is C informatie, omdat C als
gevolg van de verplaatsing een mutatie-verandering tot gevolg heeft.
- C heeft anders dan de verplaatsing niet per definitie ook een informatief
karakter, maar dat kan natuurlijk wel, C bevat niet altijd informatie.
- Veelal kan de T-indeling moeilijk los beschouwd/gezien worden van de E-indeling,
de werkelijkheid kan veelal beter worden beschreven als een E_in_T-indeling.
- In de woordenlijsten staat informatie onder T dikwijls vermeld onder denken {2} tussen
waarnemen {1} en uiten {3}, maar niet {2} maar {4} is een deelkenmerk_van_informatie
van T.
Toelichting:
We ervaren de werkelijkheid van onze omgeving {4} alleen binnen onze {2}.
De voor ons gevoel meest echte werkelijkheid, speelt zich af binnen ons bewustzijn,
dus binnen {2}, waar {4} dus geen deel van uitmaakt en derhalve kan {4} alleen
gekend worden als informatie en daarmee is {4} een deelkenmerk_van_informatie.
De fase "evaluatie" betreft de gebeurtenissen naar -, binnen - en uit de
omgeving, voornamelijk fase {4}, maar kan alleen, al dan niet bewust, gekend of
ervaren worden binnen onze {2}.
Het doel/opzet van het bepalend/metend/waarnemend orgaan/instrument is de
registratie van de werkelijkheid buiten het bepalend/metend/waarnemend
orgaan/instrument, namelijk stadium {4} van kenmerk T.
Stadium {4} is de buitenverplaatsing.
Stadium {4} is strikt genomen alleen buitenverplaatsing, maar kan niet los
gezien worden van alle gebeurtenissen binnen stadium {4}, namelijk
als E_in_T.
Stadium {4} is datgene wat zich buiten het bepalend/metend/waarnemend
orgaan/instrument afspeelt of heeft afgespeeld.
Stadium {4} kan alleen gekend worden als informatie.
Stadium {4} als een "wezenskenmerk van informatie" betreft het onderwerp waarop
de informatie betrekking heeft.
Stadium {4} is het moment dat iets gekend kan worden door een ander object
N.B. Uiteraard beweegt informatie zich over alle stadia {1} {2} {3} {4}, maar
{4} als een "wezenskenmerk van informatie" betreft het onderwerp waarop de
informatie betrekking heeft.
- Informatie als {o} binnen {E}
- Informatie heeft het vermogen tot veranderen, hetzij door verplaatsing van zichzelf,
hetzij door het aanzetten tot andere verplaatsingen en daardoor plaats- en
gedaanteveranderingen.
Informatie raakt letterlijk en figuurlijk.
Informatie als oorzaak heeft gevolgen, het gevolg kun je ook aanduiden
met de term "betekenis", de betekenis kan bv. zijn:
- informatieopslag in een geheugen
- (in)directe acties
- Hoe kunnen we weten wat werkelijkheid is en wat informatie is?
Hieronder staan de corresponderende kenmerken van "informatie" en
kenmerken van het MRTE-indelingsmodel als voorbeeld hoe de
natuur ons "informatie" zou kunnen laten herkennen,
__________________________________________________________________________________
informatie als deelkenmerken (1 van 4) van de 4 basiskenmerken
__________________________________________________________________________________
kenmerk deelkenmerk_van_informatie deelkenmerkcode configuratie
__________________________________________________________________________________
M onwerkelijkheid {info} bu-bi
R verplaatst_deel {C} bi-bi
<->
T verplaatsing_buiten_het_beschouwde_onderwerp {4} bu-bu
E veroorzaker/oorzaak {o} bi-bu
__________________________________________________________________________________
- Je zou bovenstaande deelkenmerken van informatie, als 1 van de 4 deelkenmerken van een
basiskenmerk, misschien kunnen zien als:
- een extra bindend aspect tussen de basiskenmerken
- een extra bindend aspect binnen een basiskenmerk
- Je zou bovenstaande deelkenmerken_van_informatie, als 1 van de 4 deelkenmerken van een
basiskenmerk, als symbool kunnen voorstellen met een O teken (cirkel/lus/ring) aan
1 van 4 takken van een basiskenmerk (voorgesteld door een + teken):
- + voorstellende een vier-takken-symbool, voorstellende 4 deelkenmerken per basiskenmerk
- O voorstellende een verbindend-symbool, voorstellende deelkenmerk_van_informatie
-> eindsymbool: +O of O
O+O
O
Bovengenoemde betekenissen van de symbolen + en O worden verder niet gebruikt in de toelichting.
- Inversen_van_informatie
_______________________________________________________________
informatie en inversen_van_informatie
_______________________________________________________________
- basiskenmerk info inverse_van_info info_bi/bu inverse_bi/bu
_______________________________________________________________
- M {info} {werkelijkheid} bu-bi bi-bu
- R {C} {D} bi-bi bu-bu
- T {4} {2} bu-bu bi-bi
- E {o} {g} bi-bu bu-bi
_______________________________________________________________
- BEGIN waarom komen deelkenmerken_van_informatie in 4 verschillende configuraties bi/bu voor?
- De kenmerken M R T E betreffen een W/N-indeling (wel/geen verplaatsing)
De deelkenmerken van M R T E betreffen een bi/bu-indeling (inwendig/uitwendig)
- Binnen M R T E is telkens 1 deelkenmerk_van_informatie in de bi/bu configuraties:
- M {info} bu-bi
- R {C} bi-bi
- T {4} bu-bu
- E {o} bi-bu
- Informatie = deelkenmerk_van_informatie ; namelijk: {info} {C} {4} {o}
lijkt telkens het belangrijkste deelkenmerk per basiskenmerk M R T E.
Informatie maakt deel uit van de communicatie tussen objecten, informatie verbindt:
- basiskenmerken
- deelkenmerken binnen elke basiskenmerk
- Het deelkenmerk_van_informatie i.d.v.v. bu-bi bi-bi <-> bu-bu bi-bu
heeft een symmetrie bezien vanuit <->
- De indeling van MRTE i.d.v.v. M R <-T-> E
heeft een symmetrie bezien vanuit <-T->
namelijk 4xR in T met 4xE (met M binnen RTE)
R en E laten zich kennen/passen binnen/in T:
- R als wezenlijk aanwezig aspect van T
- E als dikwijls aanwezig aspect van T
Bovenstaande 2 vormen van symmetrie zijn NIET vergelijkbaar:
je kunt de symmetrie van MRTE i.d.v.v. R <-T-> E
niet vergelijken met de symmetrie van info i.d.v.v. bu-bi bi-bi <-> bu-bu bi-bu
Maar stel dat je wilt verkennen welke 4 typen deelkenmerk_van_informatie binnen T
(T als kern/midden van (M)RTE) een relatie hebben met de 4 typen van T,
(de 4 typen van T zijn T1 T2 T3 T4), enkel op basis van bu-bi bi-bi bu-bu bi-bu?
Uitwerking:
Interactie tussen ons mensen/dieren als S en onze omgeving:
- S als info van de waarnemer (beeld/indruk/info van onze omgeving)
- omgeving als de werkelijkheid
- T T1 T2 T3 T4
bi/bu bu-bi bi-bi bi-bu bu-bu
info {info} {C} {o} {4}
BEGIN relatie enkel op basis van bi/bu, maar niet op basis van logisch denken
T1. bu-bi M {info} (symmetrie heen naar het midden vanaf de ene buitenkant)
T2. bi-bi R {C} (symmetrie heen naar het midden vanaf de ene buitenkant)
T3. bi-bu E {o} LET OP: E (symmetrie terug naar het midden vanaf de andere buitenkant)
T4. bu-bu T {4} LET OP: T (symmetrie terug naar het midden vanaf de andere buitenkant)
END relatie enkel op basis van bi/bu, maar niet op basis van logisch denken
BEGIN veel te ver gezochte verklaring?
Interactie werkelijkheid en info
T1. nadruk op M {info}: wij (als waarnemer S) kennen de werkelijkheid via
{info} = de onwerkelijkheid
T2. nadruk op R {C}: analyse input-{C} uit de werkelijkheid
invloed van geheugen-{C}
maken/klaarzetten output-{C} naar de werkelijkheid
T3. nadruk op E {o}: S veroorzaakt {o} de nieuwe werkelijkheid
T4. nadruk op T {4}: {4} de nieuwe werkelijkheid
T1. de nadruk ligt op het onbevooroordeeld waarnemen, zonder inmenging van het
bevooroordeeld geheugen,
alleen afgaan op het onbevooroordeeld waarnemen is natuurlijk vaak onverstandig
T2. de nadruk ligt op de invloed van het bevooroordeeld geheugen bij het
waarnemen, nadenken en doen,
alleen afgaan op het bevooroordeeld geheugen is natuurlijk vaak onverstandig
T3. de nadruk ligt op een (on)volwassen/(on)gezond_verstand balans/evenwicht bij
het doen van:
- T1. onbevooroordeeld waarnemen
- T2. bevooroordeeld geheugen
Bovenstaande indeling en betekenis van T1 T2 T3, hoewel natuurlijk niet exact gelijk, zou
je wellicht ook een beetje kunnen terugzien als beeldspraken/metaforen in onderstaande
indelingen.
Bij een beeldspraak zijn het bedoelde/genoemde en de uitdrukking van het bedoelde/genoemde
niet aan elkaar gelijk, maar wel één of meer kenmerkende eigenschappen, bijvoorbeeld
in de vorm van een werkwoord, een zelfstandig naamwoord of een bijvoeglijk naamwoord.
Een beeldspraak kan meer indruk maken dan een meer exacte beschrijving van het
bedoelde/genoemde, dat wat wij ons concreet kunnen voorstellen lijkt
indrukwekkender, een beeld is vaak krachtiger/sterker dan het geschrevene of
gesprokene, een grafiek spreekt vaak meer aan dan een tabel.
Het nadeel van een beeldspraak kan zijn dan het beeld van een beeldspraak meer
betekent dat de bedoelde kenmerkende eigenschappen die het gemeen heeft met
het bedoelde/genoemde.
- T1 - T2 - T3
- Kind - Ouder - Volwassenen bij de Transactionele analyse = TA =
OVK-model (persoonlijkheidstheorie en
psychotherapeutische behandelmethode)
- Heilige geest - God - Jezus bij de 3 Godsbeelden/Godsgedaanten/Godsvoorstellingen
in de Christelijke religie.
- Geloof - Liefde - Hoop
Men spreekt soms van Goddelijke aanwezigheid/steun bij (extreme)
ontzags-, geluks- of succeservaringen, vormen van meewerken:
- een grote overwinning (school, kunst, sport, werk)
- direct fysieke genots-
of ontzagservaringen (drugs, eten, gezondheid, kunst, natuur, seks)
- saamhorigheidsgevoel (gezelligheid, samen optrekken, meedoen, geborgenheid,
vriendschapsgevoel)
Godsverlangen
Wat we in de kern willen zou wel eens veel te maken kunnen hebben met
wat we in de kern zijn.
Voorbeelden van beeldspraken/metaforen voor wie we zijn:
- (informatie)verwerkingseenheid
- rivier
- spons
- machine
- stromingsmodel
- communicatiemodel
Wat we willen is onder meer:
______________________________________________________
concreet abstract
______________________________________________________
ruilen/nemen/geven communiceren
______________________________________________________
{1} eten en drinken waarnemen
{2} slapen en verteren denken
{3} doen/werken uiten
______________________________________________________
Onze behoefte aan communiceren, w.o. (gedrag omtrent) voortplanting, dient
onder meer gevoelens van:
- bescherming
- saamhorigheid/gezelligheid
- waardering en troost
- veiligheid
Onze behoefte aan communiceren blijkt onder meer uit de communicatie met:
- elkaar
w.o. huisgenoten, verenigingsgenoten, clubgenoten, collega's, familie,
vrienden, direct of via sociale media
- elkaar, ook al lijkt nauwelijks sprake van belangstelling, doorratelen
- robots
- knuffels, poppen, teddyberen (vertrouwelijk)
- huisdieren (vertrouwelijk)
- overledenen (vertrouwelijk)
- Godsbeelden, ook lange of korte gebeden (vloeken) (vertrouwelijk)
- fantasiefiguren in spelvormen, w.o. verhalen (vertrouwelijk)
- figuren in onze dromen (vertrouwelijk)
Middels (denkbeeldige) communicatie kunnen we bv. antwoorden, begrip,
oplossingen, waardering en troost vinden.
Het lijkt belangrijk om na te denken over
Godsbeelden/Godsgedaanten/Godsgestalten/Godsvisies/Godsvoorstellingen.
Veel mensen worstelen met het al dan niet bestaan van een God of Goden en de daarbij
horende/passende voorstellingen in de vorm van beelden en/of (ook) andere
zintuiglijke ervaringen: geluiden, reuken, smaken, gevoelens, mede onder invloed
van de angst om (ooit) te sterven.
Een eenduidig antwoord lijkt daarop niet mogelijk, maar je kunt natuurlijk wel op
verschillende manieren blijven nadenken over verschillende mogelijkheden van het
ontstaan - en bestaan van verschillende Godsvoorstellingen.
Net als bijvoorbeeld de voorstellingen van typisch mannelijke - en vrouwelijke
kenmerken, zijn ook de Godsvoorstellingen sterk door de cultuur bepaald en
met de voortdurende cultuurveranderingen ook aan veranderingen onderhevig.
Godsvoorstellingen zijn beperkt tot de manier waarop wij als mensen voorstellingen
kunnen maken en die beperkingen betreffen ook onze zintuigen, we kunnen als mensen
denken aan beelden, geluiden, reuken, smaken en gevoelens.
Onze Godsvoorstellingen zijn beperkt tot wat we kunnen bedenken en wat we bedenken
is beperkt tot wat we zintuiglijk (zouden) kunnen ervaren, ook Godsvoorstellingen
zijn menselijke bedenksels voor fenomenen die we (in beginsel) (zouden) kunnen
ervaren.
Denkbaar/voorstelbaar is bijvoorbeeld ook dat onze verschillende Godsvoorstellingen
verband houden met - en/of metafoor en/of archetypisch zijn voor onbegrijpelijke
en/of ongrijpbare en/of moeilijk te doorgronden fenomenen/verschijnselen en/of
vragen, bijvoorbeeld levensvragen:
- uitwendig: natuurverschijnselen, kosmische verschijnselen
denk bv. ook aan: - de stem van de donder
- de stem van de orkaan
- de stem van de zee
- de stem van de wind
- inwendig: basaal menselijke/dierlijke interacties tussen ons denken en de
werkelijkheid.
Het begrijpelijker en grijpbaarder voorstellen van onbegrijpelijke - en ongrijpbare
fenomenen/verschijnselen door middel van vermenselijking (hogere wezens), biedt
mogelijkheden voor meer hanteerbare communicatie en meer hanteerbare omgang:
tegenover extreme wanhoop biedt de voorstelling van hogere wezens: de hoop of het
uitzicht op "verlossing"/"verlichting"/troost in de vorm van een geruster geweten:
- genoegdoening voor ons aangedaan leed en/of
- vergeving voor door ons aangedaan leed
(van bezwaard geweten naar een zuiverder geweten)
herkenbaar - en vertrouwd als
verlichtingsmomenten/verzuchtingsmomenten/troostmomenten
binnen basale, bekende en vertrouwde relaties:
- kind versus ouder
- meester/juf versus leerling
- herder versus kudde
- heer versus dienaar/knecht
- werkgever versus werknemer
Levensvragen/levensmysteries kunnen betrekking hebben op bv.
- religies, God/goden, engelen en hun al dan niet bemoeienis met onze wereld
- intelligent(er) leven in de ruimte en hun al dan niet bemoeienis met onze wereld
- wisselwerkigen tussen lichaam en geest
- (on)vrijheid van waarnemen, denken en doen ; wel/geen toeval
- leven en dood
- vergankelijkheid en eeuwigheid
- ethiek, loyaliteit/gemeenschapszin/verbondenheid, goed en kwaad,
- zingeving doel/zin van het leven
- de natuur/kenmerken van de fenomenen
- vertroebeling van integer waarnemen, denken en doen door bv.:
- belangenverstrengeling
- blikvernauwing/kokerblik/kokervisie/tunnelblik/tunneleffect/tunnelvisie
- blinde vlekken
- cultuur
- dogma's
- ethiek (goed en kwaad)
- gekleurde brillen
- partijdigheid
- stemmingmakerij
- taboes
- vooringenomenheid
We worden deels autonoom bestuurd/geleid door ons lichaam en we kunnen veel
(aangeleerde) dingen weinig bewust doen, we weten dan niet altijd waar deze
besturing/geleiding vandaan komt, ons lichaam lijkt over ons te waken, denk
bijvoorbeeld aan:
- dingen aanvoelen
- hartslag
- intern kompas
- reflexen
- stoelgang
- tijdgevoel ; biologische klok
We geven uiting aan de meer- en minder begrijpelijke fenomenen door veilige
spanning, ontlading en plezier te beleven aan verschillende door ons
geregiseerde - en gecontroleerde spelvormen, w.o. rituelen.
In het spel mijden we de werkelijkheden en kunnen we leren van- en plezier
beleven aan fantasie werkelijkheden, die we makkelijker kunnen hanteren.
Fantasie werkelijkheden kunnen ook ten goede of ten kwade worden ingezet voor
bijvoorbeeld: politieke -, economische -, (geestelijke) zorg -,
machts - of gezagsdoeleinden.
De binnen dit kader geschetste Godsvoorstellingen zijn afkomstig van een probeersel met
een geringe onderbouw, slechts een verkenning met als uitgangspunten en werkwijzen:
- 4 deelkenmerken_van_informatie, 1 deelkenmerk_van_informatie per basiskenmerk (MRTE):
M R T E
{info} {C} {T4} {o}
- symmetrie tussen de basiskenmerken: R <-T-> E
symmetrie tussen de basiskenmerkgrootten: bu-bi bi-bi <-> bu-bu bi-bu
- de 4 deelkenmerken_van_informatie laten passen op het in het midden gelegen
basiskenmerk T m.b.v. de bi/bu indeling
- Per T binnen de T-indeling = T-fasen = T-stadia ( = T1 T2 T3 T4 = {1} {2} {3} {4} )
de nadruk leggen op het bijpassende deelkenmerk_van_informatie
Onderscheidbaar lijken 2 verschillende middens van 3 van 4:
- midden van de 4 basiskenmerken = T
- midden van de 4 basiskenmerkgrootten = T2
________________________________________________
midden op afstand
________________________________________________
MRTE: R T E M
midden T: {1} {2} {3} {4}
________________________________________________
Voorgesteld als kruis:
{1}
R T{2} E
{3}
Fase/stadium {4} is de inverse van stadia {1} {2} [3}.
Zou M wellicht ook de inverse kunnen zijn van R T E?
M staat voor de wisselwerking {werkelijkheid} {informatie} en in die zin lijkt deze
gedachte goed denkbaar.
Hoewel niet direct logisch, is het wellicht wel aardig om te verkennen hoe de verschillende
typen info per M R T E zouden kunnen passen binnen T op basis van bi/bu:
midden T: {1} {2} {3} {4}
bi/bu: bu-bi bi-bi bi-bu bu-bu
info: {info} {C} {o} {4}
MRTE: M R E T
-> T1 ~ {info} : nadruk op de overgang werkelijkheid -> info bij waarnemen
T2 ~ {C} : nadruk op de beweeglijkheid van {C} van:
waarneming-geheugen-plannen
T3 ~ {o} ; nadruk op de eigen inbreng {o} in de werkelijkheid
De onder de tijdsfasen T1 T2 T3 T4 ondergebrachte acties zijn natuurlijk nooit gelijk aan
T1 T2 T3 T4, want de T-indeling is slechts een indeling in
kenmerken, namelijk tijdsfasen/stadia
Waarom zouden we als mens beeldspraken/metaforen willen hebben voor de kern van ons mens
zijn?
De Godsbeelden/Godsgedaanten/Godsgestalten/Godsvisies/Godsvoorstellingen lijken op
beeldspraken/metaforen voor de archetypen van het mens- of dier zijn, namelijk de
zindelijke basiscyclus van ons bestaan, namelijk:
T1 = {1} = zindelijk waarnemen
T2 = {2} = zindelijk denken (over waarnemen, geheugen en doen)
T3 = {3} = zindelijk doen
T4 = {4} = inverse T[1-3]
De kernboodschap, die lijkt te spreken uit de Godsgedaanten, is dat we zelf het
onderdak - of de ruimten zijn en bieden voor de basale aspecten van ons mens
zijn, met de nadruk op "zelf": zelfondervindend, zelflerend, zelfdoend, zelf
instandhoudend, metaforische Godsgedaanten zouden bijvoorbeeld ook de
zindelijke waarden waarden kunnen zijn van ons mens zijn, onder meer verwoord
als: Hoop, Geloof en Liefde.
Onder zindelijk zou je in dit verband kunnen verstaan:
zowel ethisch (goed en kwaad) als rationeel zuiver.
Daarmee hebben we nog geen goede omschrijving, want de begrippen goed en kwaad
laten zich moeilijk vangen in een definitie, wel gaat het om een eerlijke
benadering, wat betreft helder denken en een eerlijke/sociale benadering van
elkaar en van onze gehele leefomgeving.
Een (on)eerlijke/asociale benadering slaat vroeg of laat terug op onszelf en/of
op ons nageslacht.
We kunnen lang niet alle (levens)vragen eenduidig beantwoorden, veel komt
telkens opnieuw aan op eigen inzicht en (ervarings)kennis.
Nadenken over Godsbeelden/Godsgedaanten/Godsgestalten/Godsvisies/Godsvoorstellingen
lijkt van belang mede op de invloed die dit nadenken heeft op ons:
- waarnemen, we zijn geen tabula rasa en we zijn vaak bevooroordeeld
en dat wat we geloven kleurt onze waarnemingen
- denken: wat is leven? wat is dood?
is er een vorm van leven na de dood?
wat is belangrijk?
- doen: kunnen onze eigen waarnemingen en andere informatiebronnen
ons helpen in de vele veranderende situaties waarin
we ons begeven?
Het menselijk bestaan draait om evenwichtige meewerking met onszelf en met onze
omgeving: eerlijkheid/loyaliteit/solidariteit/saamhorigheid/rechtvaardigheid.
De kern van het leven en het centrale thema in verhalen zijn de wisselende
loyaliteiten jegens onszelf en onze omgeving in wisselende omstandigheden,
waarbij gevoelens een prominente rol spelen, zoals liefde, verliefdheid,
angst, jaloezie, schaamte, haat, boosheid, wrok, afkeer, lust, verveling,
vreugde en verdriet.
Uit zelfbescherming houden we een deel van die gevoelens en aansluitende
gedragingen geheim/verborgen voor elkaar, maar dat geheime deel kan
op gegeven momenten de aanleiding zijn voor conflicten met jezelf of
met je omgeving.
BEGIN kenmerken van de Godsbeelden/Godsgedaanten/Godsgestalten/Godsvoorstellingen
Godsbeelden/Godsgedaanten/Godsgestalten/Godsvisies/Godsvoorstellingen kunnen
binnen geloofsgroep, ruimte, tijd, situatie verschillende vormen aannemen,
God of goden als bv.:
- voor een persoon of
voor een persoonlijke groep (stam/bevolking) of
voor iedereen
- met enkele krachten/machten/vermogens
(polytheïsme/veelgodendom of heiligen en/of
met alle krachten/machten/vermogens (monotheïsme).
- concreet, voorstelbaar, zichtbaar (bv. beelden) of
abstract, niet of moeilijk voorstelbaar/zichtbaar
- wel of niet aanspreekbaar en bevraagbaar
Om relaties te leggen tussen verschillende objecten is vooraf geen grote
gelijkheid tussen die objecten vereist, enkel een aantal overeenkomstige -
en bij voorkeur kenmerkende eigenschappen.
Wanneer we communiceren over
- Godsbeelden
- Godsbegrippen
- Godsbeschouwingen
- Godsgedaanten
- Godsgestalten
- Godsideeën
- Godsvisies
- Godsvoorstellingen
maakt het niet uit welk persoonlijk - of groeps Godsbeeld je aanhangt of bij
voorkeur hebt, om enkele overeenkomstig kenmerkende eigenschappen te
kunnen bespeuren met andere fenomenen.
Wanneer je tegen iemand zegt: "je bent een kei" of "je bent een lul" of
"je bent mijn roosje" of "je bent mijn godin"
dan zal niemand deze vergelijking letterlijk nemen.
Een beeldspraak betekent:
- "je bent (voor mij) als een ..."
- "je gedraagt je (voor mij) als een ..."
Een beeldspraak heeft als doel: indruk te maken en
daardoor te beklijven, dus onthouden te worden.
De betekenis van de begrippen God en Duivel zouden we kunnen zien als metaforen
voor de weinig - tot geen bewuste en/of onbegrijpbare en ongrijpbare
(zintuiglijke) indrukken/ervaringen van ons inwendige en uitwendige bestaan,
waarvan een deel zich autonoom voltrekt.
Deels niet door ons onderscheidbaar als goed (God) en kwaad (Duivel), zou de
aanwezigheid van God en Duivel kunnen zijn, zoals bij herhaling verwoord:
het bestaan, het zijn,
- w.o. ook het inter-esse (tussen-zijn), alle relaties tussen alles
- w.o. ook alle communicatie (tussen mensen)
De (oorspronkelijke betekenissen van de) namen in de godenwereld (pantheon)
en hun onderlinge relaties kunnen wortelen in de wijze waarop men de
verschillende min of meer kenbare basale fenomenen, al dan niet terecht, zag
in de onderlinge structuur van de godenwereld.
In het zoeken naar - en het construeren van een indelingsmodel voor begrippen
zou je gelijkenis kunnen zien met de rangschikkingen van de kenmerken van
de godenwereld.
We willen het leven min of meer begrijpen, alsook spiegelen in ons waarnemen,
denken en doen, doorgeven in andere namen, riten, ceremoniën en producten,
waaronder tegenwoordig ook (AI) besturingsprogramma's, onder meer binnen
chatterbots/chatbots, communicatierobots, humanoïde robots, die gelijkenis
met ons vertonen, ons begrijpen, troosten, vermaken, kennis - en oplossingen
bieden.
Zouden we kunnen komen tot een wellicht betere beschrijving van het Godsbegrip?
Wat iets of iemand is zullen we nooit exact kunnen beschrijven, dan enkel via
een aantal kenmerken.
De vroegere - en huidige Godzoekers/Godszoekers, waaronder de Bijbelvertellers,
gaven verschillende benamingen aan God en aan de Duivel/Satan.
Deze benamingen zouden we kunnen koppelen aan kenmerken binnen het
MRTE-indelingsmodel, dus niet gelijkstellen, maar relateren op basis
van gemeenschappelijke kenmerkende eigenschappen.
Voorbeelden van woorden voor God en/of Jezus zijn:
Aanwezige
Abba
Al_Illah
Allah
Allerhoogste
Allerhoogste_God
Almachtige
Alomtegenwoordigheid
Ba'al
Barmhartige
Christus
De_Ene
De_Naam
Die_er_zijn_zal
Die_is_en_was_en_zal_komen
Die_zal_komen
Drie-eenheid
Drie-enigheid
Drievuldigheid
Eeuwige
El
El_en_Elat/Elath/Isis/Ashera/Asjera/Sophia
Eloah
Elohim
Enige
Enige_God
Gezalfde
God
God_de_Heer
Goddelijkheid
Godes_Zoon
Heiland
Heilbrenger
Heilige
Heilige_Drie-eenheid
Heilsprofeet
Herder_versus_kudde
Here
Hij_is_die_Hij_is
Hij_zal_zijn_wie_Hij_zal_zijn
Hoogste
Ik_ben_er
Ik_ben_die_ik_ben
Ik_zal_zijn_wie_Ik_zijn_zal
Ilu
JHWH=JHVH=Jahweh=Jahwe=Jehova
Jezus
Jezus_Christus
Koning
Levende
Liefde
Macht
Majesteit
Maker
Meester_versus_dienaar/knecht/leerling
Messias
Middelaar
Nazareeër/Nazarener/Nazoreeër
Onnoembare
Onvergankelijke
Onzienlijke
Onze-Lieve-Heer
Onzichtbare
Opperheer
Opperherder
Opperwezen
Pappa
Rechter
Schepper
Toru-El
Vader
Vader_en_Moeder
Verheven_Majesteit
Verlosser
Verzoener
Voorzienigheid
Vriendelijke
Wezer
Woord
Yaw
Zaligmaker
Zingever
Zoon_des_mensen
Zoon_van_God
Bovenstaande woorden voor God en/of Jezus staan voor onder meer:
- het bestaan/zijn (MRTE)
- het meewerken {m}
- het transcendente, het bovennatuurlijke, misschien kun je hier het
woord informatie van toepassing laten zijn in de 4 verschillende
deelkenmerken van informatie
- de onwerkelijkheid {info}
- het overal aanwezig zijn {C}
- het (be)sturen of veroorzaken {o}
- de afgezant {4}
In bovenstaande woorden zouden we kunnen herkennen:
- informatie hoe te (over)leven
- een voor het leven min of meer bindend(e):
- aanraden
- advies
- canon
- gids
- handboek
- handleiding
- leidraad
- programma
- recept
- regels
- richtsnoer
- voorschrift
- wegwijzer
Ouders/opvoeders herkennen de sterkten en zwakten van al dan niet
bindende opvoedende adviezen en regels, die ook situatie
afhankelijk kunnen zijn.
De betekenis "informatie hoe te (over)leven" valt op te maken uit de
verschillende omschrijvingen voor de deelkenmerken van informatie,
in combinatie met de doelstelling van die informatie: meewerken,
helpen, hulp.
Uit bovenstaande betekenis wordt tevens duidelijk dat het niet kan gaan
om een exact en letterlijk voorschrift, maar enkel om aanwijzingen
hoe je je leven zou kunnen leiden, omdat het doel "meewerken" alleen
betekenis heeft voor wie of wat het ondergaat, we zullen dus altijd
zelf de voortdurende afweging moeten blijven maken met wie of wat we
loyaal/solidair zijn en op welke manier, incluis onszelf.
Wel spreken de Bijbelse aanwijzingen van het belang van
loyaliteit/solidariteit met ook anderen dan jezelf.
Een exacte beschrijving van goed en kwaad is er niet en zal er
misschien ook nooit komen, omdat deze termen altijd betrekking
hebben op wie het ondergaat.
Herkennen en erkennen van de onwetendheid omtrent goed en kwaad,
kan ons helpen in te zien dat we er alleen met de geschiedenis
van onze ervaringen van vallen en opstaan en met elkaar moeten
zien uit te komen om als mensen te kunnen (over)leven, we zullen
voortdurend herkijken, heroverdenken, herscheppen, heruitvinden
en herzien.
Daarnaast telt oplettendheid bij (op den duur) de (on)bedoelde
neveneffecten van hulp: zowel de hulpgever als de hulpontvanger
kunnen (on)bewust neigen naar het in stand houden of stimuleren
van de nood en daarmee van de hulpvraag.
Regels, adviezen, wijze raad gaan wellicht vaak wel op en gelden
in veel situaties voor veel mensen, maar blijven uiteindelijk
altijd situatie afhankelijk: wat/wie, waar, wanneer, waarom/hoe?
Soms kun je je beter richten op:
- globaal evenwicht tussen het ene - of andere
- meer het ene - of andere
- (bijna) helemaal het ene - of andere
Voortdurende oplettendheid geldt ook voor onze (egocentrische)
motivaties bij het doen van (goed) gedrag, verborgen agenda's,
ook zijn we geen ongedeelde wezens, we hebben tegenstrijdige
driften, verlangens, motieven.
Het lijkt onmogelijk om een exact beeld te schetsen van wie of
wat we als God zouden kunnen zien, omdat we onmogelijk
de termen goed en kwaad kunnen beschrijven, omdat
de termen goed en kwaad gelden voor een doel, bijvoorbeeld
(een deel van) iemand of een groep mensen, maar onmogelijk
op al het wel - en niet leven tegelijk.
Wel zouden we kunnen streven naar meer evenwichtige verdelingen
van aandacht voor onszelf en voor onze omgeving, teneinde een
kans te maken op (over)leven.
Het begrip van God zal altijd vaag blijven, omdat we nooit de
exacte doelstellingen en - middelen zullen en kunnen weten van
wat we zouden moeten willen, kunnen, doen en bereiken om te
blijven (over)leven in een voortdurend veranderende wereld,
een vorm van onwetendheid die we "leegte" zouden kunnen noemen,
maar tegelijk "zegt" deze "leegte" dat het aankomt op het
voortdurend samen zoeken en vinden naar mogelijkheden om er
samen uit te komen, daarbij kunnen charismatische voorbeelden
van (verhalen van) (on)aansprekend gedrag en/of (on)aansprekende
rolmodellen ons een spiegel voorhouden voor hoe we wel - of niet
willen zijn en doen. In voordurend overleg blijven we de
(on)geschreven regels en wetten aanpassen.
In het dagelijks leven kiezen we dikwijls niet de meest ideale
oplossing, maar slechts de minst slechtste oplossing onder
de gegeven (dwingende) omstandigheden, alsook maken we
gebruik van slechts een deel van elkaars specifieke - en
beschikbare bekwaamheden/diensten/gaven/talenten.
Het lijkt niet mogelijk om exact te bepalen wat goed en kwaad
is, omdat we onmogelijk in de toekomst kunnen kijken, een
aantal gebeurtenissen zijn min of meer voorspelbaar, maar
onze wereld als geheel is oneindig complex en daarom zal
onze toekomstige wereld als geheel dus nooit helemaal
voorspeld kunnen worden en dat geldt ook voor een
definitief oordeel over goed en kwaad, we zijn beperkt
tot onze goede bedoelingen, de daaraan verbonden
inspanningen en beoordelingen.
Begrippen als God/goden, leven, en informatie laten zich moeilijk
omschrijven, hoewel denkbaar is dat deze begrippen met elkaar
verband houden.
We zouden kunnen spreken van "leven" wanneer een lichaam als kenmerken
heeft:
- de 4 stadia worden doorlopen met:
- echte bouwstenen/bouwcomponenten
- info
- de activiteiten zijn ten opzichte van het lichaam:
duurzaam zelfreparerend, onderhoudend: {m}
Echter dan zou bovenstaande ook van toepassing kunnen zijn op
"niet levende lichamen".
BEGIN functies van God
Fenomenen uit de (on)werkelijkheid laten zich enkel kennen via kenmerken.
De kenmerken van God worden dikwijls aangeduid met verschillende Godsnamen.
De kenmerken van God vertonen logischerwijs gelijkenissen/overeenkomsten met
de kenmerken/dimensies van religies, namelijk met
de functies van religies.
Van God kun je heel veel verschillende voorstellingen maken, maar de functies
van verschillende Godsvoorstellingen lijken vaak veel gelijkenis te hebben.
De doelen/functies/(dimensies) van God/goden en/of van religies zijn:
weinig begrijpelijke - en/of weinig controleerbare zaken
meer begrijpelijk en meer controleerbaar voorstellen,
van toepassing op verleden (verklaringen) en toekomst (zingeving).
De functies van God zouden ook met behulp van het MRTE-indelingsmodel
beschreven kunnen worden.
De functies van God lijken te bestaan uit info met betrekking tot de kunst om
te (over)leven.
De functies van God lijken dus te bestaan uit info/kennis en niet uit
verwerkelijking, de verwerkelijking lijkt aan ons.
De kenmerken van religies/God zouden voorgesteld kunnen worden met {m} in
relatie tot de 4 deelkenmerken_van_informatie, dus {m} in samenhang met
info/kennis.
Bij {m}/{t} hoort o.m. ook:
- moraal, ethiek, (on)deugd: {m} en {t}: goed en kwaad
- gebruik en misbruik van (on)waar: {m} en {t}: eerlijk en bedrog
- {m}: cultuur, gemeenschapszin, verbondenheid, loyaliteit
- {m}: zingeving
Meer kennis/info kan o.m leiden tot meer:
- onafhankelijkheid
- vrijheid
- emancipatie
- zelfredzaamheid
- zelfkennis
Een deel van het mysterie God lijkt de weinig tot niet bewuste waakfuncties
van ons lichaam te betreffen: iemand lijkt over ons te waken {m}.
Tevens "roept" ons lichaam en onze geest om verschillende vormen van
aandacht, we weten niet altijd waar die "roepingen/stemmen" vandaan
komen {o} of wanneer en hoe die "roepingen/stemmen" "bezit"
lijken te hebben genomen van onze behoeften (bi) en moraal (bu).
De diersoort mens is een groepsdier, we kunnen een groepsgevoel hebben,
verbondenheid voelen, saamhorig zijn, liefde en empathie voelen voor elkaar,
sociaal gedrag vertonen.
(In)direct dienstbaar aan sociaal gedrag is ook: ons af en toe terugtrekken
om geestelijk en fysisch te herstellen, bij te komen, onszelf te verzorgen,
verder te ontwikkelenen, aan (zelf)beschouwing doen, ons geweten toetsen,
nadenken over verleden, heden en toekomst.
Onze leidraad bij de dingen die we denken en doen bestaat uit:
- onze behoeften (bi)
- mystieke ervaringen van anderen en/of onszelf (bi en bu)
- moraal: een gevoel en weten voor wat wel en niet goed voor ons
zou kunnen zijn: de (on)deugden waarmee we een globale
richting hebben hoe we ons leven zouden kunnen leven (bu)
- omstandigheden (bi en bu)
Onze moraal (wat is goed en wat is slecht?) wijst ons als diersoort hoe te
(over)leven.
Onze moraal werkt als een (inwendig) kompas en stuurt ons voortdurend bij.
Onze moraal is (strategische) informatie, aangepast aan diersoort en aan
individu.
Onze moraal helpt ons zoeken naar manieren om als diersoort te ontwikkelen
en te (over)leven en geeft daarmee zin en doel aan het leven.
Onze meest recente mondiale bedreigingen zijn onder meer:
- niet bestrijdbare ziekten, o.a. door antibioticaresistentie
- massavernietigingswapens
- biologische wapens
- afnemende biodiversiteit
- klimaatverstoringen
- verregaande inlijving/overheersing door (een elite van)
enkele (al dan niet gerobotiseerde) mensen/wezens.
Toekomstverwachtingen
Het is denkbaar dat we voor onbepaalde tijd gevrijwaard blijven van de
meest recente mondiale bedreigingen, dan blijven nog een aantal
moeilijk te miskennen trends:
- Wij, als mensen, hebben ons de gedurende de afgelopen tientallen
millennia laten zien als uitroeiers van heel veel diersoorten,
er zijn geen aanwijzingen dat dit in de toekomst anders zal
zijn.
- Wij, als mensen, zullen in de toekomst waarschijnlijk steeds
minder herkenbaar zijn als gevolg van aangebrachte mutaties,
al dan niet in combinatie met robotisering, dat geldt ook voor
de menselijke zintuigen, behoeften, verlangens, denkwijzen,
inzichten en vermogens, waarbij we tevens steeds minder
individu - en meer groep worden.
- Wij, als mensen, zullen moeilijk opgewassen blijven tegen telkens
weer nieuwe vijandige intelligente systemen.
BEGIN kernschema MRTE
Het MRTE-indelingsmodel poogt de verschillende basale vormen van
(wel - en niet menselijke) verbondenheid te schetsen op hoofdlijnen.
De verbondenheid lijkt versterkt door het fenomeen informatie.
We worden inwendig en uitwendig aangestuurd door informatie.
- M als inverse van R T E
- T4 als inverse van T1 T2 T3
T1
M <-> R T2 E
T3
<->
T4
BEGIN T-indeling:
T1 verklaringen
(werkelijkheid} -> {info}
werkelijkheid -> onwerkelijkheid/info
concreet -> abstract
profaan -> heilig
werelds -> geestelijk
immanent -> transcendent
_______________________________________________________
info: geloof <-> ongeloof
_______________________________________________________
T2 verwerkingen/herplaatsingen/plaatsgevingen
{C} verplaatsingen en de daardoor veroorzaakte veranderingen
verwerkingen van waarnemingen (t.a.v. T1)
geheugen (t.a.v. T2)
plannen (t.a.v. T3)
_______________________________________________________
info: liefde <-> haat
_______________________________________________________
T3 zingevingen: eigen persoonlijke inbreng in de werkelijkheid
{o} -> {g}
onwerkelijkheid/info -> werkelijkheid
_______________________________________________________
info: hoop/vertrouwen/moed <-> wanhoop/wantrouwen/angst
_______________________________________________________
T4 inverse
END T-indeling:
Beproefde/functionele/werkzame methoden/middelen/technieken om info beter
toegankelijk maken, laten beklijven en uitbaar maken, betreffen
verschillende communicatievormen, waaronder spelvormen, w.o.
- bijeenkomsten/vergaderingen
- film
- kunst
- metaforen/beeldspraken
- muziek
- mythen
- preken
- riten/rituelen
- rollenspelen
- sport
- toespraken
- verbeeldingen
- verhalen
- zang
Vertolkingswijzen en de vertolkte info kunnen een wisselwerking hebben,
namelijk een onderlinge versterking en instandhouding.
- De R-indeling is onderdeel van de T-indeling, de 4 subdelen van R
passen dus 4 keer binnen T: T bestaat uit 4 typen verplaatsingen.
- De E-indeling is geen vast onderdeel van de T-indeling, maar lijkt
wel dikwijls betrokken, bijvoorbeeld bij kringlopen, per T-type
T1 T2 T3 T4: de 4 E-typen {o} {g} {m} {t}.
- Wanneer we op basis van bi/bu de deelkenmerken van informatie van
toepassing laten zijn op T1 T2 T3 T4, betekent dit dat we
de verschillende fasen/stadia T1 T2 T3 T4 kenmerken met de
verschillende deelkenmerken van informatie.
De logica daarachter zou kunnen zijn:
1. de bi/bu indeling
2. de 2 typen verandering:
- plaatsverandering (R) standaard
- gedaanteverandering (E) facultatief (gevolg van R)
3. het deelkenmerk_van_informatie T4 lijkt het meest
van toepassing binnen T4 -> de andere
deelkenmerken_van_informatie zouden misschien
beter bij T1 T2 T3 passen.
midden T: {1} {2} {3} {4}
T1 T2 T3 T4
bi/bu: bu-bi bi-bi bi-bu bu-bu
info: {info} {C} {o} {4}
MRTE: M R E T
-> gedaanteverandering/omzetting
T1 ~ {werkelijkheid} -> {info} ~ {wkh} -> {info}
T2 ~ {info} <-> {info} ~ {D} <-> {C}
T3 ~ {info} -> {werkelijkheid} ~ {o} -> {g}
T4 ~ {werkelijkheid} <-> {werkelijkheid} ~ {2} <-> {4}
De vraag zou misschien niet in eerste instantie moeten zijn:
"wat of wie is God?", maar
"wat is -, waar is -, wanneer is - en hoe werkt informatie?",
dan zouden we (op den duur misschien ook) kunnen vermoeden waar het
Godsbegrip vandaan kan komen.
De uiterst hypothetische antwoorden omtrent het begrip informatie is deel van
het MRTE-indelingsmodel.
Het uiterst hypothetisch antwoord op wie of wat God zou kunnen zijn, is
misschien het deel binnen onszelf dat een oordeel geeft over onszelf:
een zuiver geweten en eigenwaarde/zelfrespect/zelfwaardering, dat we
bewerkstelligen met het naar beste weten en kunnen leven:
niet de fout in gaan, alsook onszelf (lichaam en geest) en anderen helpen.
De maatstaf zijn wijzelf, mede onder invloed van de omgevingsmoraal, normen
en waarden.
Sommige dingen kunnen we niet terugdraaien, ze zijn onherstelbaar, mede
daarom lijken een aantal dringende adviezen en regels op zijn plaats.
Oorzaken en gevolgen van ons gedrag kunnen best complex zijn en niet altijd
gemakkelijk te doorgronden.
Verhalen kunnen ons mede helpen inzicht te verwerven in oorzaken en gevolgen
van ons (mogelijk) gedrag, maar bv. ook zelfreflectie, al dan niet
met hulp van deskundigen.
De kenmerken/relaties binnen het MRTE-indelingsmodel die je op het Godsbegrip
betrekking zou kunnen laten zijn betreffen:
- de 4 deelkenmerken_van_informatie: {info} {C} {4} {o}
- de overige 3 kenmerken bi-bi ~ {:=}: {waar} {2} {m}
M {info} = {onwerkelijkheid}
M {waar} = {ware_informatie}
R {C} = {verplaatst_deel}
T {4} = {buitenverplaatsing} ; geen substantieel deel van het onderwerp
T {2} = {binnenverplaatsing} ; dierlijke/menselijke geest
E {o} = {veroorzaken}
E {m} = {meewerken} ; wie of wat het ondergaat
->
_________________________________________________________________________
info deugd ondeugd
_________________________________________________________________________
bi/bu bibi bubu
_________________________________________________________________________
M. {info} bubi {waar} waarheid {onwaar}
R. {C} bibi {C} goede_communicatie
T. {4} bubu {2} eigenwaarde/zuiver_geweten/(zelf)kennis
E. {o} bibu {m} helpen {t}
_________________________________________________________________________
De kern van ons zijn lijkt ons binnenstadium {2} = T2 (uit E) in de vorm
van ons geestelijk en lichamelijk leven, waarvan een deel zich niet of
weinig bewust voltrekt en daarmee het gevoel geeft bestuurd of gestuurd
te worden en dat geldt ook voor een deel van ons geweten en voor onze
gevoelens van eigenwaarde.
Dat we deze besturing of sturing ook zouden kunnen toeschrijven aan een
"God", lijkt weinig verwonderlijk.
We laten ons onder meer sturen door:
- onze behoeften (bi)
- mystieke ervaringen van anderen en/of onszelf (bi en bu)
- moraal: een gevoel en weten voor wat wel en niet goed voor ons
zou kunnen zijn: de (on)deugden waarmee we een globale
richting hebben hoe we ons leven zouden kunnen leven (bu)
- omstandigheden (bi en bu)
Onze behoeften.
Wanneer aan onze primaire behoeften is voldaan, krijgen we aandacht
voor wat ons vervolgens gelukkig of gelukkiger kan maken.
Een permanent gevoel van geluk lijkt voor niemand haalbaar.
Belangrijk blijft aandacht voor een gezonde geest en voor een
gezond lichaam en voor onze omgeving, waarbij onze inspaningen
daarvoor bij voorkeur ook plezierig zijn, afwisseling en
verschillende spelvormen spelen daarbij een belangrijke rol,
waarbij we ons deels afsluiten voor de hele werkelijkheid om
ons te kunnen concentreren op - en opgaan in (combinaties) van
beelden, geluiden, bv. muziek, smaken, geuren, huidprikkels
en fantasie binnen een door ons daartoe ontworpen andere
werkelijkheid, bv. toneel, film, lezen, hobbies, verenigingen,
tuin, natuur, sport.
Mystieke ervaringen.
Er zijn mensen die in hun leven één of meer mystieke ervaringen hebben.
Bij een mystieke gevoel is sprake van een overweldigend gevoel van
eerbied en ontzag.
De belevings- en denkwijzen ten aanzien van mystieke ervaringen lijken
onder meer verbonden met:
- persoon extern:
- cultuur
- historie
- situatie
- tijdgeest
- tijdperk
- persoon intern:
- bedachte werkelijkheden
- behoeften
- gehoopte/gewenste werkelijkheden
- gevoelens
- gevreesde werkelijkheden
- leeftijd
- vermeende onderwerpen waarop de mystieke ervaringen
betrekking hebben
- vermeende werkelijkheden
- verwachte werkelijkheden
Een mystieke ervaring zou min of meer ervaren kunnen worden als:
- bovenaards
- bovennatuurlijk
- bovenzinnelijk
- buiten zintuigen en ervaringen om
- buitenzintuiglijk
- enkel geestelijk, enkel ideëel
- godbeleving
- godservaring
- grensoverschrijdend, verheffend
- het mens zijn overstijgen
- heilig, sacraal
- iets hogers
- metafysisch
- mystieke ervaring
- niet van deze wereld
- niet waarneembaar, enkel inbeeldbaar
- numineus
- onbegrijpbaar, onvatbaar, onkenbaar
- oneindig in tijd (eeuwig) en ruimte
- religieus
- te boven gaan van de werkelijkheid
- transcendent
- van God
- van boven en buiten de wereld
Alles wat we menen te beleven/ervaren/kennen/weten over ons lichaam en
de wereld daaromheen, betreft altijd informatie, ook ons gevoel betreft
een bepaald soort/type informatie.
Overweldigende gevoelens van eerbied en ontzag zouden we bv.
deels/soms kunnen kenmerken als godsbelevingen, maar ook godsbelevingen
betreffen informatie, alles komt tot ons als informatie.
Een ingang/manier/methode/weg om iets van godsbelevingen of mystieke
gevoelens te begrijpen/doorgronden lijkt via een beter begrip van het
fenomeen "informatie" en van de verschijningsvormen van "informatie".
Moraal.
Het lijkt niet mogelijk om een algemeen geldend goed en kwaad te bepalen,
wel hebben we daarvoor globale richtlijnen en we zullen, afhankelijk
van de omstandigheden, telkens weer opnieuw keuzen blijven maken.
Wel beschikken we over middelen om keuzen te maken en kunnen daarbij
ook gebruik maken van specialisaties en hulp.
De (on)deugden zijn vindbaar als thema's in verhalen, bijvoorbeeld
in de vorm van menselijke beperkingen en - zwakheden, ook in
Bijbelse verhalen:
- M waar: een kernaspect van onze kennis lijkt de waarheid omtrent
een allesomvattend goed en kwaad, maar het lijkt meer waar
dat we nooit kennis kunnen en zullen hebben van een
absoluut en altijd geldend goed en kwaad, niet van het
verleden, niet van het heden en niet van de toekomst.
Goed en kwaad is o.m. persoons-, groeps-, cultuur-,
plaats-, tijd- en situatiegebonden, een paradijsgevoel is
niet eeuwigdurend, maar kan wel bij herhaling gevoeld
worden.
Het is onmogelijkheid om kennis te hebben of verwerven
van een absoluut goed en kwaad, onder meer terugvindbaar
in het verhaal van Adam en Eva.
- R verplaatst deel: we kunnen en zullen God niet buiten onszelf
vinden, God kunnen we herkennen als deugdzame communicatie
binnen onszelf, met anderen en met onze omgeving.
Het is niet de verbinding of communicatie op zich die
deugdzaam is, maar de aard van de verbinding of
communicatie, onder meer terugvindbaar in het Bijbelse
verhaal van de toren van Babel.
- T onszelf: kern op onze levensweg is een gezond lichaam en een
gezonde geest, waaronder een zuiver geweten en eigenwaarde.
Ons lichaam blijft gedurende ons hele leven onze tempel
vanwaaruit we alles voelen, ervaren, kennen en doen, we
hebben daarvoor basale richtlijnen en wetten nodig, we
kunnen niet alle door ons aangerichte schade herstellen,
onder meer terugvindbaar in het Bijbelse verhaal van Mozes,
de uittocht uit Egypte en de Tien Geboden.
- E meewerken/helpen: we kunnen helpen met aandacht voor onze hele
leefomgeving, ook met aandacht voor onze mededieren en
dierdiversiteit bij het overleven in de door ons geschapen
leefomgevingen die deels niet meer diervriendelijk zijn en
dieren met uitsterven bedreigen en/of laten uitsterven,
onder meer terugvindbaar in het Bijbelse verhaal van Noach
en de ark.
Omstandigheden.
Via onder meer de politiek hebben we invloed op een eerlijke verdeling
van de dingen die we als mens nodig hebben, waarbij we elkaar zo min
mogelijk hinderen.
We kunnen onze beschaving op een hoger plan blijven tillen door
aanhoudende aandacht voor:
- het aanmoedigen van eenvoudige, toegankelijk en echte hulp bij de
vele problemen die we ondervinden
- het ontmoedigen van (ontspannings)vormen die ten koste gaan van de
uitvoerenden en/of van anderen
END kernschema MRTE
END functies van God
END kenmerken van de Godsbeelden/Godsgedaanten/Godsgestalten/Godsvoorstellingen
BEGIN functies van informatie binnen de empirische kringloop
Objecten als levende cellen, organen en lichamen zijn ingebed in een omgeving
waarmee snelle - en adequate uitwisseling en communicatie van
levensbelang zijn, waarbij (zeer) trage - en (zeer) snelle cycli een
rol spelen in het bewaren van een gezonde balans/evenwicht tussen
object en omgeving.
Het MRTE-indelingsmodel betreft een amateuristisch experiment, een probeersel,
dat geldt dus ook voor de wezenskenmerken van informatie en
dat geldt dus ook voor functies van informatie binnen de empirische kringloop.
De kern van het bestaan kan wellicht het meest worden gekenmerkt met de:
- empirische kringloop =
- empirische cyclus =
- empirische cirkel
Van de empirische kringloop bestaan veel varianten en voorbeelden.
Binnen het MRTE-indelingsmodel wordt de T indeling beschouwd als het meest
basale schema van de empirische kringloop.
Maar de empirisch kringloop is meer dan de basale T indeling.
Het MRTE-indelingsmodel en de empirische kringloop.
Van de 4 indelingstypen M R T E lijkt T de kernindeling, de M R T indelingen
kunnen binnen de T indeling toegepast worden.
- De 4 T-stadia (= T-fasen) zijn:
{1} input als verplaatsing van buiten naar binnen
{2} binnen verplaatsing (= interne verplaatsing)
{3} output als verplaatsing van binnen naar buiten
{4} buiten verplaatsing (= externe verplaatsing) (INFO)
- Elk stadium van de T-indeling bestaat schematisch uit de R-indeling:
{A} bron
{B} bereik
{C} verplaatst deel (INFO)
{D} route
- Op elk stadium van de T-indeling kan de E-indeling worden toegepast:
{o} veroorzaken (INFO)
{m} meewerken
{t} tegenwerken
{g} gevolgen, resulteren
- De M-indeling betreft de kenmerken van de betrokken objecten:
{werkelijk}
{onwerkelijk} (INFO)
{waar}
{onwaar}
De hierboven met (INFO) aangeduide kenmerken betreffen de 4
- essentiële kenmerken van informatie =
- fundamentele kenmerken van informatie =
- inherente kenmerken van informatie =
- intrinsieke kenmerken van informatie =
- niet-optionele kenmerken van informatie =
- non-optionele kenmerken van informatie =
- wezenlijke kenmerken van informatie =
- wezenskenmerken van informatie
Op informatie kunnen heel veel kenmerken van toepassing zijn, maar
alleen de wezenskenmerken maken deel uit van het wezen (definitie)
van informatie.
Bezien vanuit de empirische kringloop lijkt binnen elk stadium van de
T indeling een wezenskenmerk van informatie (INFO) in het
bijzonder functioneel, waarbij de relatie is afgeleid van de
4 configuraties van bi en bu.
Wanneer we de empirische kringloop, bijvoorbeeld beschouwd als
waarnemer S binnen een omgeving, dan lijken de 4 vormen van
INFO binnen de verschillende stadia van de empirische kringloop
weer te geven op welk kenmerk (M R T E) de nadruk ligt:
{1} input staat in het teken van M:
werkelijkheid -> INFO als {onwerkelijk}
{2} binnen verplaatsing staat in het teken van R:
verbinding van informatie binnen S door
verplaatsingen van INFO als {C}
{3} output staat in het teken van E:
de waarnemer S geeft vorm aan de
omgeving door INFO als {o}
{4} buiten verplaatsing staat in het teken van T:
de waarnemer S kent de omgeving door
INFO als {4}
T lijkt het basale schema van de empirische kringloop.
De 4 vormen van INFO uit M R T E binnen de 4 fasen/stadia van T zijn vormen
van niet-optionele kenmerken van informatie met bijpassende (uit dezelfde
M R T E) wel-optionele kenmerken van informatie:
{1} bubi input staat in het teken van M:
- niet-optionele kenmerk:
werkelijkheid -> INFO als {onwerkelijk}
- wel-optioneel kenmerk:
waar <-> onwaar
{2} bibi "binnen verplaatsing" staat in het teken van R:
- niet-optionele kenmerk:
verbinding van informatie binnen S door
verplaatsingen van INFO als {C} via {D}
- wel-optioneel kenmerk:
bron <-> bereik
{3} bibu output staat in het teken van E:
- niet-optionele kenmerk:
de waarnemer S heeft invloed op
de omgeving door INFO als {o} t.o.v. {g}
- wel-optioneel kenmerk:
meewerken <-> tegenwerken
{4} bubu "buiten verplaatsing" staat in het teken van T:
- niet-optionele kenmerk:
de waarnemer S kent de omgeving door
INFO als {4} binnen {2}
- wel-optioneel kenmerk:
input <-> output
Misschien zou je bovenstaande kunnen
opvatten als:
de werkelijkheid {4} kan alleen vermoed
worden als concepten/info/modellen
binnen {2}, o.i.v. voortdurend snelle
afwisselingen van input en output
tussen waarnemend orgaan/device en elk
denkbare omgeving.
END functies van informatie binnen de empirische kringloop
BEGIN Focus/nadruk/projectie van de indelingen van MRET binnen T (T als 3 4 1 2)
T concreet als 3 4 1 2:
3. bewegende delen van subject S naar omgeving: output
4. bewegende delen binnen omgeving
1. bewegende delen van omgeving naar subject S: input
2. bewegende delen binnen subject S
M abstract
3. echt : info->echt
4. onwaar : buiten laten van onwaar
1. info : echt->info
2. waar : opslaan van waar, ook als het waar is dat iets belangrijks onwaar is
R abstract
3. zender
4. medium
1. ontvanger
2. verplaatste delen als boodschap/info
E abstract
3. veroorzaken/info
4. tegenwerken
1. resulteren
2. meewerken
T abstract
3. uiten
4. nieuws/info
1. waarnemen
2. denken
->
BEGIN empirische kringloop als 3 4 1 2
3. M echt : info->echt
3. R zender
3. E veroorzaken/info
3. T uiten
4. M onwaar : buiten laten van onwaar
4. R medium
4. E tegenwerken
4. T nieuws/info
1. M info : echt->info
1. R ontvanger
1. E resulteren
1. T waarnemen
2. M waar : opslaan van waar, ook als het waar is dat iets belangrijks onwaar is
2. R verplaatste delen als boodschap/info
2. E meewerken
2. T denken
END empirische kringloop als 3 4 1 2
NB - Binnen de empirische kringloop lijkt met name info geprojecteerd te kunnen worden op
- T als 1 2 3 4 en/of
- T als 3 4 1 2
maar wellicht dat je alle indelingen van MRTE kunt projecteren op T, zoals hierboven
geschematiseerd binnen de kaders:
- BEGIN empirische kringloop als 3 4 1 2
- END empirische kringloop als 3 4 1 2
- Indien je onderwerpen wilt beschrijven m.b.v. het MRTE-indelingsmodel, dan zou je dat
kunnen doen in de volgorde TREM, waarbij je de T-indeling kunt laten beginnen bij bv.
1 of 3, maar bv. ook bij 2 of 4 en kunt laten eindigen na één of meer (on)volledige
cycli.
Per T beschrijf je R en per R beschrijf je E en per E beschrijf je M.
Ook zou je ervoor kunnen kiezen om elk van de indelingen van MRTE te beschouwen als
archetypische cycli, waarbij geldt:
- de MRTE-indelingen genoemd onder 3 betreffen een begin
- de MRTE-indelingen genoemd onder 1 betreffen een einde
- de MRTE-indelingen genoemd onder 4 en 2 betreffen min of meer gelijktijdige
tussenliggende stadia.
END Focus/nadruk/projectie van de indelingen van MRET binnen T (T als 3 4 1 2)
END veel te ver gezochte verklaring?
- END waarom komen deelkenmerken_van_informatie in 4 verschillende configuraties bi/bu voor?
- END Informatie per kenmerk MRTE
END informatie
BEGIN biologisch indelingsmodel
Het MRTE-indelingsmodel zou een voorbeeld kunnen zijn van een:
biologisch indelingsmodel
= natuurlijk indelingsmodel
= indelingsmodel volgens gangbare indelingsbeginselen, zoals mens en dier
de wereld met overeenkomstige begrippen of basiskenmerken
zouden kunnen "begrijpen".
De meest basale detectie/identificatie door een organisme van de wereld lijkt te zijn
het fenomeen "plaats" en daarvan afgeleid het begrip "plaats" en daarvan afgeleid:
- binnen (bi) - en buiten (bu) het organisme.
- geen (N) - en wel (W) verplaatsing.
Geen verplaatsing (N) zou door een organisme kunnen worden herkend aan datgene
(fenomeen, gebeuren, gedaante) wat op dezelfde plaats blijft, wanneer
de waarneming/perceptie van het organisme zich verplaatst/beweegt,
bijvoorbeeld door:
- verplaatsing van het organisme en daardoor verplaatsing
van de zintuigen
- verplaatsing van de zintuigen, bijvoorbeeld heen en weer bewegen
- verschillende plaats van meer (dezelfde soort) zintuigen,
bijvoorbeeld door het hebben van 2 ogen, 2 oren,
2 neusgaten, 2 tonghelften
- verschillende plaats voor de registratie van zintuiglijke prikkels,
bijvoorbeeld 2 hersenhelften
Wel verplaatsing (W) zou door een organisme kunnen worden herkend aan datgene
(fenomeen, gebeuren, gedaante) wat NIET op dezelfde plaats blijft, wanneer
de waarneming/perceptie van het organisme zich NIET verplaatst/beweegt.
Een verdere verfijning/ontwikkeling van het vermogen om de omgeving te herkennen, zou
kunnen zijn: het herkennen van de relaties tussen bi en bu, alsook tussen N en W,
waarbij het abstraherend vermogen is uitgebreid van:
- relaties tussen fenomeen en zelf (bi bu W N) naar
- relaties tussen fenomenen, (configuraties van bi bu W N als in M R T E).
Nogmaals: de beschrijving van het MRTE-indelingsmodel betreft slechts ideevorming:
zou het (deels) zo kunnen zijn?
END biologisch indelingsmodel
END Gebruikte betekenissen
De woordenlijsten van het MRTE (indelingsmodel voor een) systematisch woordenboek bevatten 210.000
unieke woorden en 60.000 unieke uitdrukkingen en korte zinnen.
Een retrogade woordenlijst wordt aangeduid met rijmwoordenlijst en niet met retrogade woordenlijst.
Van rijm (gelijkheid van klank) bestaan veel varianten.
Het onderscheid van het MRTE (indelingsmodel voor een) systematisch woordenboek en andere systematische
woordenboeken lijkt vooralsnog:
- MRTE is een poging tot een verklaarde symmetrische begrippenstructuur gebaseerd op het
basisbegrip "plaats" waarvan afgeleid 2x2 afgeleide basisbegrippen:
- wel/niet binnen
- wel/niet verandering
- MRTE kan worden beschouwd als een ruwe amateuristische schets voor een:
- indelingsmodel voor begrippen
- model voor een systematisch woordenboek
- conceptueel model van de werkelijkheid
- communicatiemodel
- definitiestructuur
- informatiestromenmodel
- de lijsten bevatten ook opsommingen van (voorzetsel/voorzetsel/..)werkwoord = (vz/vz/..)ww
- woordsoorten (ww zn bw/bn/vz/vw/..) staan op 1 regel
- lijstnamen als {thema}{thema}.. -> naast indeling volgens MRTE-model ook direct af te leiden
indelingen volgens thema's.
- aparte lijsten voor betrekkelijk veelvoorkomende subindelingen/thema's:
{vvav} = voorvoegsels en achtervoegsels
{tw} = tussenwerpsels en/of korte zinnen
{typen} = soorten
{termen} = woorden binnen woordgebruiksgebied
{(te_)veel} ; kan wellicht deels ook worden beschouwd als {:>}
{(te_)weinig} ; kan wellicht deels ook worden beschouwd als {:<}
{niets} ; kan wellicht deels ook worden beschouwd als {:<}
{ondergaan} ; kan wellicht deels ook worden beschouwd als {g} of als {2}
- met de indelingen van MRTE kun je wellicht ook het begrip "informatie" van een definitie
voorzien, ook als voorbeeld hoe we als wezens het onderscheid zouden kunnen maken tussen
werkelijkheid en informatie.
- De indeling van T in 4 fasen/stadia van verplaatsing/transport lijkt ook zichtbaar in de
beschrijvingen van cycli die werkprocessen aanduiden.
Hieronder worden enkele voorbeelden gegeven van (sterk) schematische indelingen van cycli,
waarbij elke fase (stadium) (deels) gevolg is van de vorige en oorzaak van de volgende.
Van onderstaande cycli bestaan legio varianten, maar wellicht zijn de cycli deels
herleidbaar naar de archetypen T-indeling en E-indeling, waarbij de E-indeling
(= indeling in oorzaak-methode-gevolg) (deels) verwerkt lijkt in de T-indeling
(= indeling in 4 soorten verplaatsingen: input, output, inwendige- en uitwendige
verplaatsing).
Fase 4 (= verplaatsing buiten subject S) wordt vaak aangeduid met het denken over fase 4
(= hernieuwde fase 2), omdat we de kennis over fase 4 pas kennen na hernieuwde waarneming
(= hernieuwde fase 1), vandaar o.m. de aanduiding "evaluatie" in fase 4, terwijl wordt bedoeld:
de werkelijke gebeurtenis in fase 4.
De stadia binnen onderstaande cycli betreffen:
- opeenvolgende stadia, die elkaar niet of nauwelijks overlappen en/of
- processen die bijna - of volledig gelijktijdig plaatsvinden
Voorbeelden van cycli:
Goederen/data transport.
1) Goederen/data transport van buiten naar binnen
2) Goederen/data transport binnen
3) Goederen/data transport van binnen naar buiten
4) Goederen/data transport buiten
Reis.
1) Heenreis
2) Bestemming, bezoek
3) Terugreis
4) Thuisbasis
Communicatie.
1) Uitdrukking door object_2, observatie door object_1
2) Analyse en synthese binnen object_1
3) Uitdrukking door object_1, observatie door object_2
4) Analyse en synthese binnen object_2
Bezoek aan huisarts.
1) Client informeert huisarts: anamnese
2) Huisarts bepaalt de aandoening: diagnose
3) Huisarts informeert de client: prognose
4) Client behandelt zichzelf: medicatie
Gebruik van een DBMS.
1) Data-invoer
2) Programma run
3) Data-uitvoer
4) Data-gebruik
Bouw van een DBMS
1) Toevoegen van programma's en data voor DBMS
2) Mutatie van programma's en data voor DBMS
3) Verwijdering van programma's en data uit DBMS
4) Verzamelen van programma's en data voor DBMS
Voedsel cyclus
1) Voedsel van plant naar consument
2) Voedsel gebruik binnen consument
3) Voedsel van consument naar plant
4) Voedsel gebruik binnen plant
Produceren.
1) Kennismaken_met behoeften (verkennen en verzamelen van benodigdheden)
2) Ontwikkelen
3) Productie
4) Gebruiken
Uitvoering.
1) Doel
2) Plan
3) Uitwerking/implementie
4) Evaluatie n.a.v. feedback/terugkoppeling
Onderzoek.
1) Instructie w.o. probleemstelling en methode van onderzoek
2) Uitvoering w.o. interpretatie, conclusie en aanbeveling
3) Presentatie w.o. feedback/terugkoppeling
4) Evaluatie n.a.v. feedback/terugkoppeling
Bijwonen van een lezing.
1) Attentie van toehoorders lezing
2) Introductie van lezing
3) Lezing
4) Nabespreking met toehoorders
Redevoering.
1) Aanhef = Exordium
2) Uiteenzetting = Narratio
3) Bewijsvoering = Argumentatio
4) Slotbeschouwing = Peroratio
Lezen van een rapport.
1) Voorwoord
2) Inleiding
3) Uiteenzetting
4) Nawoord
Schoollesvoorbereiding.
1) Motivatie
2) Schematisatie
3) Uiteenzetting
4) Evaluatie n.a.v. feedback/terugkoppeling
Empirische cyclus.
1) Waarneming
2) Inductie en reductie
3) Toetsen
4) Evaluatie n.a.v. feedback/terugkoppeling
Deelname als persoon C aan S i.d.v.v. bv. een bedrijf/club/groep/instelling/onderneming/school/vereniging.
1) Aanmelden
2) Participeren
3) Afscheid_nemen/verlaten/vluchten
4) Mijden
Transactionele analyse = TA = OVK-model (persoonlijkheidstheorie en psychotherapeutische behandelmethode)
(niet exact gelijk, maar aangepast aan de T-indeling).
1) Kind : onbevooroordeeld waarnemen, verkennen en onderzoeken
2) Ouder : bevooroordeeld naleven/volgen van geboden, levens(on)wijsheid, moraal, normen, regels,
verboden, voorschriften, wetten.
3) Volwassene : onderzoeken, nadenken en doen met inachtneming van - en respect voor je omgevingswereld
want: - alleen afgaan op het onbevooroordeeld waarnemen is natuurlijk vaak onverstandig
- alleen afgaan op het bevooroordeeld geheugen is natuurlijk vaak onverstandig
4) Inverse 1-3) : omgevingswereld
De 3 Godsbeelden/Godsgedaanten/Godsvoorstellingen in de Christelijke religie
(niet exact gelijk, maar aangepast aan de T-indeling).
1) Heilige Geest: onbevooroordeeld waarnemen, verkennen en onderzoeken (verlichting)
2) Vader : bevooroordeeld naleven/volgen van geboden, levens(on)wijsheid, moraal, normen, regels,
verboden, voorschriften, wetten.
3) Zoon/Jezus : onderzoeken, nadenken en doen met eerbied voor je kwetsbare naasten/medemensen/omgevingswereld
want: - alleen afgaan op het onbevooroordeeld waarnemen is natuurlijk vaak onverstandig
- alleen afgaan op het bevooroordeeld geheugen is natuurlijk vaak onverstandig
4) Inverse 1-3) : omgevingswereld
De 3 kernwaarden in de Christelijke religie.
(niet exact gelijk, maar aangepast aan de T-indeling)
1) Geloof : de juiste inzichten geloven (verleden)
2) Liefde : kennis m.b.t. o.a. bescherming, veiligheid, troost, gezondheid (heden)
3) Hoop : hoopgevende voornemens (toekomst)
4) Inverse 1-3) : omgevingswereld
Godentriaden.
1) Kind god
2) Vader god
3) Moeder god
4) Mensenwereld en spiegeling
Menselijke - en dierlijke geest.
1) Willen
2) Geheugen
3) Verstand
4) Omgeving: lichaamsintern en lichaamsextern
Eten en drinken.
1) Eten en drinken
2) Verteren
3) Stoelgang
4) Energie gebruik tijdens actie/doen/werken
Lichaamsfuncties.
1) Lichaamsopbouw (in het bijzonder: scheppen, geboorte)
2) Lichaamsleven (in het bijzonder: beschermen, leven)
3) Lichaamsafbouw (in het bijzonder: vernietigen, dood)
4) Lichaamgebruik
Schijngestalten van de maan.
1) Wassende maan
2) Volle maan
3) Krimpende maan
4) Nieuwe maan
Tijdperspectief, eenheid van mens-zijn, bestaanscyclus.
1) Verleden vergelijk bv. lijst_T_{periode}{:<}{tot}
lijst_E_{o}{verleden}... (E_in_T)
2) Heden, nu vergelijk bv. lijst_T_{periode}{:=}{heden}
lijst_T_{periode}{binnen}
lijst_T_{periode}{:=}{samenvallen}
3) Toekomst vergelijk bv. lijst_T_{periode}{:>}{vanaf}
lijst_E_{g}{toekomst}... (E_in_T)
4) Omgevingsinverse vergelijk bv. lijst_T_{periode}{buiten}
lijst_T_{periode}{:!}{niet_samenvallen}
lijst_T_{periode}{:!}{overgang}
Situatieafhankelijke gerichtheid als persoonskenmerk.
1) Introvert
2) Tussenvorm
3) Extrovert (= extravert)
4) Omgevingsinverse
Archetypen/oerbeelden.
1) De tijdcyclus 1-4 als model van de werkelijkheid: hoe we de wereld, w.o. onszelf ervaren/zien
2) Het in ons geheugen genestelde/geprente model van de ouder-kind relatie
(verleden, heden toekomst)
3) De vormgevingen van de ouder-kind relatie in ons (latere) gedrag
4) Omgevingsinverse
Morele balans of moreel evenwicht.
1) God of "het leven" heeft jou uitgekozen (je bent de winnaar van de bevruchting),
je bent Gods gekozene, Gods bevoorrechte, Gods kind
2) Je bent en wordt, net als "het brood", gezegend en gebroken: je ervaart vreugde en verdriet,
genot en pijn, winst en verlies, lief en leed, wel en wee
3) Jouw opgave/plicht/taak/verantwoordelijkheid als Gods gekozene, is om goed te zijn voor jezelf,
voor jouw naasten en voor jouw leefomgeving
4) Omgevingsinverse
Projectfasen/stappenplannen.
1) advies/initiatief/opdracht (en acceptatie)
2) a. tav. 1) analyse/onderzoek/oriëntatie/verdieping/verkenning (en diagnose)
b. tav. 3) ontwerp/opzet/plan/voorbereiding (en beslising/keuze van aanpak)
3) implementatie/ontwikkeling/realisatie/uitvoering (en oplevering/overdracht/presentatie)
4) beheer/borging/exploitatie/handhaving/instandhouding/nazorg/onderhoud/verbetering (en gebruik)
Moira (mythologie): drie deelvormen, drie schikgodinnen, drievuldigheid, drievoudigheid, godentriade.
1) Klotho: de weefster, schepster
2) Lachesis: de verdeelster, handhaafster, instandhoudster
3) Atropos: de onafwendbare, vernietigster
4) Mensenwereld en spiegeling
Hindoeïsme, Trimurti, Ishvara.
1) Brahma: de schepper (ontstaan)
2) Vishnoe: de instandhouder (instandhouding)
3. Shiva: de verwoester (vergaan)
4) Mensenwereld en spiegeling
Planten verbouwen.
1) Planten zaaien
2) Planten laten groeien
3) Planten oogsten
4) Planten consumeren
Werken.
1) Inwendig veroorzaakt/gestimuleerd/gemotiveerd/geprikkeld worden
2) Inwendig werken
3) Uitwendig veroorzaken/stimuleren/motiveren/prikkelen
4) Uitwendig laten werken (een ander of je eigen lichaam)
Aandachtspunten:
- De stadia uit bovenstaande cycli kunnen niet altijd met elkaar worden vergeleken.
- T is in beginsel niet meer dan 4 typen verplaatsingen, die samen de T-cyclus vormen.
- T kun je wel uitbreiden met aspecten uit bv. de E-cyclus, je kunt dan spreken van E_in_T
Aspecten uit bv. E (bv. vergroten/bouwen <-> verkleinen/afbreken) kunnen in T verwerkt zijn.
- Hoewel T1 in de vormen {ingaan} {koppelen} en {omhullen} als gevolg kunnen hebben: {vergroten},
hoort {vergroten} niet bij T1, maar bij {m}, want T heeft betrekking op verplaatsingen
en niet op gedaanteveranderingen van een object.
Je kunt de indelingen van cycli gebruiken bij het gesproken of schriftelijk weergeven van informatie,
bijvoorbeeld bij het maken van een indeling in hoofdstukken.
Bij een hoofdstukindeling kun je bijvoorbeeld ook 2 cycli (van E_in_T) haaks op elkaar plaatsen,
zodat je 16 hoofdstukken krijgt, bijvoorbeeld bij het maken van een gebruiksproduct met een
duidelijke input en output, bijvoorbeeld een DBMS, per gebruikscyclus: de maakcyclus:
- Gebruikcyclus:
1. Input
subindeling: 1-4 van de maakcyclus
2. Interne verwerking
subindeling: 1-4 van de maakcyclus
3. Output
subindeling: 1-4 van de maakcyclus
4. Externe verwerking, w.o. gebruik van de output
subindeling: 1-4 van de maakcyclus
- Maakcyclus:
1. Doel
2. Opzet/plan
3. Uitwerking: bouw/maak
4. Controle/evaluatie
Het lijkt erop dat Godszoekers/Godzoekers uitkwamen op min of meer vergelijkbare indelingsprincipes van
min of meer gelijktijdig plaatsvindende stadia: de empirische kringloop, namelijk drie stadia met
als vierde stadium: de inverse/spiegeling van stadia 1-3, met een grote diversiteit aan
verschillende vormen.
De kern van de Goddelijke drie-eenheid/drievuldigheid/drievoudigheid/triniteit lijkt gelegen in de
wisselwerking tussen een (levend/dierlijk/menselijk) object en de objectomgeving: de tijdcyclus,
vergelijkbaar met de empirische cyclus, bestaande uit vier stadia, waarvan het vierde stadium de
inverse (omgeving) is van de eerste drie stadia.
Voor de - circumcessio
- co-inherentie
- drie-eenheid
- drievoudigheid
- drievuldigheid
- godentriade
- perichoresis (rondgang)
- triniteit
bestaan verschillende symbolen met bijbehorende deels verschillende betekenissen, vindbaar bij
verschillende culturen.
Denkbaar is dat de drie-eenheid is gebaseerd op het archetype/oerbeeld van ons mens-zijn in
relatie tot onze omgeving: we proberen een goede draai te geven aan drie bewegingsrichtingen,
ook wel drie opeenvolgende stadia:
1. ervaren/ondervinden, w.o. willen
2. geheugen
3. (nadenken over) herscheppen van onze omgeving, waaronder ons lichaam
(4. onze omgeving doet hetzelfde in omgekeerde richting)
Het kan zijn dat culturen dit archetype/oerbeeld van elkaar hebben afgekeken, maar
net zo denkbaar is dat elke cultuur, mens of dier vanuit eigen ervaring zich
hiervan min of meer bewust is en er een eigen invulling aan geeft.
De betekenissen van de stadia 1-3 stemmen niet altijd overeen, omdat je veel betekenissen kunt
toekennen aan de wisselwerking tussen object en objectomgeving, bv.:
- concrete opbouw, verwerking en afbraak van min of meer noodzakelijke elementen
- concrete aanvoer, verwerking en uitvoer van min of meer noodzakelijke elementen
- informatieve opbouw, verwerking en afbraak van min of meer noodzakelijke elementen
- informatieve aanvoer, verwerking en uitvoer van min of meer noodzakelijke elementen
Ook object en omgeving kunnen een concrete - of meer abstracte betekenis hebben.
De eenheid tussen de drie stadia lijkt weinig betoog te behoeven, de verwevenheid is groot,
mede omdat het niet alleen gaat om de pure T-indeling, maar met name ook om de E-indeling
(oorzaak, meewerken, tegenwerken en gevolg) binnen elk T-stadium 1-4.
De als schema uiterst triviale en basale boodschap waar het voor de mens om lijkt te gaan
is in de vormgeving tevens uiterst divers en complex met oneindige verschijningsvormen en
kan in de kern wellicht omschreven worden als:
- we zijn een concrete - en informatieve eenheid van input, processing en output
(invoer, verwerking en uitvoer), voor levende wezens bv. te omschrijven als
(zindelijk, deugdelijk):
1. waarnemen en nemen/ontvangen
2. geheugen, w.o. moraal en levenservaring
3. verstandig/volwassen nadenken (t.a.v. verleden, nu en toekomst) en
verstandig/volwassen doen en geven
- de drie stadia zijn niet enkel verplaatsing, maar ook is gedaanteverandering
(oorzaak, meewerken, tegenwerken, gevolg) binnen elk stadium betrokken en
wellicht treedt in elk stadium het daaraan mogelijk verbonden type informatie
meer op de voorgrond:
1. van werkelijkheid naar informatie {info}
2. doorgeven/routering van informatie {c}
3. onze inbreng/invloed/verantwoording {o}
- we zijn omgevingsafhankelijk en we zullen het moeten doen met onszelf en met onze
omgeving, waarbij de deugdelijke/zindelijke middelen (deugden) lijken:
- waarheid
- goede_communicatie
- eigenwaarde/zuiver_geweten/(zelf)kennis
- beschermen/helpen
Menselijke bijeenkomsten bestendigen het "heilige beeld/symbool": we krijgen meer zicht
en worden zichtbaarder en verbinden ons binnen onze gemeenschap van mensen:
luisterend, pratend, zingend, doend, lerend en vermakend.
God lijkt een begrip waarvan de betekenis ongeveer zou kunnen zijn dat we het
goede/menselijke/deugdelijke/zindelijke zelf een onderdak/plaats/ruimte kunnen bieden
binnen de verschillende gelijktijdige cyclische stadia van waarnemen, denken en doen
in ons leven, omdat dit het enige is wat we zelf kunnen doen en waar we zelf voor
verantwoordelijk zijn.
Binnen het archetype van de drie-eenheid bevindt zich ook (de diepte van) ons bestaan,
ons zielenleven met (diepe) (gevoelens van) bv. willen (liefde en haat), reacties
(erkenning en miskenning), eigenwaarde (prestige en schuld).
Het toelaten van min of meer gelijktijdige aandacht voor - en streven naar het
goede/werkzame voor jezelf (geestelijk en lichamelijk) en verwanten, kunnen
onze gevoelens van zelfrespect/eigenwaarde helpen.
Geloof in een God of goden kan ontstaan en/of worden versterkt en/of moeilijk worden
weerstaan door de kalmerende/ontstressende werkingen van bv. (vermeende):
- antwoorden op levensvragen
- baat bij hetzelfde geloof binnen een cultuur
- dromen en/of hallucinaties kunnen de indruk geven dat er sprake is van een
andere minder toegankelijke werkelijkheid, mede door vermenging met
indrukken uit de werkelijkheid, bv.:
- minder goede gewetens kunnen ons het gevoel laten bekruipen dat
we op velerlei wijzen worden belaagd
- sterke wensen of - afkeren, angsten en haat kunnen dromen en
hallucinaties sterk inkleuren en heftige herinneringen
achterlaten in ons geheugen
- in onze dromen denken we te praten met anderen.
- op den duur kan minder duidelijk/helder worden of we bepaalde
ervaringen hebben beleefd of gedroomd
- eerbied voor ouders en/of cultuur en/of gezag met hetzelfde geloof
- eeuwenoude leeftijd van het geloof
- het hebben van een discrete welwillende en wijze gesprekspartner
- hoop op hulp van buitenaf
- hoop op leven na de dood, geloof is bv. ook een bewijs van goed gedrag
- horen bij - en gewaardeerd worden door de groep geloofsgenoten,
deelname aan geloofs- en/of wereldlijke activiteiten, bv. het
gezamelijk doen en beleven van riten en gebruiken binnen een
dienst/godsdienstbijeenkomst om uitdrukking te geven aan een
gezamelijk gevoeld ontzag voor God(swerkingen) of goden(werkingen)
en daarmee versterking van ons gemeenschapsgevoel
- inbedding van moraal binnen het geloof,
er lijkt sprake van zin van het leven of van jouw leven en
er lijkt sprake van een absoluut goed en kwaad
- nadruk op tevredenheid met wat je (nog) hebt: gezondheid, familie, bezit
- natuurlijke, bekende en vertrouwde structuur: ouder-kind, ouderliefde,
we blijven terugverlangen naar het hulpeloze kind-zijn/kind-blijven,
het in de vorm van o.a. riten/spel/symbolische_handelingen herbeleven
van bemoedigende/beschermende/gerustellende/troostende/zorgende
gevoelens en herinneringen van jouw ouder-kind relatie, een universeel
diep gewortelde behoefte, waarmee je de spanning van deze niet altijd
bewuste krachtig emotionele gevoelens van hulpeloosheid en onmacht
bevrijdt/de_ruimte_geeft/een_uitlaatklep_geeft/ontlaadt
- persoonlijk beelden bij het geloof
- verklaring voor (het ontstaan van) het heelal, de natuur en het leven
- verklaring voor aspecten van de weinig begrepen werking van informatie ;
van lang niet alle informatie die ons aanraakt, bereikt, pakt, ontroert,
soms ook belaagd en bestookt, kunnen we de herkomst duiden
- verklaring voor de waakzaamheid van onze geest en ons lichaam over ons
- verklaring voor een veelheid aan (soms tegenstrijdige) driften,
plichtgevoelen, verlangens, wensen
- verklaring voor mystieke ervaringen en mystieke gevoelens
De archetypen/oerbeelden van het menselijk bestaan lijken samen te vallen met (interactie
tussen) de 4 basiskenmerken van ons bestaan en de daaruit af te leiden kenmerken,
waarvan de in dit verband toegekende namen zijn: Materie, Ruimte, Tijd en Energie:
1. Materie: wat is (on)echt en wat is (on)waar?
Hiertoe hoort bv. het onderscheid tussen echt en info:
aards <-> kerkelijk
bestaand <-> niet-bestaand
concreet <-> abstract
doewereld <-> denkwereld
echt <-> spel
feitelijkheid/feit/feitelijk <-> denkbeeldigheid/denkbeeld/denkbeeldig
fysisch <-> metafysisch
hardware <-> software
intuïtie/intuïtief <-> analyse/analytisch
letterlijk <-> figuurlijk/overdrachtelijk
lichaam/lichamelijk <-> zintuigen/zintuiglijk
mensen <-> goden
natuurlijk <-> bovennatuurlijk
non-fictie <-> fictie
praktijk <-> theorie
real_life <-> no_real_life
realiteit/werkelijkheid <-> model/informatie
stoffelijk <-> onstoffelijk
tastbaar <-> ontastbaar
vlees/vleselijk <-> geest/geestlijk
werkelijk <-> onwerkelijk
2. Ruimte: wat is ons vertrekpunt, wat is onze bestemming, welke route volgen we en
waarmee? Hiervan afgeleid zijn bv.
- de vragen: wat, waar en hoe zijn we na ons overlijden?
- eeuwigheidsvragen
- onze levensweg
- toekomstdromen/toekomstwensen
3. Tijd: in combinatie met Energie: de empirische cyclus en daarvan afgeleid de
verschillende godentriaden of Drie-eenheid.
De tijdcyclus 1-4 (of 1-3) als 4 typen {1} {2} {3} {4} van
(informatie)bewegingen of (informatie)verplaatsingen, waaronder ook ons
geheugen {2}, waarbinnen ook onze (eerste) ervaringen zijn opgeslagen,
waaronder de (vormgeving van) de ouder-kind relatie en daaruit
voortvloeiend de vormgeving van de ouder-kind relatie.
De vormgeving van de ouder-kind relatie is voor ieder mens en dier
verschillend en bepalend voor (later) in het gedrag vergelijkbare
(omkeerbare) vormen van hulp en bescherming {m} binnen relaties of rollen,
ook als deel van onze Godsbeelden.
4. Energie: Wat zijn de oorzaken, wat zijn de gevolgen, wat is goed en kwaad?
De ouder-kind relatie is een voorbeeld waarin deze 4 aspecten van E
nadrukkelijk zichtbaar worden.
------------------------------------------------------------------
BEGIN deugden <-> ondeugden
------------------------------------------------------------------
Een deugd zou je kunnen omschrijven als goed doen voor een ander
(ook met de blik naar de toekomst), waarbij je jezelf (een beetje) moet
wegcijferen, bv. omdat je er moeite voor moet doen of omdat je er iets
voor moet inleveren.
meer abtract:
------------------------------------------------------------------
deugden <-> ondeugden
------------------------------------------------------------------
vertrouwen_geven <-> wantrouwen_geven
respect_tonen <-> disrespect_tonen
hoffelijkheid <-> onhoffelijkheid
beleefdheid <-> onbeleefdheid
------------------------------------------------------------------
meer concreet:
------------------------------------------------------------------
deugden <-> ondeugden
------------------------------------------------------------------
eerlijk_zijn <-> oneerlijk_zijn
sociaal_zijn <-> asociaal_zijn
helpen <-> in_de_steek_laten
beschermen <-> stuk_maken
------------------------------------------------------------------
Kanttekeningen:
- Deugden kunnen nooit absoluut zijn, het is niet redelijk om met je deugdzame gedrag jezelf of anderen te veel
weg te cijferen of te beschadigen.
- Tegenover gedrag dat wordt aangemerkt als ondeugd, kun je hetzelfde gedrag deels/soms ook positief benaderen.
Bijvoorbeeld de zeven hoofdzonden:
- ijdelheid <-> trots
- gierigheid <-> zuinigheid, rentmeesterschap
- lust <-> ontspanning: dierlijke/menselijke lusten binnen aanvaardbare grenzen regelmatig bevredigen
- jaloezie <-> gevoel voor rechtvaardigheid
- gulzigheid <-> genieten van eten en drinken
- woede <-> asertiviteit
- luiheid <-> aandacht voor - en genot van elkaar, de goede dingen, gezelligheid, geen verspilzucht
- Woorden die verwijzen naar (te) (veel) bewogenheid en/of deugdelijk/sociaal gevoel en/of - gedrag:
Florence_Nightingale
Joris_Goedbloed
aandoening
aangrijpendheid
aangrijping
affabiliteit
affect
affectabiliteit
affectie
affectiviteit
altruïsme
altruïst
attentheid
barmhartigheid
begrip
begripsvermogen
beleefdheid
beminnelijkheid
benevolentie
beroering
beschavingsideaal
bescheidenheid
betamelijkheid
bonhomie
clementie
comitas_gentium
compassie
cordialiteit
correctheid
coulance
coulantheid
courtoisie
cultuur
cultuurmens
de_kwaadste_niet
decentie
deemoed
deemoedigheid
deugdzaamheid
een_dame
een_echte_dame
een_echte_heer
een_goed_hart
een_goed_mens
een_gouden_hart
een_groot_hart
een_hart
een_hart_in_je_lijf
een_hart_van_goud
een_heer
een_klein_hartje
een_menselijk_gezicht
een_ruim_hart
een_warme_uitstraling
eerbaarheid
empathie
engeltje
erbarmelijkheid
erbarmen
erbarming
ethos
fatsoen
fatsoenlijkheid
fijnbesnaardheid
fijne_pik
fijngevoeligheid
fijnzinnigheid
galantheid
gastvrijheid
gedienstigheid
gedistingeerdheid
gemanierdheid
gemoedelijkheid
genade
genadewerk
genadigheid
genegenheid
generositeit
gentleman
gepastheid
gevoel
gevoeligheid
goedaardigheid
goedbloed
goeddoener
goede_manieren
goede_werken
goederd
goedertierenheid
goedgeefsheid
goedgezindheid
goedhals
goedhartigheid
goedheid
goedheilig_man
goedigheid
goedmens
goedmoedigheid
goedwillendheid
goedzak
goedzakkigheid
goeie_sul
goeierd
goeiigaard
goeiigheid
grootmoedigheid
gutmensch
hartelijkheid
hartroerendheid
heer
hoffelijkheid
hospitaliteit
humaniteit
inlevendheid
inleving
inlevingsvermogen
innemendheid
innigheid
jovialiteit
karakter
karakterjongen
karaktermeid
liefderijkheid
liefheid
mededogen
mededogendheid
medegevoel
medeleven
medelijden
meedogendheid
meegevoel
meeleven
meelevendheid
meelij
meevoeling
menselijkheid
mensenplicht
mensenvriend
menswaardigheid
milddadigheid
mildheid
minnelijkheid
minzaamheid
moederfiguur
navoeling
netheid
nobelheid
onbaatzuchtigheid
ontroering
onzelfzuchtige
onzelfzuchtigheid
oorbaarheid
ootmoed
ootmoedigheid
piëteit
plichtpleging
positieve_gezindheid
rachmones
raking
rechtgeaardheid
ridderdeugden
ridderideaal
ridderlijkheid
roering
royaliteit
ruimhartigheid
schappelijkheid
sensitiviteit
sociabiliteit
socialiteit
solidariteit
teerhartigheid
the_milk_of_human_kindness
toegedaanheid
toegewijdheid
ubuntu
vaderfiguur
vergevensgezindheid
vergevingsgezindheid
verheffing
verhevener_doelen
vermenselijking
vervangend_schuldgevoel
volraking
volschieting
voorbeeldigheid
voorkomendheid
vriend/vriendin
vriendelijkheid
weg-met-onsmentaliteit
weldaad
weldadigheid
weldoener/weldoenster
welgeaardheid
welgemanierdheid
welgezindheid
wellevendheid
welmenendheid
welvoeglijkheid
welwillendheid
zachtaardigheid
zachtzinnigheid
zelfopoffering
zelfverloochening
------------------------------------------------------------------
END deugden <-> ondeugden
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
BEGIN Toelichting bij methoden {mt} = {werkwijzen}
------------------------------------------------------------------
De objecten {m} en {t} vormen samen {mt}.
{m} = meewerken
{t} = tegenwerken
{mt} = werkwijze, methode, techniek
Methoden kunnen initieel worden ingedeeld volgens onderstaande 4 fasen uit T
(algemeen: T1. input T2. interne verwerking T3. output T4. externe verwerking)
waarin ook E (oorzaak-methode-gevolg) verwerkt kan worden (E_in_T):
- T1 onderzoeken ( beschrijvend, descriptief vastleggend op basis van eigen waarnemingen)
- T2 kiezen
- T3 sturen (voorschrijvend, prescriptief, normatief op basis van eigen besluiten)
- T4 resultaat
Je kunt ook de items "beschrijvend" en "voorschrijvend" ook beschouwen als 2 substadia
van fase 2, in fase 2 worden:
- de waarnemingen uit fase 1 opgeslagen (vastleggend, beschrijvend, descriptief) als
na-modellen in het geheugen, mogelijk veelal in de vorm van inductie
(van bijzonder naar algemeen)
- (met behulp van de na-modellen in het geheugen) voor-modellen (plannen/programma's)
gemaakt (voorschrijvend, prescriptief, normatief, regelend) om daaraan wel of geen
uiting te geven in fase 3, mogelijk veelal in de vorm van deductie
(van algemeen naar bijzonder).
Schematische vergelijking:
beschrijvend <-> voorschrijvend/normatief/regelend
descriptief <-> prescriptief
introvert <-> extravert
passief <-> actief
verleden <-> toekomst
Methoden kunnen initieel ook worden ingedeeld volgens onderstaande 3 fasen uit E of sub zijn
van bovenstaande 4 T-fasen:
- o oorzaak
- mt methode/werkwijze, te onderscheiden als mee- of tegenwerkend
- g gevolg
In proces-beschrijvingen zie je wel dat de opeenvolgende E-fasen verwerkt zijn/lijken
in opeenvolgende T-fasen.
In proces-beschrijvingen zie je niet dat de opeenvolgende T-fasen verwerkt zijn/lijken
in opeenvolgende E-fasen.
Hieruit zou je kunnen vermoeden dat het dierlijk/menselijk "denken" zich wellicht in
beginsel/oorsprong concentreert rond de denkbeeldige scheidslijn tussen R en T
(het begrip beweging), waarbij M en E fungeren als ondersteunende-/sub-indelingen.
_____________________________________________________________________
BEGIN methodisch/systematisch werken volgens oorzaak-werkwijze-gevolg
_____________________________________________________________________
- oorzaak: behoefte probleem
beleidsgericht_werken beleidsgerichtheid beleidsgericht
op_de_bron_gericht_werken brongerichtheid brongericht
probleemgericht_werken probleemgerichtheid probleemgericht
vraaggericht_werken vraaggerichtheid vraaggericht
- werkwijze: methode, werk-mogelijkheden
actiegericht_werken actiegerichtheid actiegericht
competentiegericht_werken competentiegerichtheid competentiegericht
functiegericht_werken functiegerichtheid functiegericht
gedragsgericht_werken gedragsgerichtheid gedragsgericht
potentiegericht_werken potentiegerichtheid potentiegericht
praktijkgericht_werken praktijkgerichtheid praktijkgericht
procesgericht_werken procesgerichtheid procesgericht
systeemgericht_werken systeemgerichtheid systeemgericht
- gevolg: doel oplossing
doelgericht_werken doelgerichtheid doelgericht
effectgericht_werken effectgerichtheid effectgericht
gebruikersgericht_werken gebruikersgerichtheid gebruikersgericht
oplossingsgericht_werken oplossingsgerichtheid oplossingsgericht
prestatiegericht_werken prestatiegerichtheid prestatiegericht
productgericht_werken productgerichtheid productgericht
resultaatgericht_werken resultaatgerichtheid resultaatgericht
taakgericht_werken taakgerichtheid taakgericht
toekomstgericht_werken toekomstgerichtheid toekomstgericht
toepassingsgericht_werken toepassingsgerichtheid toepassingsgericht
_____________________________________________________________________
END methodisch/systematisch werken volgens oorzaak-werkwijze-gevolg
_____________________________________________________________________
------------------------------------------------------------------
END Toelichting bij methoden {mt} = {werkwijzen}
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
BEGIN Informatie en communicatie
------------------------------------------------------------------
Informatie is een onmisbaar hulpmiddel bij het (over)leven.
Met behulp van waarnemende organen (zintuigen) maken wezens een voorstelling van de omgeving:
- het eigen lichaam en
- de omringende ruimte.
Waarneming kan bv. in de vorm van beeld, geluid, reuk, smaak, gevoel.
Het lichaam van een levend object lijkt voortdurend in de weer met het aanbrengen van
balansen/evenwichten via cycli/kringlopen met behulp van informatie.
Alles wat bestaat kan tevens fungeren/dienstdoen als informatiedrager (= model).
Een informatiedrager is elk object/fenomeen dat (in beginsel/principe) kan worden
gedetecteerd/opgemerkt/waargenomen door een ander object/fenomeen.
Een deel van de objecten fungeert voornamelijk als informatiedrager (= model),
bv. (opslag)media voor lichaams in- en uitwendige talen.
Een model kan verwijzen naar (aspecten/kenmerken van) bv.:
- zichzelf
- (een relatie met) iets anders
In het denk- en spraakgebruik worden informatiedragers ook wel aangeduid als informatie.
De soorten informatie zou je mede kunnen afleiden uit de verschillende soorten talen, waarmee
informatie kan worden gecommuniceerd, bv.
DNA-taal, babytaal, bargoens, beeldentaal, braille, computertaal, cultuurtaal, dierentaal,
gabbertaal, gebarentaal, geboortetaal, genentaal, geurtaal, gewesttaal, gewonemensentaal,
gogentaal, groepstaal, handspraak, jargon, jip-en-janneketaal, jongerentaal, juridische taal,
kindertaal, kunstmatige taal, landstaal, lichaamstaal, mensentaal, mimiek, moedertaal,
objecttaal, omgangstaal, platte taal, rechtstaal, reclametaal, regiolect, slang, sociolect,
spreektaal, straattaal, streektaal, subcultuurtaal, taal van je gezicht, taal van je handen,
taal van je mond, taal van je neus, taal van je ogen, taal van je oren, taal van je wenkbrauwen,
(taal van de) muziek, televisietaal, thuistaal, vaktaal, volkstaal, zustertaal.
Indien je zou willen omschrijven wat informatie is, zou je op zoek kunnen gaan naar de
kenmerken/eigenschappen die altijd gelden voor informatie, welke kenmerken je zou kunnen
omschrijven als:
- "essentiële kenmerken van informatie" en/of
- "fundamentele kenmerken van informatie" en/of
- "inherente kenmerken van informatie" en/of
- "intrinsieke kenmerken van informatie" en/of
- "niet-optionele kenmerken van informatie" en/of
- "non-optionele kenmerken van informatie" en/of
- "wezenlijke kenmerken van informatie" en/of
- "wezenskenmerken van informatie"
Informatie lijkt altijd:
- onwerkelijk (in de betekenis van abstract)
- verplaatst deel of verplaatste deeltjes
- buiten verplaatsing (-> met de potentie om te worden ontvangen/waargenomen)
- beïnvloeden/veroorzaken (oorzaak van alles, waaronder geheugen en kennis)
Het begrip informatie kun je niet los zien van andere basisbegrippen.
Wat de basisbegrippen zouden kunnen zijn en hoe de relaties daartussen zouden kunnen zijn binnen
het dierlijk- en menselijk ervaren, denken en doen, is onder meer het onderwerp van
experimentele amateuristische bedenksels binnen het MRTE-indelingsmodel:
https://www.mrte.info
Binnen het MRTE-indelingsmodel worden aangemerkt als kenmerken van informatie:
- {M} : onwerkelijk
- {R} : verplaatst deel
- {T} : buiten verplaatsing
- {E} : beïnvloeden/veroorzaken
Het begrip informatie is nauw verbonden met het begrip communicatie, informatie maakt deel uit
van communicatie.
De kenmerken van informatie lijken te kunnen worden ingekaderd binnen de hoofdschema's van
communicatie, waarbij je uitkomt op een basisschema voor een:
- empirische kringloop
- empirische cyclus
- empirische cirkel
Binnen het MRTE-indelingsmodel zijn de hoofdschema's van communicatie:
- R-indeling
- T-indeling
- R-indeling:
{A} bron
{B} bereik
{C} verplaatst deel of verplaatste deeltjes
{D} route
Schematisch:
{A} (=bron) --{C} (=verplaatst deel)--> B (=bereik)
{D} (route)
- T-indeling (4 keer R):
{1} verplaatsing naar binnen
{2} verplaatsing binnen
{3} verplaatsing naar buiten
{4} verplaatsing buiten
Schematisch:
____________________
| |
-1-> -2-> -3-> -4->
| |
|____________________|
De indelingen van het MRTE-indelingsmodel zijn gebaseerd op de configuraties van de begrippen:
- onveranderlijk/vast en veranderlijk/los (voor de kenmerken)
- binnen/inwendig en buiten/uitwendig (voor de kenmerkwaarden)
Binnen het schema https://www.mrte.info/kenmerken_van_informatie.html staan de kenmerken van
informatie vermeld in de rode vlakken en zijn in de volgorde M R E T :
- bij {M}: onwerkelijk
- bij {R}: verplaatst deel
- bij {E}: beïnvloeden/veroorzaken
- bij {T}: buiten verplaatsing
Bovengenoemde 4 kenmerken van informatie zou je op basis van de binnen/buiten-indeling als
aanvullende kenmerken kunnen projecteren op de R- en/of T-indeling.
Aanvulling (+) van de 4 kenmerken van informatie bij R:
{A} bron + beïnvloeden : uiting/verzending van informatie
{C} verplaatst deel + verplaatst deel : verplaatsing van informatie
{D} route + buiten verplaatsing: informatie buiten {A} en buiten {B}
{B} bereik + onwerkelijk : waarneming/ontvangst van informatie
Je zou kunnen spreken van info_in_R en per kenmerk van:
- E_in_R
- R_in_R
- T_in_R
- M_in_R
Aanvulling (+) van de 4 kenmerken van informatie bij T, bv. als wisselwerking tussen een subject {S}
en de omgeving.
{1} verplaatsing naar binnen + onwerkelijk : waarneming/ontvangst van informatie
{2} verplaatsing binnen + verplaatst deel : inwendige verplaatsing van informatie
bv. denken of informatieverwerking
{3} verplaatsing naar buiten + beïnvloeden : uiting/verzending van informatie
{4} verplaatsing buiten + buiten verplaatsing : omgevingsverandering -> evaluatie
Je zou kunnen spreken van info_in_T en per kenmerk van:
- M_in_T
- R_in_T
- E_in_T
- T_in_T
Bij R zijn informatiewaarnemer en informatiezender verschillend, namelijk {B} en {A}
Bij T zijn informatiewaarnemer en informatiezender hetzelfde, namelijk {S}
Invulling van bovengenoemde begrippen:
- onwerkelijk zou opgevat kunnen worden als: abstract, bv. beeld, geluid, reuk, smaak, tast
- de combinatie: "verplaatsing naar binnen + onwerkelijk" zou opgevat kunnen worden als de
omzetting van de werkelijkheid -> onwerkelijkheid/info tijdens de waarneming.
- de combinatie: "verplaatst deel + verplaatst deel" zou opgevat kunnen worden als de verplaatsing
van (een) werkend/werkzaam deel(tje(s)) uit (de) verplaatste deel(tje(s)).
- de combinatie: "verplaatsing buiten + buiten verplaatsing" zou opgevat kunnen worden als de
"verplaatsing buiten" de waarnemer = {4} en vanuit deze positie
"verplaatsing buiten" de waarnemer = {4} betekent een andere
"verplaatsing buiten": de beleving/ervaring van de omgeving/werkelijkheid binnen
het waarnemend orgaan/device, namelijk: de omgeving/werkelijkheid is/wordt een
beleving/ervaring of krijgt een betekenis binnen het waarnemend orgaan/device,
zie ook onderstaande tekst tussen:
- BEGIN begin en eind
- END begin en eind
- bovenvermelde 4 etappes/fasen/stadia van T zijn aangevuld met de 4 kenmerken van informatie, de
4 etappes/fasen/stadia van T worden beschouwd vanuit subject {S},
min of meer tegelijk doorloopt de omgeving {O} van {S} dezelfde
4 etappes/fasen/stadia in omgekeerde richting (spiegelbeeld), waarbij de
4 etappes/fasen/stadia worden beschouwd vanuit omgeving {O}.
- levende lichamen hebben overlevingkansen omdat een groot deel van de input bestaat uit
waarnemingen via zintuigen van (on)gunstige aspecten uit de omgeving of realiteit
in de vorm van informatie, terwijl een groot deel van de output bestaat uit het
beïnvloeden van de omgeving of realiteit, de levende omgeving doet hetzelfde in
omgekeerde richting, de nadruk bij de input ligt op informatie inwinnen, de
nadruk bij de output ligt op creatie/formatie/realisatie/schepping.
- voorbeelden van input - en output van informatie kan worden opgezocht in de lijsten:
lijst_T_{1}{info} <-> lijst_T_{3}{info}
lijst_E_{mt}{1}{info} <-> lijst_E_{mt}{3}{info}
voorbeelden:
onderzoeken <-> sturen
beschrijven (verslagen) <-> voorschrijven (instructies)
------------------------------------------------------------------
END Informatie en communicatie
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
BEGIN begin en eind: een aangepast schema
------------------------------------------------------------------
Tussen R en E is onderstaande analogie van toepassing, vaak verwoord in de vorm van beeldspraken:
__________________________________________________________
begin | midden | eind
__________________________________________________________
R : bron | verplaatst_deel route/weg | bereik
E : veroorzaken | meewerken tegenwerken | resulteren
__________________________________________________________
Het leven kun je je voorstellen als een (levens)weg, welke je aflegt/overbrugt met weinig -
of met veel hindernissen/moeite/tegenslagen/tegenwerkingen/weerstand.
Begin en eind kunnen betrekken hebben op:
1. een ruimtelijke afstand (A en B in R)
2. een opeenvolging van gebeurtenissen (oorzaak en gevolg in E)
In het dagelijks leven zien we dit bv. terug bij mijlpalen in ons leven, alsook bij
gewoonten en rituelen:
- geboorte en dood
- aanstelling en ontslag
- trouwen en scheiden
- begroeting en afscheid
Tussen M en T lijkt onderstaande analogie van toepassing:
M : onwaar info echt waar
T : buiten_S O->S S->O binnen_S
geen interne werkelijkheid->info info->werkelijkheid wel interne
geheugenverbanden: geheugenverbanden:
niet geloven wel geloven
NB tussen objectieve - en subjectieve waarheid kunnen (grote) verschillen bestaan.
NB de info indeling van T betreft: 1. waarnemen
2. wel geloven
3. uiten/kenbaar_maken
4. niet geloven
Geloven betreft een vorm van gelijkheid tussen:
1. waarnemen en
3. uiten/kenbaar_maken
Hierbij kun je tevens denken aan:
3. de opslag van info in het geheugen en
1. het weer herinneren/ophalen
Je zou je kunnen afvragen of de termen "begin" en "eind" wellicht ook zouden kunnen opgaan
voor de indelingen van M en T.
Hierbij zou je misschien kunnen denken aan onderstaande rangschikking van de indeling
van het MRTE-indelingsmodel, dezelfde indeling, maar een andere volgorde:
____________________________________________________________
- bi/bu bi-bu bu-bu bi-bi bu-bi
____________________________________________________________
- grootte klein ongelijk gelijk groot
____________________________________________________________
- - "begin" - - "eind"
____________________________________________________________
M Materie {echt} {onwaar} {waar} {info}
R Ruimte {bron} {route} {verplaatst_deel} {bereik}
T Tijd {S->O} {buiten_S} {binnen_S} {O->S}
E Energie {oorzaak} {tegenwerken} {meewerken} {gevolg}
_____________________________________________________________
- M {waar} ~ gelijkheid van "zijn" tussen {echt} en {info}
- M {onwaar} ~ ongelijkheid van "zijn" tussen {echt} en {info}
- R {verplaatst_deel} ~ gelijkheid van plaats tussen {bron} en {bereik}
- R {route} ~ ongelijkheid van plaats tussen {bron} en {bereik}
- T {binnen_S} ~ gelijkheid van verplaatsing tussen {S->O} en {O->S}
- T {buiten_S} ~ ongelijkheid van verplaatsing tussen {S->O} en {O->S}
- E {meewerken} ~ gelijkheid van werking tussen {oorzaak} en {gevolg}
- E {tegenwerken} ~ ongelijkheid van werking tussen {oorzaak} en {gevolg}
- bij M: "zijn" ~ inwendige structuur van een object
- bij R: het {verplaatst_deel} is (op een gegeven moment) aanwezig in {bron} of
{bereik}, terwijl de route zich altijd buiten {bron} en {bereik} bevindt
- bij T: de inwendige verplaatsing maakt deel uit van input en output
de uitwendige verplaatsing maakt geen deel uit van input en output
- bij E: je kunt meewerken betrekking laten hebben op:
- wie/wat de werking ondergaat
- relatie "bedoeling/doel" en "resultaat"
in het bijzonder bij de lijsten:
- lijst_E_{m}{g}{lukken} <-> lijst_E_{t}{g}{mislukken}
- lijst_E_{m}{functioneren} <-> lijst_E_{t}{dysfunctioneren}
- beide typen betrekkingen hebben gemeen: de beschouwing van het "resultaat",
vanuit een beschouwing zonder - en met het "resultaat" als gewenst doel.
- de 2 middelste kolommen (bu-bu en bi-bi) geven een relatie weer tussen
de 2 buitenste kolommen (bi-bu en bu-bi).
- Bij route zou je kunnen denken aan een af te leggen weg, altijd met min of meer
weerstand, makkelijk of moeilijk.
- M begin: echtheid/werkelijkheid
M eind: informatie i.d.v.v. beelden, geluiden, reuk, bereikt ontvanger/waarnemer
- T begin: {S->O} ~ {output}
T eind: {O->S} ~ {input} -> lering/ervaring/evaluatie/resultaat
- bij M R en E lijkt de volgorde in bovenstaand schema in overeenstemming met een
denkbeeldig - en/of min of meer logisch ruimte- en tijdpad, echter niet of
minder bij T.
Hoe zou je bij T "output" en "input" als respectievelijk "begin" en "eind"
kunnen zien en "binnen verplaatsing" en "buiten verplaatsing" als
tussenliggende etappes/fasen/stadia?
Hieronder staan een aantal gedachten die deze zienswijze denkbaar zouden
kunnen maken:
- T4 is (ook) de inverse van T1-3 van S, namelijk T1-3 van O.
- De inverse T4 betreft de omgeving van S, waarin S ook een rol speelt,
enkel al door de aanwezigheid van S i.d.v.v. S->O
O kan dan ook het beste bekeken/beschouwd/bezien worden (O->S)
vanuit de aanwezigheid van S binnen O i.d.v.v. S->O, daarom zou het
"begin" van beschouwing S->O kunnen zijn.
- De T-indeling 1-4 hoeft niet een (complete) tijd-volgorde te zijn.
Indien je de T-indeling op vergelijkbare wijze beschouwd als de
M R en E indeling wat betreft "begin" en "eind", dan zou je de
binnen - en buitenverplaatsing kunnen beschouwen als min of meer
gelijktijdige gebeurtenissen.
- De T-indeling lijkt het basisschema voor de empirische kringloop.
Per M R T E geldt een "kenmerk van informatie".
In de projectie van de 4 "kenmerken van informatie" op de T-indeling
zou je een meer complete "empirische kringloop" kunnen zien.
Bij deze projectie van de 4 "kenmerken van informatie" op de T-indeling
is T4 de projectie op T4 -> een buiten verplaatsing per
een buiten verplaatsing
De projectie T4 op T4 zou je kunnen lezen T4 x T4 -> T2, oftewel de
buiten verplaatsing binnen de T-indeling wordt een informatieve
buiten verplaatsing en daarmee een vorm van T2 (kennis van de
buitenwereld).
We kunnen onze omgeving of de werkelijkheid (T4) buiten ons
waarnemend orgaan alleen kennen binnen T2 i.d.v.v. bv. evaluatie.
Wat zich buiten ons waarnemingsorgaan afspeelt krijgt pas betekenis
binnen T2. Er is alleen ons geloof/vertrouwen dat T4 ook echt bestaat
zoals we het waarnemen.
Je zou daarbij kunnen denken aan verschillende cycli (T1-4).
Een deel van de (hele) snelle cycli zou zich ook niet of minder bewust
kunnen afspelen, we moeten namelijk zeer snel (onbewust) kunnen reageren
op direct gevaar.
Veel voorbeelden van de empirische cycli betreffen schematische stadia
met een betrekkelijk lange tijdsduur, terwijl ons besef van de
werkelijkheid wordt verkregen via hele snelle opeenvolgingen van
nieuwe situaties en nieuwe indrukken.
De projectie T4 op T4 zou je kunnen omschrijven als: het buitengebeuren
in tijd en ruimte, is informatie voor het binnengebeuren.
Onze leefwereld is enkel die van de (goden)triade:
- T1 input (met name info: zintuiglijke waarneming)
- T2 binnen verwerking (ook info)
- T3 output (ook info, met name in dienst van sturing)
De projectie van T4, als "kenmerk van informatie" op fase/stadium T4
zou je kunnen zien als een gedeeld bestaan van de "binnenwereld" met
de "buitenwereld", namelijk in de vorm van (een deel van)
(bepaalde soorten) informatie die zich niet beperkt tot binnen - en
buiten objecten (w.o. wezens).
Een deel van de vele vormen van wel/niet bewuste informatie zouden we
op een (nagenoeg) zelfde manier kunnen beleven als andere
objecten/wezens, zoals bv. beeld, geluid, ook i.d.v.v. radio, televisie
of internet, maar ook informatie die we niet of nauwelijks (nog) kennen
of waar we ons niet of weinig bewust van zijn.
Ook het bewustzijn van het - of ons bestaan werkt met informatie en
die informatie komt deels van buiten, ook buiten ons lichaam.
Input en output zijn relatieve begrippen, je kunt input en output
bezien vanuit S, maar ook vanuit O.
Naast input en output zijn er nog 2 basisvormen van T1 en T3.
De basisvormen van T1 en T3 zijn:
- koppelen <-> ontkoppelen
- omhullen <-> onthullen
- ingaan/input <-> uitgaan/output
De begin/eind indeling van T is analoog aan die van R.
Tussen T2 en T4 lijkt een sterke verwevenheid en onderlinge uitwisseling
i.d.v.v. informatie.
Binnen de T-indeling zou T3 ~ "output" het "begin" kunnen zijn en
T1 ~ "input" het "eind" (resultaat)
In de vorm van een "empirische cyclus" als projectie van kenmerken van
informatie op de T-indeling:
- T3 : met sturing kunnen we ons leven veiliger inrichten: formering
- T1 : met veilige zintuiglijke waarneming kunnen we ons
richten op voor- en nadelen, bv. buit en gevaar: informering
In de vorm van verslaglegging bij (wetenschappelijk) onderzoek:
- T3 : voorschrijvend, prescriptief, normatief, regelend
- T1 : vastleggend, beschrijvend, descriptief
Wanneer {o} geprojecteerd wordt op T3 lijken ook de 3 andere kenmerken
denkbaar geprojecteerd te kunnen worden op de T-indeling,
met de betreffende woordenlijsten:
T-indeling T3 T4 T1 T2
projectie {o} {t} {g} {m}
Bij T3 zijn dat de woordenlijsten met daarin {o}
Bij T3 zou je bv. kunnen denken aan:
- (laten) beginnen
- activeren
- in gang zetten
- motiveren
- prikkelen
- starten
Bij T1 zou je bv. kunnen denken aan:
- geactiveerd worden
- in gang gezet worden
- gemotiveerd worden
- geprikkeld worden
- gestart worden
Een voorlopige naamgeving voor de cycli die beginnen met:
T1 -> introverte cyclus
T3 -> extraverte cyclus
Alle objecten/gebeurtenissen hebben de kenmerken van M R T E en daarom zou
je in het schema https://www.mrte.info/kenmerken_van_informatie.html
als verdergaande mogelijkheid kunnen veronderstellen dat misschien
alle kenmerken uit de M R E rubrieken op de T-indeling geprojecteerd
kunnen worden en een bepaalde invloed hebben op de fasen/stadia van
de T-indeling.
De functies of invloed van de kenmerken uit de M R E rubrieken die op
de T-indeling geprojecteerd kunnen worden, zouden gezocht kunnen
worden in begrippen en/of aanduidingen uit bijvoorbeeld de
(tegenhangers van de) lijsten:
- lijst_E_{mt}{2}{info}{kiezen}
- lijst_E_{m}{bekrachtigen}
- lijst_E_{m}{o}{info}{aanmoedigen}{benadrukken}
- lijst_E_{m}{voortrekken}
- lijst_K_{:>}{belangrijk}
Het MRTE-indelingsmodel betreft een amateuristisch bedenksel hoe we
op hoofdlijnen biologisch "geprogrammeerd" zouden kunnen zijn in
ons waarnemen, denken en doen, met de daarbij horende
vooronderstellingen, voor- en afkeuren, ter idee-vorming, maar
dit bedenksel kan natuurlijk ook deels of geheel niet stroken met
de werkelijkheid.
------------------------------------------------------------------
END begin en eind: een aangepast schema
------------------------------------------------------------------
BEGIN Samenvatting.
Hoe denken we?
Hoe denken we als mens en dier?
Mensen en dieren lijken een vergelijkbare perceptie te hebben van de basiskenmerken materie, ruimte, tijd en energie.
Hoe we denken bepaalt hoe we de wereld beschouwen/zien, niet automatisch hoe de wereld in werkelijkheid is.
Is het wellicht mogelijk om onze meest basale denkwijzen (archetypen) onder te brengen in een ruw schema?
Het MRTE-indelingsmodel is een voorlopig resultaat van een project waarbij door het ordenen van (basale) begrippen
pogingen kunnen worden ondernomen om de meest basale begrippen en relaties onder te brengen in een ruw schema,
een amateuristisch probeersel voor een conceptueel model van de werkelijkheid.
Het MRTE-indelingsmodel betreft niet een vast schema, maar de meeste componenten lijken een min of meer vaste
plaats te behouden over de decennia heen, wat op zich natuurlijk geen verband hoeft de houden met de
juistheid, het blijft puzzelen, waarbij je tevens niet kunnen stellen dat ons denken te "vangen" zou zijn in
een relatief eenvoudig en logisch schema.
Wanneer je zoekt naar kenmerken die altijd lijken te gelden voor het begrip informatie, en dat zijn niet
automatisch de meest wenselijke kenmerken, dan zou je die kenmerken kunnen herkennen op 4 plaatsen
binnen het MRTE-indelingsmodel, bij elk basiskenmerk 1 essentieel kenmerk van informatie.
De 4 basisgrootheden of basiskenmerken zijn:
M = materie = gedaante = niet-niet verandering = NN
R = ruimte = plaats = niet-wel verandering = NW
T = tijd = plaatsverandering = verplaatsing = wel-niet verandering = WN
E = energie = gedaanteverandering = mutatie = wel-wel verandering = WW
bi = binnen
bu = buiten
Schema MRTE-indelingsmodel:
Concreet (echt/werkelijk):
- - - bi/bu bi-bu bu-bu bi-bi bu-bi
NN M Materie vorm {stof} {los} {vast} {geen_stof}
NW R Ruimte plaats {begin/bron} {route} {verplaatst_deel} {eind/bereik}
WN T Tijd verplaatsing {output} {buiten_S} {binnen_S} {input}
WW E Energie vervorming {beginnen} {verkleinen} {vergroten} {eindigen}
Abstract (onecht/onwerkelijk/figuurlijk/info):
- - - grootte klein ongelijk gelijk groot
NN M Materie vorm {echt} {onwaar} {waar} {onecht/info}
NW R Ruimte plaats {zender} {medium} {bericht/info} {ontvanger}
WN T Tijd verplaatsing {uiten} {nieuws/info} {denken/voelen/geloven/weten} {waarnemen}
WW E Energie vervorming {veroorzaken/info} {tegenwerken} {meewerken} {resulteren}
Toelichting:
- {stof} heeft in bovenstaand schema als betekenis: stof als vast, vloeibaar, gas
- {geen_stof} heeft in bovenstaand schema als betekenis: straling, golven, elektriciteit, chemie,
bv. beeld, geluid, geur, smaak, warmte, gevoel (w.o. leven).
- {vast} heeft in bovenstaand schema als betekenis vast m.b.t. kenmerken:
- essentiële kenmerken
- fundamentele kenmerken
- inherente kenmerken
- intrinsieke kenmerken
- niet-optionele kenmerken
- non-optionele kenmerken
- wezenlijke kenmerken
- wezenskenmerken
- {los} heeft in bovenstaand schema als betekenis los m.b.t. kenmerken:
- niet-essentiële kenmerken
- niet-fundamentele kenmerken
- niet-inherente kenmerken
- extrinsieke kenmerken
- optionele kenmerken
- niet-wezenlijke kenmerken
- Bij de ontwikkeling van het denken van primitieve - naar meer complexe levensvormen, alsook
bij de ontwikkeling van ongeborene naar volwassene, lijkt het aannemelijk dat begrippen zich
eerst ontwikkelen: - vanuit het zelf naar andere objecten en pas later ook tussen objecten
- vanuit concrete situaties en pas later naar meer abstracte situaties
- Iets kan beschouwd als materie en/of als energie (werking) en bestaat uit eigenschappen/kenmerken van
materie ruimte tijd en energie.
- kenmerk = een enkelvoudige - of meervoudige -, simpele - of complexe -, heldere - of diffusie relatie.
- werken = een enkelvoudige - of meervoudige -, simpele - of complexe -, heldere - of diffusie verplaatsing.
- BEGIN begin en eind
- M begin = beginplaats van verplaatsing van werkelijkheid naar info.
- R begin = beginplaats van verplaatsing van bron naar bereik, bron en bereik zijn niet gelijk.
- T beginnen = begintijd van verplaatsing van bron naar bereik, bron en bereik zijn wel gelijk.
- E beginnen = begintijd van verplaatsing van oorzaak naar gevolg.
- R bron en ontvanger door verschillende objecten A en B
- T uiten en ontvangen door hetzelfde object S
- bij M R T E geven bi-bu en bu-bi de grenzen aan: begin en einde
- bij M R T E geven bu-bu en bi-bi de richtingen aan: niet - en wel horend_bij/verbonden_met S
- de 2 middelste kolommen (bu-bu en bi-bi) geven een relatie weer tussen
de 2 buitenste kolommen (bi-bu en bu-bi).
- de 2 middelste kolommen (bu-bu en bi-bi) geven tevens aan: het wel - of niet verbonden zijn met het
beschouwde onderwerp S.
- bij M zijn {stof}/{echt}: het begin en
zijn {geen_stof}/{onecht/info}: het einde.
De gedachte daarbij is: {stof}/{echt} is de generator van {geen_stof}/{onecht/info}.
- Bij T worden de opeenvolgende fasen/stadia 1 2 3 en 4 genoemd, maar je zou fasen/stadia 2 en 4 ook deels
als gelijktijdig kunnen beschouwen, de richtingen bij M R en E worden namelijk ook als gelijktijdig
beschouwd.
In werkelijkheid gelden beide situaties, zowel:
- een duidelijk ervaren opeenvolging van stadia van activiteiten, als
- gelijktijdige activiteiten
want een deel van de gebeurtenissen in stadium 4 (buiten S) wordt ook als gelijktijdig beleefd,
omdat de informatie-overdracht via de zintuigen zo snel is, dat de gebeurtenissen in
binnen- en buitenwereld als gelijktijdig worden ervaren.
- bij M R T E kan de eindgrens ook deels beschouwd worden als begingrens voor een vervolg in de tijd,
waarmee je dus opeenvolgende cycli kunt beschrijven bij zowel M, als R, als T, als E.
M R T E hebben dan elk een eigen cyclus, je kunt spreken van: de vier archetypische cycli.
De archetypische cycli M betreft de voortdurende snelle wisselwerking tussen werkelijkheid en
informatie, alsook de beoordeling/duiding/interpretie van wat daarbij (on)waar is.
- R en T lijken ruimte_georiënteerd als plaats en verplaatsing.
- M en E lijken tijd_georiënteerd als zijn en worden:
- M: denken: beoordeling/duiding/interpretatie van (on)waar
- E: doen: meewerken of tegenwerken
- Levende wezens lijken (gelijktijdig) twee soorten cyclische communicatiemodellen te hanteren:
- R: vier ruimtelijke objecten rondom S, waarbij S een verplaatsing is, een tijd-object
- T: vier tijd objecten rondom S, waarbij S een zaak is, een ruimte-object
- Bij communicatiemodel R is sprake van gerichtheid van object A op een ander object B.
- Bij communicatiemodel T is sprake van gerichtheid van object S op elk ander object binnen de omgeving.
- De M-cyclus en de E-cyclus zou je haaks kunnen denken op de R-cyclus en op de T-cyclus.
- De twee verplaatsings-communicatiemodellen zijn:
- het R-communicatiemodel: zender - medium - bericht - ontvanger
- het T-communicatiemodel: uiten - nieuws - denken/voelen - waarnemen
Elk van de vier stadia van het T-communicatiemodel bestaat uit de vier componenten van het
R-communicatiemodel.
- De twee mutatie-communicatiemodellen zijn:
- het M-communicatiemodel: echt - onwaar - waar - onecht
- het E-communicatiemodel: oorzaak - tegenwerken - meewerken - gevolg
Elk van de vier stadia van het E-communicatiemodel bestaat uit de vier componenten van het
M-communicatiemodel.
- de onzekerheid m.b.t. de verplaatsings-communicatiemodellen betreft: denken/voelen
- de onzekerheid m.b.t. de mutatie-communicatiemodellen betreft: M
- Bij alles wat we doen, passen we onze houding, beweging en gedrag direct en continue aan, zodra een
situatie zich ook maar enigszins wijzigt, m.b.v. onze zintuigen, bv. bij het zitten, lopen,
fietsen, spelen, werken, communiceren.
Per E-stadium kunnen we de 4 aspecten van M belichten/beschrijven.
Het is niet altijd mogelijk om een gebeuren als waar of onwaar aan te duiden, wel kun je
soms wel de waarheid van informatie omtrent een gebeuren aanduiden als wel - of niet
betrouwbaar.
- Het E-communicatiemodel kan haaks gedacht worden op het T-communicatiemodel.
Wanneer je een object zou willen beschrijven van globaal naar detail, dan zou je dat kunnen doen in
de volgorde TREM.
- Per T-stadium: 4 R-componenten
- Per E-gebeuren: 4 M-aspecten
- END begin en eind
- BEGIN toelichting kolom {gelijk}
Algemeen:
- in bovenstaand schema hebben de termen {vergroten} en {verkleinen} betrekking op een
object/lichaam en horen bij respectievelijk {m} en {t}
- de term {vergroten} in bovenstaand schema betekent: het gelijke object/lichaam groter maken
- ook kopiëren en voortplanten zijn vormen van {vergroten}
- indien we het object aanduiden met "+", dan geldt in bovenstaand schema:
- {vergroten} = toename van "+"
- {verkleinen} = afname van "+"
- hoewel T1 in de vormen {ingaan} {koppelen} en {omhullen} als gevolg kunnen hebben: {vergroten},
hoort {vergroten} niet bij T1, maar bij {m}, want T heeft betrekking op verplaatsingen
en niet op gedaanteveranderingen van een object.
- het begrip informatie heeft met name betrekking op het begrip (ver)plaats(ing):
- M onecht: met name zeer snelle verplaatsingen van deeltjes die geen concrete lichamen
vormen
- R verplaatst deel
- T buitenverplaatsing
- E veroorzaken: beginnen/starten met object-interne bewegingen/verplaatsingen met mutaties
tot gevolg.
Concreet (echt/werkelijk):
- {vast} -> vaste/wezenlijke altijd_geldende/permanente kenmerken, gelijkblijvend
- {verplaatst_deel} -> het {verplaatst_deel} is (op een gegeven moment) aanwezig in {bron} of
{bereik}, terwijl de route zich altijd buiten {bron} en {bereik} bevindt
- {binnen S} -> de inwendige verplaatsing maakt deel uit van input en output
de uitwendige verplaatsing maakt geen deel uit van input en output
- {vergroten} -> het_gelijke/hetzelfde object/lichaam groter_maken
Abstract (onecht/onwerkelijk/figuurlijk/info):
- {waar} -> gelijkheid van gedaante/zijn tussen info en werkelijkheid ;
{waar} is gelijkheid tussen {info} en {werkelijkheid}
- {bericht/info} -> gelijkheid van plaats tussen {bron} en {bereik} ;
gelijkheid van {info} op de plaatsen {bron} en {bereik}
- {denken/geloven} -> gelijkheid van verplaatsing tussen input en output ;
{geloven} (in wat (on)waar en/of (on)werkelijk is) is gelijkheid van
{info} tussen {input} en {output}
- {meewerken} -> gelijkheid van gedaanteverandering/werken tussen oorzaak en gevolg ;
gelijkheid van "bedoeling/doel" en "resultaat", (effectiviteit), zie bv.:
- lijst_E_{m}{g}{lukken} <-> lijst_E_{t}{g}{mislukken}
- lijst_E_{m}{functioneren} <-> lijst_E_{t}{dysfunctioneren}
END toelichting kolom {gelijk}
BEGIN Overdenkingen met betrekking tot informatie als buitenverplaatsing:
Wat zou de buitenverplaatsing, aangeduid met T4 of met {buiten_S}, als {nieuws/info} kunnen betekenen?
- we kennen de "buitenwereld" (buiten ons denken en voelen) alleen in de vorm van informatie, met name,
wat in de "buitenwereld" nieuw(s) voor ons is, ervaren we als informatie, dat kunnen zowel
(onverwachte) aanhoudende/blijvende gebeurtenissen zijn, als veranderende gebeurtenissen.
- je zou eventueel ook kunnen bedenken dat onze "binnenwereld", namelijk {denken/voelen/geloven/weten},
de enige werkelijkheid is, het schema zou dan zijn:
1. {waarnemen}: info -> werkelijkheid
2. {denken/voelen/geloven/weten}: werkelijkheid
3. {uiten}: werkelijkheid -> info
4. {nieuws/info}: info
maar je zou tegelijk ook kunnen bedenken dat concrete (werkelijke) en abstracte (figuurlijke/info)
zaken altijd door elkaar - en naast elkaar spelen en elkaar beïnvloeden, vooralsnog wordt
van dit laatste uitgegaan binnen het MRTE-indelingsmodel.
- omdat we de buitenwereld alleen kennen via de binnenwereld, namelijk via een zogenoemde
informatie-verwerkingseenheid, worden de reacties van de buitenwereld op de acties van de
binnenwereld ook wel aangeduid als "evaluatie", in die zin zou je T4 een vorm van T2 kunnen
noemen, alles wat kenbaar is van "buiten" verloopt via "binnen".
Evaluatie zou je ook kunnen zien als het informatieve onderhoud van objecten in de omgeving
van S.
Door fase/stadium 4 aan te duiden met de naam "onderhoud" of "evaluatie" wordt de kringloop
kortgesloten, de kringloop wordt daarmee als een voorlopig continue activiteit aangeduid.
- stadium 4 is tevens de inverse van 1-3 en de "denkwereld" van de "buitenwereld" betreft stadium 4.
- stadium 4 zou je ook kunnen beschouwen als "alles" dat van invloed is of kan zijn op het
{denken/voelen/geloven/weten}, "alles" kan informatiedrager zijn en zou je kunnen
beschouwen als het geheugen uit het verleden, hoe de wereld functioneert.
- stadium 4 betreft verplaatsingen buiten S om, met andere woorden, alleen dat wat (zich)
beweegt/verplaatst buiten (de waarneming van) S om, betreft informatie, want alleen
dat wat (zich) beweegt/verplaatst buiten (de waarneming van) S om, kan S in beginsel
bereiken en daarmee ook waarneembaar en kenbaar worden.
- stadium 4 zou je ook kunnen beschouwen als het kennen van S door de omgeving door verplaatsing
van deeltjes vanuit S, uiteindelijk buiten S om, zonder dat S zelf verandert, bv. beeld,
geluid, geur, smaak, tast.
- stadium 4 zou je ook kunnen beschouwen als een afspiegeling van een object, niet het object zelf.
- met andere woorden: alleen delen/deeltjes die bewegen kunnen in beginsel opgemerkt worden
door het subject S, tevens wordt stadium 4 ook wel aangeduid met evaluatie
omdat T4 eigenlijk een vorm is van T2: de beoordeling van acties van S binnen
omgeving O kunnen alleen worden opgemerkt binnen een nieuwe T2.
- het is echter niet zo dat informatie als buitenverplaatsing ook gekend zou moeten zijn of worden,
informatie als buitenverplaatsing betekent slechts dat informatie potentieel gekend kan zijn of
worden vanwege de beweging/verplaatsing en dat informatie als buitenverplaatsing ook verborgen
kan blijven.
- opmerkelijk is dat binnen het MRTE-indelingsmodel de kenmerken van informatie niet vastleggen of
informatie (altijd) waar - of gekend is.
END Overdenkingen met betrekking tot informatie als buitenverplaatsing:
BEGIN MRTE-indelingsmodel zo veel mogelijk vertaald naar plaats
- plaats ->
- verschil van plaats ~ andere plaats (ruimte kenmerk): bi = binnen/inwendig <-> bu = buiten/uitwendig
- ver-ander-ing van plaats ( tijd kenmerk): W = wel plaatsverandering <-> N = niet plaatsverandering
- plaatsbegrenzing: {begin} {eind}
- plaatsgrootte (van objecten): {verkleinen} {vergroten}
- bipv = bi_plaats-verandering
bibu bubu bibi bubi
NN M Materie bi_plaats {concreet_object} {tijdelijke_kenmerken} {vaste_kenmerken} {afspiegeling}
NW R Ruimte bu_plaats {begin_plaats} {tussenplaats} {verplaatst_deel} {eind_plaats}
WN T Tijd bu_plaats-verandering {bi->bu} {bu->bu} {bi->bi} {bu->bi}
WW E Energie bi_plaats-verandering {begin_bipv} {verkleinen} {vergroten} {eind_bipv}
BEGIN toelichting bij M
- {tijdelijke_kenmerken} -> niet altijd aanwezige kenmerken op de plaats van het object
- {vaste_kenmerken} -> wel altijd aanwezige kenmerken op de plaats van het object
- een abstractie is een afspiegeling (bu) van - (en/of voor) een concreet object (bi)
veelal i.d.v.v. heel veel verplaatsingen binnen een korte tijd
veelal i.d.v.v. heel veel verplaatsingen binnen een standaard verplaatsing/verandering
- zie bv. ook:
bibu <-> bubi
concreet_object <-> afspiegeling
aards <-> kerkelijk
actueel <-> potentieel
bestaand <-> niet-bestaand
compact <-> diffuus
concreet <-> abstract
doewereld <-> denkwereld
echt <-> spel
feitelijkheid/feit/feitelijk <-> denkbeeldigheid/denkbeeld/denkbeeldig
fysisch <-> metafysisch
hardware <-> software
intuïtie/intuïtief <-> analyse/analytisch
letterlijk <-> figuurlijk/overdrachtelijk
lichaam/lichamelijk <-> zintuigen/zintuiglijk
lichamen <-> communicatie/stromen/transporten
mensen <-> goden
natuurlijk <-> bovennatuurlijk
niet_verplaatste_delen <-> verplaatste_delen
non-fictie <-> fictie
praktijk <-> theorie
real_life <-> no_real_life
realiteit/werkelijkheid <-> model/informatie
stoffelijk <-> onstoffelijk
tastbaar <-> ontastbaar
uitvoering <-> oefening
vlees/vleselijk <-> geest/geestlijk
voelen <-> denken/ratio/intellect/cognitie
werkelijk <-> onwerkelijk
END toelichting bij M
END MRTE-indelingsmodel zo veel mogelijk vertaald naar plaats
BEGIN Hoe leren we?
Het antwoord op de vraag 'Hoe leren we?' kan wellicht gevonden worden in antwoorden op vragen als:
- 'Met welke methoden en middelen zouden we kunnen leren?'
- 'Hoe zouden we als mens en dier geprogrammeerd kunnen zijn?'
Denkbaar is dat de levende - en lerende natuur zich heeft ontwikkeld met de hulp van een beperkt aantal doelmatige - en logische
begripsbouwstenen die een gevolg zijn van waarnemingen met behulp van uiteenlopende complexe waarnemingsorganen, welke
begripsbouwstenen in verschillende patronen weer nieuwe begrippen vormen.
Vervolgens zal binnen de levende - en lerende natuur de concrete wereld voortdurende razend snel omgezet moeten kunnen
worden in verwerkbare informatie en omgekeerd zal de verwerkte informatie voortdurende razend snel omgezet moeten kunnen
worden in aangepaste - en betere waarnemingen, denkwijzen en handelingen.
Een voorbeeld van begrippenopbouw is het "MRTE-indelingsmodel", een experimenteel amateuristisch indelingsmodel voor begrippen:
https://www.mrte.nl/kenmerken_van_informatie.html
Van het "MRTE-indelingsmodel" kan weer een empirische kringloop worden afgeleid, waarmee we ons een beeld kunnen vormen van de
manier waarop we zouden kunnen leren.
Het meest basale begrip is "plaats" en daarvan afgeleid de begrippen:
- wel - of geen plaatsverandering = wel - of geen beweging (tijd-zin)
- binnen(plaats) of buiten(plaats) = inwendig of uitwendig (ruimte-zin)
Een verplaatsing kan inwendig (gedaanteverandering) of uitwendig (externe plaatsverandering) zijn.
Van het begrip "plaats" worden afgeleid de vier basiskenmerken: materie, ruimte, tijd en energie, alsook bij elk van deze vier
basiskenmerken de vier basiskenmerkwaarden.
In onze eerste levensfase zullen we waarschijnlijk de wereld vooreerst beseffen/ervaren/zien vanuit onszelf en pas later ook
vanuit andere objecten.
Voor het leren van onze eerste ervaringen is veel herhaling en variatie nodig met de beschouwde onderwerpen.
- Wanneer wij onszelf niet verplaatsen en het onderwerp verplaatst zich ook niet, dan betreft het onderwerp: "materie".
- Wanneer wij onszelf wel verplaatsen en het onderwerp verplaatst zich niet, dan betreft het onderwerp: "ruimte".
- Wanneer wij onszelf niet verplaatsen en het onderwerp verplaatst zich wel, dan betreft het onderwerp: "tijd".
- Wanneer wij onszelf wel verplaatsen en het onderwerp verplaatst zich vervolgens ook, dan betreft het onderwerp: "energie".
Binnen elk basiskenmerk (materie, ruimte, tijd en energie) gelden vier basis kenmerkwaarden, waarvan telkens één kenmerkwaarde
geldt als wezenlijk (= altijd geldend) kenmerk van informatie.
Wat is informatie?
Informatie wordt gekenmerkt door vier wezenlijke (= altijd geldende) kenmerken:
- abstract/onwerkelijk
- verplaatste deeltjes
- buitenverplaatsing
- oorzaak
Wanneer je leest of hoort dat alles "informatie" is, dan wordt daar eigenlijk mee bedoeld dat alles "informatiedrager" is, dat
wil zeggen: alles kan model staan voor iets, alles heeft verschillende betekenissen.
Wanneer je leest of hoort dat data niet hetzelfde is als "informatie", dan wordt daarmee bedoeld dat data "informatiedragers"
zijn, bv. tekens, codes, letters, cijfers, woorden, zinnen, gebaren, tijdschriften, boeken, muziek, bestanden,
websites, memorysticks, etc, dat wil zeggen: elementen uit culturele talen.
Alles kan beschouwd worden als "informatiedrager" en dienen als "model" of "spoor", waardoor alles wat met het "spoor" verband
houdt, in beginsel opgespoord zou kunnen worden.
In de praktijk echter hebben we uiteraard van verreweg de meesten dingen geen weet, hoewel elke ding/gebeurtenis/zaak de
"informatiedrager" is van legio betekenissen.
BEGIN empirische kringloop
Het MRTE-indelingsmodel is een symmetrisch gerangschikt model van begrippen.
Binnen M wordt info gekenmerkt als abstract/onwerkelijk, bv. geluid, beelden, chemie ->
zeer snelle deeltjes verplaatsing, tegenover concreet/werkelijk.
Hierin zou je de indeling wel/geen verplaatsing kunnen herkennen.
Binnen T wordt info gekenmerkt als buitenverplaatsing en daardoor in beginsel waarneembaar, tegenover
binnenverplaatsing.
Hierin zou je de indeling buiten/binnen kunnen herkennen.
De empirische kringloop (cyclus/cirkel) lijkt afgeleid te kunnen worden van het MRTE-indelingsmodel, namelijk als de
T-indeling (indeling in vier stadia/fasen) met daarop geprojecteerd de vier kenmerken van informatie.
Binnen de aldus voorgestelde empirische kringloop kunnen we weer andere symmetrie herkennen.
Voor de empirische kringloop geldt:
Met betrekking tot info binnen M:
- De input wordt gekenmerkt door de overgang van concreet/werkelijkheid naar abstract/info
- De output wordt gekenmerkt door de overgang van abstract/info naar concreet/werkelijkheid
(info is oorzaak van alles, inclusief kennis en geheugen)
->
- De input wordt gekenmerkt door de overgang van weinig verplaatsing naar veel verplaatsing
- De output wordt gekenmerkt door de overgang van veel verplaatsing naar weinig verplaatsing
->
- De input wordt gekenmerkt door de overgang van weinig verandering naar veel verandering
- De output wordt gekenmerkt door de overgang van veel verandering naar weinig verandering
Met betrekking tot info binnen T:
- De binnenverplaatsing wordt gekenmerkt door de overgang van binnen -> buiten
(denken over de uit te voeren acties)
- De buitenverplaatsing wordt gekenmerkt door de overgang van buiten -> binnen
(waarneembare actuele stand van de werkelijkheid)
Fasen/stadia 1-4:
1. werkelijkheid (buiten waarnemer) -> info (binnen waarnemer)
2. binnen -> buiten (gerichtheid): denken over potentieel uit te voeren acties in de werkelijkheid
3. info (binnen waarnemer) -> werkelijkheid (buiten waarnemer)
4. buiten -> binnen (gerichtheid): de werkelijkheid is potentieel waarneembaar voor een waarnemer
END empirische kringloop
END Hoe leren we?
END Samenvatting.
BEGIN Op zoek naar antwoorden.
We zien onszelf in onze groei naar wat meer volwassenheid over het algemeen wel steeds iets levenswijzer worden, maar we
blijven toch worstelen met vaak terugkerende menselijke zwakheden.
Kunnen we een aantal menselijke zwakheden wellicht herkennen binnen het hypothetische indelingsmodel?
Met name rond de wezenskenmerken van "informatie" komen een aantal gedachten naar voren.
Opmerkelijk is dat juist de tegenpool van elk van de 4 "wezenskenmerken van informatie" soms of vaak ten onrechte
aangezien wordt voor het betreffende "wezenskenmerk van informatie", terwijl kennis van de overige
2 kenmerken per categorie M R T E, kunnen bijdragen aan een meer juist inzicht.
- M informatie als abstract/onwerkelijk.
We hebben soms problemen bij het maken van onderscheid tussen werkelijkheid (echt) en onwerkelijkheid (onecht).
Wat we gepresenteerd krijgen als informatie, met name binnen verschillende talen, kunnen we soms of vaak onterecht
aanzien voor iets dat ooit gebeurd is, gebeurt of staat te gebeuren.
Kennis van de kenmerken waar en onwaar kunnen bijdragen aan een meer juist inzicht.
- R informatie als verplaatste deeltjes (via een informatiedrager/medium/kanaal/route).
We zien een informatiedrager/medium/model (D) soms of vaak aan voor informatie (C).
Een bekend voorbeeld is het dikwijls vermelde verschil tussen data/gegevens en informatie.
Daar waar een model specifiek ontworpen is om te fungeren binnen kunstmatige talen, bv. data/gegevens, letters, cijfers,
woorden, zinnen, afbeeldingen, tekens en ook boeken, cd's, dvd's, memorysticks, duiden we het model soms of vaak onterecht
aan als informatie. Maar de aanwezigheid van een model op zich, betekent nog niet automatisch dat er ook sprake is van
overdracht van deeltjes van zender naar onvanger en dat vervolgens, via ontvanger-interne verplaatsingen, de overgedragen
informatie begrepen wordt zoals bedoeld.
Kennis van de kenmerken bron en ontvanger kunnen bijdragen aan een meer juist inzicht.
- T informatie als buitenverplaatsing.
- Een object kan zich alleen kenbaar maken door het zenden van bewegende deeltjes van binnen - naar buiten het object.
- Alleen bewegende deeltjes die zich buiten een object bevinden, kunnen in beginsel worden waargenomen door een ander.
We denken vaak dat de wereld om ons heen exact gelijk/hetzelfde is aan wat we (denken te) waarnemen, maar eigenlijk
kunnen we dat niet weten en soms realiseren we ons dat dit niet altijd (exact) zo het geval is.
Kennis van de kenmerken input en output kunnen bijdragen aan een meer juist inzicht.
- E informatie als veroorzaker.
We hebben nog wel eens moeite met het bepalen van oorzaken en gevolgen.
- Zaken die gelijktijdig gebeuren kunnen wel -, niet of deels correleren, maar dan weten we nog geen oorzaak en gevolg.
- Voor velen geldt dat mystieke wezens de veroorzakers zijn van veel of van alles, bv. God of goden, waar we invloed op
kunnen uitoefenen door gehoorzaam en offerbereid te zijn.
- We neigen soms om de schuld van iets, zonder voldoende kennis, af te schuiven op tegenstanders of minder populaire
mensen of groepen, ze staan immers toch al als "minder goed" bekend binnen ons (gezamelijk) denksysteem.
Kennis van de kenmerken meewerken en tegenwerken kunnen bijdragen aan een meer juist inzicht.
END Op zoek naar antwoorden.
Naslag puzzelwoordenboeken:
- Huizinga's klein woordenboek voor puzzelaars ; A.J.G. Strengholt's uitgeversmaatschappij Amsterdam
- Encyclopedie voor puzzelaars II ; A. van Opperdoes ; A.J.G. Strengholt's uitgeversmaatschappij Amsterdam
- De grote encyclopedie voor puzzelaars ; G. op de Beek ; A.J.G. Strengholt's uitgeversmaatschappij Amsterdam
- Passen en meten met woorden ; Onkenhout Groep
- 1.500.000 puzzelwoorden De grote puzzelvraagbaak ; Rik van Steenbergen ; Rebo Productions bv. Lisse
- 20.000 puzzelwoorden ; A.F. Kerbert en A. de Moor ; Uitgeverij "Elmar" N.V. Delft
Aanbevolen boeken:
- Het juiste woord ; standaard betekeniswoordenboek der Nederlandse taal ; dr. L.Brouwers ; Standaard uitgeverij Antwerpen/Utrecht
- Methodologie ; grondslagen van onderzoek en denken in de gedragswetenschappen ; A.D. de Groot
Aanbevolen websites:
- https://communicatiekc.com/
de MRTE-redactie
END Toelichting